Nişanlanılması mübah olan kadınlar

Nişan, evliliğe götüren bir yol olduğu için, dünür gönderilecek kızla, dünür gönderen erkek arasında bir evlenme engelinin bulunmaması gerekir Bu yüzden aralarında sürekli evlenme engeli bulunan kızkardeş, hala ve teyze gibi kan hısımları ile veya geçici evlenme engeli bulunan baldız ve evli kadın gibi kimselerle nişanlanmak da caiz değildir Çünkü evliliğe götürmeyen bir nişanın pratik bir değeri bulunmaz (elKasanî, Bedayiu’sSanayi’, II, 256, 268)
Geçici evlenme engellerinden birisi de, kadının daha önceki evliliğinde ötürü iddet beklemekte oluşudur Boşanma veya kocasının ölümü nedeniyle iddet bekleyen kadına dünür gönderip nişanlanmanın caiz olmadığı konusunda görüş birliği vardır Ancak böyle bir kadına iddet sonrasına yönelik üstü kapa teklif yapılabilir Kur’anı Kerîm’de şöyle buyurulur:
“İddet bekleyen kadınlara üstü kapalı bir şekilde evlenme teklif etmenizde veya bu isteği içinizden geçirmenizde, sizin için bir sakınca yoktur Allah onları anacağınızı bilir Sakın meşru sözler dışında onlarla gizlice sözleşmeyin İddet sona erinceye kadar da nikah akdine kalkışmayın (elBakara, 2235)
Üstü kapalı veya dolaylı yoldan evlenme teklifi (ta’rîz), açıkça söylenmeyen ve sözün gelişinden anlaşılan bir tekliftir “Çok güzelsin, “Senin gibi kadir kim bulabilir?, “Allah’tan senin gibi saliha bir kadını bana da nasip etmesini dilerim gibi sözler, üstü kapalı evlenme teklifi niteliğindedir
Kocasının ölümü yüzünden iddet beklemekte olan kadına, bu süre içinde üstü kapalı evlenme teklifi yapılabileceği konusunda müctehitler arasında görüş birliği vardır Çünkü kocanın ölümü nedeniyle karıkocalık ilişkisi sona ermiş olacağından artık üstü kapalı evlenme teklifi, eski kocanın hakkına saldırı sayılmaz Boşanma, cayılabilir (rıc’î) talakla olmuşsa, iddet süresi içinde üstü kapalı teklifin caiz olmadığı konusunda görüş birliği vardır Çünkü bu durumda, boşayan kocanın yeniden eşi ile barışma ve evliliği sürdürme hakkı bulunduğu için, kadına bu sırada yapılabilecek evlenme teklifi onun hakkına saldırı sayılır
Eğer boşama bain (kesin) talakla olmuşsa, Hanefîlere göre, iddet süresinde üstü kapalı da olsa evlenme teklifi caiz olmaz Çünkü birinci ve ikinci boşamalarda, talak bain de olsa boşayan erkeğin iddet içinde veya sonunda, yeni bir evlilik akdi ile bu kadınla yeniden evlenme hakkı vardır Araya başka bir erkeğin girmesi onun bu hakkına saldırı sayılır Üçüncü boşama (beynüneti kübra) halinde de üstü kapalı teklif caiz olmamaktadır Çünkü burada her ne kadar artık hülleden önce eski koca bu kadınla evlenemezse de, başka bir erkeğin erken evlenme teklifi halinde, kadının iddet konusunda yalana sapması veya ona bu süre içinde talip olan erkeğin “karıkoca arasını bozan kişi durumuna düşmesi muhtemeldir Kısaca, yukarıdaki ayet yalnız rıc’î boşama durumunu kapsar
Çoğunluk müctehitlere göre ise, ric’î boşamada olduğu gibi bain boşama durumunda da, kadına iddet süresi içinde üstü kapalı evlenme teklifi yapılması caizdir Dayandıkları delil, Bakara Süresi 234 ncü ayetin genel anlamıdır Bu ayetteki “İyi sözler (meşru sözler) dışında ifadesi onlara açıkça olmaksızın, dolaylı yoldan talip olabilirsiniz, anlamına gelmektedir (Ayrıntı için bk elKasanî, age, II, 268; elCassas, Ahkamu’lKur’an, Kahire, ty, l, 422; eşŞirazî, elMühezzeb, II, 47; eşŞirbinî, Muğnî’lMuhtac, Mısır, ty III, 135)
İddet beklemekte olan bir kadın başka bir erkekle nişanlanır ve evlenirse Hanefî ve Şafiîlere göre nikah akdi feshedilir Ancak tarafların iddet bitince yeniden evlenmesi mümkün ve caizdir Çünkü Kur’an, sünnet ve icmada iddetten sonraki evliliği yasaklayan bir delil yoktur İmam Malik, (ö 179795), Ahmed bin Hanbel (ö 241855) ve eşŞa’bî’ye (ö 103712) göre ise, bu durumda evlilik feshedilir ve bu erkekle kadın sonsuza kadar birbirine haram olur Delil, Hz Ömer’in (ö 23643) uygulamasıdır Çünkü bu kimse helal olmayan bir şeyi kendisine helal kılmış olup, bu durum katilin, öldürdüğü hısımının mirasından mahrum kalmasına benzer (ezZühaylî, age, VII, 17)