Norveç'in Genel Özellikleri

Norveç'in Genel Özellikleri nedir
Norveç Özellikleri

Norveç Fiziksel Inşa

Norveç, Batı Avrupa'nın en kuzeyinde bulunan ve terbiyesizce İskandinavya Yarımadasının kuzey ve batısını ihtiva eden bir ülkedir 57° 58' ve 77° 11' Kuzey enlemleriyle 4° 39' ve 31° 10' doğu boylamları arasında yer alır Kuzey Direk Dairesi, ülkenin en rahat yerinden geçer ve yaklaşık üçte bir topraklarını daire içerisine alır

Doğusunda Finlandiya, İsveç ve Rusya vardır Kuzeyi,

Kuzey Buz Denizi ve

Barents Denizi, batısı Atlantik Okyanusu (Norveç Denizi) ve güneyi Skagerrak ve Kuzey Deniziyle örtülüdür Yüzölçümü 323878 km2dir Kıyıları baştan başa, takriben 150000'in üzerinde ada ve deniz kayalıkları mevcuttur Norveç yüzölçümü, kolonileriyle birlikte 387014 km2ye ulaşır Bu yüzölçümüyle, Rusya Federasyonu hariç, Avrupa'nın beşinci büyük ülkesidir Kuzeyde yaklaşık 650 km uzağındaki Svalbord, 1000 km batıdaki Jan Mayen Adası, Antarktika, yakınlarındaki Bouvet ve Peter I Adaları ve Avrupa'daki en büyük buzul olan 890 km2lik Jostedalsbre Buzul Adası, sahip olduğu esas büyük toprak parçalarıdır

Norveç, kuzeyden güneye, Kuzey Buz Denizi ile Kuzey Denizi arasında yaklaşık 1800 km uzunluğa sahiptir En geniş yeri 435 km ile 60° kuzey enleminin geçtiği yer ve en dar yeri ise 68° kuzey enleminin geçtiği 6 km'lik Tysfjord'dan, İsveç sınırına uzanan şerittir Bütün kıyılarının anında her tarafı fiordlarla kırılmıştır Bazan bu su girintileri iç kısma 150 km kadar girebilmektedir

İskandinavya Yarımadasının omurgasını teşkil eden eski zaman kristal dağ kütlelerinin büyük bir bölümü Norveç toprakları her tarafında uzanır Bu dağların güney Norveç'te kalan kısmına Langfjelteno (Uzun Dağlar) adı verilir bununla beraber bir yayla görünümündedir Bu yüzden diğer bir adı da Hardanger Yaylasıdır Sıradan 1000 m yüksekliğindeki bu dağlık bölgenin en yüksek yeri olan 2469 metrelik Galdhopiggen Tepesi, ülkenin de en yüksek yeridir Uzun Dağlar, kuzeye doğru gittikçe yükselir Bu dağ zincirinin diğer kayda değer olanları Jotunheim, Doğrefiell (Doğre Dağları) ve Kjolen dağlarıdır Ülke, dağların ve fiyortların (su girmeleri) durumuna tarafından altı bölgeye ayrılır; Bunlar Ostlandet, Sorlandet, Vestlandet, Trondelag, Kuzey Norveç ve Svalbard (Spitsbergen) bölgeleridir

Ostlandet, Norveç'in en manâlı ve en bereketli topraklara sahip bölgesidir Bölgede yaklaşık 580 km uzunluğundaki ülkenin en uzun nehri olan Glomma Nehri ve en büyük gölü olan 375 km2 yüzölçümlü Mjosa Gölü yer alır Sorlandet, ülkenin ama % 5'ini ihtiva eder Vestlandet bölgesiyse, en engebeli ve devamlı karlı dağların ve derin su girmelerinin (fjord fiyort) bulunduğu bölgedir

Ülkenin güneyine yakın orta bölümde yer alan büyük Trondheim Fjord (su girmesi) civarındaki nispeten hain yerler, Trondelag bölgesine aittir Bu alan epeyce bereketli topraklara sahiptir Trondelag bölgesi umûmiyetle geniş ve açık arazilerden teşekkül etmiştir

Kuzey Norveç, ülkenin en geniş bölgesidir Norveç'in en kuzeyinde kalan bölge minimum nüfusludur Göçebe çobanların yaşadığıFinnmark Yaylasının bulunduğu bu bölge, Norveç topraklarının % 35'ini ihtiva eder Norveç'in yaklaşık 650 km kuzeyinde, Kuzey Buz Denizinde bulunan Şvalbard Adaları 62700 km2lik bir yüzölçüme sahiptir

Norveç Nüfus ve Sosyal Hayat

Norveç nüfûsu 4916500'dir Norveç, nüfus yoğunluğu bakımından İzlanda hariç, Avrupa'nın en küçük ülkesidir Km2ye ancak 13 kişi düşmektedir İkinci Dünya Harbinden sonraki dönemde yıllık nüfus çoğalma oranı % 2'yi geçmemiştir Nüfûsun % 44,2'ye yakın bir bölümü şehir merkezlerinde oturur

Nüfus dağılımı, bölgelere kadar eşdeğer değildir Kuzey toprakları çok seyrektir Toplam nüfusun yaklaşık % 75'i OsloTrondheim arası bölgededir

Ülkenin en topluluk yeri Oslo ve çevresi, toplam nüfûsun % 40'ına sahiptir

Bugünkü Norveç resmi dili iki tanedir; Bokmal (Kitap dili) ve Nynorsk (Yeni Norveç Yeni İskandinav) Bakmal, Danimarka dilinden Norveçleştirilmiş bir dildir Nüfûsun dörtte biri ise Nynorsk dilini konuşur

Norveçliler, devlete ait dilden başka, birbirinden ayrı yüzlerce lehçelerle konuşur Bu lehçeler, iki esas dil grubundan türemiştir Bunlardan biri ülkedeki en büyük kalabalık olan Sea Lapps'ın (Denizci Laponyalılar) konuştuğu dil, diğeriyse, en küçük topluluk olan Lpps'lerin (Samer Laponyalılar) konuştuğu Samisk (Laponyaca) dilidir Hem Almanca, özellikle ticari alanda epeyce yaygın durumdadır

Ülkenin dini, resmi olarak Protestan Lutherist'dir Halkın % 90'ı bu inançtaki devlet kiliselerine bağlıdır Nüfûsun % 4'üyse çeşitli Metodist, Katolik, Baptist, Yahûdi ve Ortadoks gruplarından teşekkül etmiştir Oslo çevresinde Pancap dili konuşan takriben 25000 Pakistanlı Müslüman mevcuttur

Norveç Siyasi Hayat

Norveç, anayasaya sahip, soydan soya geçen bir monarşik rejimle idare edilir Devlet başkanı kraldır Kralın, hükümetle beraber yürütme gücü vardır Kanunlardaki kralın imzaları, hükümet içindeki ve parlamentoya karşı sorumluluk sahibi bir bakan kadar her yerde onay edilir Kral yalnızca sembolik hükümet başkanıdır

Yasama meclisi 155 üyeden meydana gelir Seçimlerde oy faydalanma yaşı 18'dir Adalet gücü, Ulu Divan yani Yüksek Mahkemededir Hükümet kabinesi, bir başbakan ve yedi üyeden meydana gelir Üyeler, minimum 18 yaşında ve Protestan (muhafazakar) Luther Devlet Kilisesi üyesi almak mecbûriyetindedirler Birçok parlamenter sistemlerin tersine, hükümet kabinesi ve kral, meclisi feshedemez ve yeni seçimlere gidemez Meclis dört yıl için seçilir Adalet gücü, yasama ve yürütme güçlerinden egemen ve ayrı bir güçtür Kanûni meselelerde en üst mercidir

Norveç, yönetimle ilgili olarak 19 eyalete, bunlar da 450'den artı belediyeye ayrılmıştır Eyalet yönetimi hükümeti temsilci bir Eyalet Yürütme Konseyinin elindedir Ülke, keza polis ve şerif yükümlülük bölgelerine bölünmüştür Mahalli yöneticilik, Belediye Konseylerine bırakılmıştır Eyalet ve belediye seçimleri iki yılda bir yapılır

Norveç, DoğuBatı arasında köprü siyaseti içindedir Rusya Federasyonuna (Eski Sovyet Rusya) komşu olması, ülkeyi 1949 yılında NATO üyesi olmaya zorlamıştır

Ekonomi
Norveç topraklarının ama % 3'lük minik bir kısmı tarıma müsaittir Ormanlık alanlar yüzölçümün yaklaşık % 21'ini meydana getirir ve oldukça verimlidir Ülkenin dörtte üçüne yakın bir bölümünü sarp kayalık arazi, su, bataklık ve buz teşkil etmiştir Norveç, bir zamanlar Avrupa'nın en yoksul ülkelerinden biriyken, etrafını çeviren sulardan elde ettiği petrol ve natürel gaz baştan sona, dünyanın en varlıklı ülkelerinden biri haline geldi

Norveç, İskandinav ülkelerine göre tarım ve çiftçilik açısından geridir Soğuk ve don iklimi tahıl yetiştirmeyi sınırladığı için, umûmiyetle hayvancılığa dönmüşlerdir Daha çok süt ineği, koyun ve keçi yetiştirilir Tarım alanında ise daha çok arpa, yulaf, patates, hayvanlar için yem, kıyı bölgelerinde ise elma, çilek, erik yetiştirilir Stavanger şehri güneyinde yer alan Jaren bölgesi ise ılımlı iklimin tesiriyle tarım ve hayvancılık alanında bir hayli gelişmiştir Bilhassa turfanda sebzeler, kümes hayanları üretimi ve et üretimi açısından zengindir

Norveç, deniz ürünleri, balıkçılık ve balina avcılığı alanlarında oldukça gelişmiştir Yılda sıradan 7500 fok balığı yakalanır Halkın % 2'si balina avcılığıyla uğraşır Balinacılık, ulusal gelire % 1 oranında katkıda bulunur Halkın üçte biri imalat sanayiinde çalışır ve takriben ulusal gelirin altıda biri bu sektörden elde edilir

1960 yılından sonra Kuzey Denizinde, güneybatı kıyılarından takriben 300 km uzaklıktaki Norveç sularından elde edilen petrol ve natürel gaz, ekonominin gelişmesinde önemli bir rol oynamıştır Çalışan nüfûsun yarısına yakın bir bölümü bu alanda istihdam edilir Bilhassa Kuzey Denizine en yakın yer alan Stavonger bölgesinde petrolün büyük önemi vardır Petrolgaz endüstrisi yanında hem metal ürünleri ve makina sanayii, kağıt endüstrisi, odun ve odun ürünleri, yiyecek ve içecek sanayii mevcuttur Ayrıca gemi yapımı, mühendislik, kimya sanayii de vardır yeraltı kaynakları (mineralleri); petrol, bakır, ast gaz, nikel, demir, çinko, kurşun ve alüminyumdur Öteki ekonomik kaynaklar aralarında kerestecilik, saf çelik üretimi ve et ile elektrik enerjisi üretimi yer alır

Meslek gücünün % 7,4'ü tarım, % 20,5'i endüstri ve % 29'u diğer hükümet ve kamu hizmetlerindedir

Dünyanın altıncı büyük ticaret filosuna sahiptir ihraç maddeleri; gemi, maden filizi, alüminyum, balık, kereste, kağıt ve kimyevi madde ürünleridir

Norveç, dünya ortalamalarına tarafından, kişi başına düşen enerji miktarı bakımından fazla zengindir Su gücünün oldukça bol olmasıyla Norveç, elektrokimya ve elektrometalurji ürünlerinde önemli bir ülke olmuştur Bu bölge nitrojen, alüminyum da ihtiva etmektedir Norveç, Rusya Federasyonu ile birlikte işlettiği Svolbard bölgesi kömür yataklarından az kalsın yılda 300000 ton kömür elde etmektedir

Norveç, ulaştırma alanında daha fazla su yolu (gemi) bakımından gelişmiştir Demiryolları takriben 4180 km uzunluğunda olup, % 60'ı elektriklidir Karayolları 88800 km olup, % 70'i asfalttır Araba ülkede ulaştırma sistemine hakimdir

Gemilerin % 40'ı 100 groston ve yukarısı olup, yaklaşık 30000 mürettebatlıdır Ticari filosu ülkeye oldukça kazanç getirmektedir Nüfûsun % 9'u ulaştırma sektöründe çalışır Ülkede hava ulaşımının sağlandığı 47 havaalanı vardır

Oslo, ülkenin en büyük iç ve dış ticaret merkezi olup, en önemli limanıdır İthalatı: Ham petrol gemileri, araba, makina, bez İhracatı: Çiğ petrol, tabii gaz, gemi ve çeliktir İthalatının yarısı ve ihracatının üçte ikisini Karşılıklı Pazar ülkeleriyle yapar İngiltere, ABD, İsveç, Almanya, Danimarka ticari münasebeti olan ülkelerin başlıcalarıdır


özel baskı *