Nöronların 'Birbirleriyle' Nasıl İletişim Kurduğu Keşfedildi

Bir cümleyi okuduğumuz anda beynimizdeki nöronlar hızlı bir biçimde elektrik sinyallerini ateşler ve birbirleriyle irtibat kurarlar. Bilim adamları bu irtibatın nasıl oluştuğu konusunda hala emin değiller. Fakat yapılan bir çalışma sonucunda beynin kendi kendiyle nasıl bağlantıya geçtiği ortaya çıktı ve bu irtibat formülü değiştirilerek yeni bir tedavi yolu bile bulunmuş olabilir.

Stanford ve öteki üniversitelerden bir ortaya gelen bir biyokimya takımı, sinapslardan üretilen kimyasal çeşitler sayesinde nöronlar ortasında hangi cins irtibatın meydana geldiğini ortaya çıkardı. Çalışmaya Colorado Eyalet Üniversitesi Biyokimya ve Moleküler Biyoloji Kısmı'nda yardımcı doçent olan Soham Chanda öncülük etti. Nature Communications’da yayınlanan çalışma hem laboratuvarda hem de bir canlı üzerinde denenerek nöronlar ortasındaki sinapsların kimliğinin enzimatik yollarla değiştirilebileceğini ortaya çıkardı.

Bu formül beyin hastalıklarının tedavisi için de kullanılabilir


Chanda ve meslektaşları laboratuvarda yaptıkları deneylerde nöronlardaki sinapslarda bir dizi değişiklik yaparak sırf birkaç geni ortaya çıkarmasını sağladılar. Sırf enzimler kullanılarak, uyarıcı ve önleyiciler ortasındaki sinaps yani bağlantıda değişiklikler yapıldı. Beynin kendi kendisiyle olan irtibatında yapılan bu değişiklik, sinaptik bilgi sürece ve alışverişinde meydana gelen sıkıntılardan ötürü ortaya çıkan beyin hastalıklarının tedavisi için kıymetli bir tedavi aracı olabilir.

İnsan beyninin nasıl çalıştığı hakkında çok az şey bildiklerini tabir eden Chanda, nöronların birbirleriyle nasıl irtibat kurduğunu anlamak için bu çalışmayı yaptıklarını açıkladı. Chanda, “Sinaps oluşumunu ve temelindeki işleyişi anlamak, beyin hastalıklarını anlamada da muazzam tesirlere sahip olacak” dedi.

Elde edilen sonuçlar, beynin kendisiyle olan irtibatı konusunda sağlayıcı olan hücre tutunma proteinlerinin, bağlantının gerçekleşmesine yardımcı olan tek sağlayıcılar olmadığını ortaya çıkardı. Yani, bilginin geldiği yerden salınan hudut taşıyıcıları olarak isimlendirilen kimyasallar da hangi sinaps cinsinin nerede ve nasıl oluştuğunu denetim etme konusunda değerli bir rol oynuyor üzere görünüyor.

Çalışmada yer alan öbür takımlardan biri olan CSU takımı, makul hudut taşıyıcılarının denetimli formda salınması ve belirli sinaptik temas çeşitlerinin üretilmesi konusunda yetenekleri görebilmek için kök hücre kaynaklı insan nöronları kullandı. Buffalo Üniversitesi’ndeki takım ise emsal prosedürü canlı fare beyinlerinde kullandı.