Noktalama işaretleri ve kullanıldığı yerler

Noktalama işaretleri ve kullanıldığı yerler

nokta ()

1 cumlenin sonuna konur
2 kısaltmaların sonuna konur
3 sayılardan sonra sıra bildirmek icin konur
4 bir yazının maddelerini gosteren rakam veya harflerden sonra konur
5 tarihlerin yazılışında gun, ay ve yılı gosteren sayıları birbirinden ayırmak
icin konur
6 saat ve dakika gosteren sayıları birbirinden ayırmak icin konur
7 arka arkaya sıralanan virgulle veya cizgiyle ayrılan rakamlardan sadece sonuncu rakama nokta konur
8 bibliyografik kunyelerin sonuna konur
9 uclu gruplara ayrılarak yazılan buyuk sayılarda gruplar arasına konur
10 matematikte carpma işareti yerine kullanılır

virgul (,)

1 birbiri ardınca sıralanan eş gorevli kelime ve kelime gruplarının arasına konur
2 sıralı cumleleri birbirinden ayırmak icin konur
3 cumlede ozel olarak vurgulanması gereken ogelerden sonra konur
4 uzun cumlelerde yuklemden uzak duşmuş olan ogeleri belirtmek icin konur
5 cumle icinde ara sozleri ve ara cumleleri ayırmak icin konur
6 anlama guc kazandırmak icin tekrarlanan kelimeler arasına konur
7 konuşma cizgisinden once konur
8 kendisinden sonraki cumleye bağlı olarak ret, kabul ve teşvik bildiren hayır, yok, yoo, evet, peki, pekala, tamam, olur, hayhay, baş ustune, oyle, haydi, elbette gibi kelimelerden sonra konur
9 bir kelimenin kendisinden sonra gelen kelime veya kelime gruplarıyla yapı ve anlam bakımından bağlantısı olmadığını gostermek icin kullanılır
10 hitap icin kullanılan kelimelerden sonra konur
11 yazışmalarda, başvurulan makamın adından sonra konur
12 yazışmalarda, yer adlarını tarihlerden ayırmak icin konur
13 sayıların yazılışında, kesirleri ayırmak icin konur
14 bibliyografik kunyelerde yazar, eser, basım evi vb maddelerden sonra konur

noktalı virgul (imagesnoktalamaisaretlerivekullanildigiyerler5ad6f8dae4e24png

1 cumle icinde virgullerle ayrılmış tur veya takımları birbirinden ayırmak icin konur
2 ogeleri arasında virgul bulunan sıralı cumleleri birbirinden ayırmak icin konur
3 virgulle ayrılmış ornekleri farklı orneklerden ayırmak icin konur
4 kendilerinden evvelki cumleyle ilgi kuran ancak, yalnız, fakat, lakin, cunku, yoksa, bundan dolayı, binaenaleyh, sonuc olarak, bununla birlikte, oyleyse vb cumle başı bağlaclarından once konur

iki nokta (imagesnoktalamaisaretlerivekullanildigiyerler5ad6f8dae4e24png

1 kendisinden sonra ornek verilecek cumlenin sonuna konur
2 kendisinden sonra acıklama yapılacak cumlenin sonuna konur
3 kutuphanecilik alanında yazar adı ile eser başlığı arasına konur
4ses biliminde uzun unluyu gostermek icin kullanılır
5 edebi eserlerdeki karşılıklı konuşmalarda, konuşan kişinin adından sonra konur
6 matematikte bolme işareti olarak kullanılır

uc nokta ()

1 tamamlanmamış cumlelerin sonuna konur
2 kaba sayıldığı icin veya bir başka sebepten oturu acıklanmak istenmeyen kelime ve bolumlerin yerine konur
3 alıntılarda; başta, ortada ve sonda alınmayan kelime ve bolumlerin yerine konur
4 sozun bir yerde kesilerek geri kalan bolumun okuyucunun muhayyilesine bırakıldığını gostermek veya ifadeye guc katmak icin konur
5 unlem ve seslenmelerde anlatımı pekiştirmek icin konur
6 karşılıklı konuşmalarda, yeterli olmayan, eksik bırakılan cevaplarda kullanılır

soru işareti (?)

1 soru bildiren cumle veya sozlerin sonuna konur
2 bilinmeyen yer, tarih vb durumlar icin kullanılır
3 bir bilginin şupheyle karşılandığı veya kesin olmadığı durumlarda yay ayrac icinde soru işareti kullanılır

unlem işareti (!)

1sevinc, kıvanc, acı, korku, şaşma gibi duyguları anlatan cumlelerin sonuna konur
2 seslenme, hitap ve uyarı sozlerinden sonra konur
3 bir soze alay, kinaye veya kucumseme anlamı kazandırmak icin ayrac icinde unlem işareti kullanılır

kısa cizgi ()

1 satıra sığmayan kelimeler bolunurken satır sonuna konur
2 ara sozleri ve ara cumleleri ayırmak icin kullanılır
3 dil bilgisinde kokleri ve ekleri ayırmak icin konur
4 dil bilgisinde fiil kok ve govdelerini gostermek icin kullanılır
5 dil bilgisinde eklerin başına konur
6 dil bilgisinde heceleri gostermek icin kullanılır
7 eski harfli metinlerin yeni yazıya aktarılmasında arapca ve farsca kurallara gore yapılmış tamlamaların, birleşik ve turemiş kelimelerin ogelerini ayırmak icin kullanılır
8 kelimeler arasında dena, ve, ile, ila, arasında anlamlarını vermek uzere kullanılır
9 bazı terim ve kuruluş adlarında kelimeler arasına konur
10 yabancı ozel adlarda ve henuz dilimize mal olmadığı icin ozgun imlalarıyla yazılan yabancı kelimelerde kullanılır
11 adres yazarken semt ile şehir arasına konur
12 matematikte cıkarma işareti olarak kullanılır

uzun cizgi ()

1 yazıda satır başına alınan konuşmaları gostermek icin kullanılır buna konuşma cizgisi de denir
2 oyunlarda uzun cizgi konuşanın adından sonra konabilir

eğik cizgi ()

1 şiirlerden yapılan alıntılarda, mısraların yan yana yazılması gereken durumlarda mısraları belirlemek icin kullanılır
2 adres yazarken apartman numarası ile daire numarası arasına konur
3 adres yazarken semt ile şehir arasına konur
4 dil bilgisinde eklerin farklı şekillerini gostermek icin kullanılır
5 dil bilgisinde eklerin farklı şekillerini gostermek icin kullanılır
6 bolme işareti olarak kullanılır

tırnak işareti ()

1 başka bir kimseden veya yazıdan olduğu gibi aktarılan sozler tırnak icine alınır
2 ozel olarak belirtilmek istenen sozler tırnak icine alınır
3 kitapların ve yazıların adları ve başlıkları tırnak icine alınır

tek tırnak işareti ('')

1 tırnak icinde verilen ve yeniden tırnağa alınması gereken bir sozu belirtmek icin kullanılır
2 dil yazılarında verilen orneğin anlamını gostermek icin kullanılır

denden işareti ('')

1 bir yazıdaki maddelerin sıralanmasında veya bir cizelgede alt alta gelen aynı sozlerin veya soz gruplarının tekrar yazılmasını onlemek icin kullanılır

yay ayrac (( ))*

1 cumlenin yapısıyla doğrudan doğruya ilgili olmayan acıklamalar icin kullanılır
2 tiyatro eserlerinde konuşanın hareketlerini, durumunu acıklamak ve gostermek icin kullanılır
3 alıntıların aktarıldığı eseri veya yazarı gostermek icin kullanılır
4 alıntılarda, başta, ortada ve sonda alınmayan kelime ve bolumlerin yerine konulan uc nokta, yay ayrac icine alınabilir
5 bir soze alay, kinaye veya kucumseme anlamı kazandırmak icin kullanılan unlem işareti yay ayrac icine alınır
6 bir bilginin şupheyle karşılandığını veya kesin olmadığını gostermek icin kullanılan soru işareti yay ayrac icine alınır
7 bir yazının maddelerini gosteren rakam ve harflerden sonra kapama ayracı konur

koşeli ayrac ( )*

1 ayrac icinde ayrac kullanılması gereken durumlarda yay ayractan once koşeli ayrac kullanılır
2 bibliyografik kunyelere ilişkin bazı ayrıntıları gostermek icin kullanılır
3 bilimsel calışmalarda, metinde bulunmayan veya silinmiş olan, fakat araştırıcı tarafından tamamlanan bolumler koşeli ayrac icine alınır

kesme işareti (')

1 ozel adlara getirilen iyelik ve hal eklerini ayırmak icin konur

ancak aşağıda belirtilen ozel adlardan sonra kesme işareti kullanılmaz:

a kurum ve kuruluş adları
b akım, cağ ve donem adları
c kişi adlarından sonra kullanılan unvanlar
d ay ve gun adları
e deyimlerde gecen ozel adlar

2 yabancı ozel adlardan sonra getirilen cokluk ve yapım ekleri kesme işaretiyle ayrılır
3 yabancı ozel adlardan sonra getirilen cokluk ve yapım ekleri kesme işaretiyle ayrılır
4 sayılara getirilen ekleri ayırmak icin konur
5 dilimizde kolmak, netmek, neylemek, napmak gibi fiiller yoktur ancak konuşmada ve vezin dolayısıyla şiirde bu tur kullanılışlar ortaya cıkabilmektedir seslerin vezin dolayısıyla şiirde veya konuşma sırasında duştuğunu gostermek icin kesme kullanılır
6 bir ek veya harften sonra gelen ekleri ayırmak icin konur
7 ozel adlar icin yay ayrac icinde bir acıklama yapıldığı takdirde kesme işareti yay ayractan sonra konur