Obezite çağı

İnsanoğlunun yaratılışından bugüne değin türlü felaketler silsilesi devam etmiş ve insanoğlunun varlığı süresincede devam edecektir.Kimi hengam bu felaketler tufanlar olmuştur,kimi hengam zelzeleler,kimi vakitse seller,yangınlar,volkanizmalar,heyelanlar Biçiminde olmuştur.Obezitede tıpkı bu felaketler üzere bir felakettir,hem de felaketlerin en büyüğü,en etkilisi…

Obezitede izahı kolay olmayan,felsefesi yapıldıkça yapılası,tanımı ve kapsamı dağları,denizleri aşan bir vebadır.Etki ve kapsamı hayal edilemeyen bir yok oluş sürecir.Tanımı yapıldıkça yapılası bir illetler yekunu;obezite…Çağın marazı diye nitelendiriliyor ancak sözün altı asla doldurulmuyor ve doldurulma gereksini duyulmamaktadır.Çağın marazının nasıl bir hastalık ve tesir meydanın ne olduğu konusunda bir uğraş sarf edilmemektedir.Bir yandan gücümüzün yetmediği zelzeleleri,selleri denetim altına alma uğraşı verirken,diğer yandan çok olağan sistemlerle gücümüzün yettiği,basit hamleler ile alt edebileceğimiz çağın marazını başı boş bırakıyoruz yahut yeteri kadar korkmuyoruz çağın illetinden.

Ulusal sıhhat siyasetlerinin ana maksadı sağlıklı bireylerden oluşan sağlıklı bir topluluğa ulaşmaktır. Sağlıklı topluluğa ulaşmak için de dallar arası işbirliğini kuvvetlendiren siyasetlerin geliştirilmesine gereksinim vardır. Sağlıklı bir hayat yalnızca topluluğa sunulan sıhhat hizmetlerinin kalitesinin yükseltilmesiyle sağlanamaz. Bireylerin de kendi sıhhatinin farkında olması, hizmetleri talep etmesi ve olumlu yanda davranış değişikliği geliştirmesi gerekir.

Günümüzde teknolojinin süratli ilerlemesiyle ortaya çıkan yenilikler, insanlığın hizmetine sunulmakta ve beşerler gün geçtikçe değişen bir hayat usulü sürdürmektedir. Günlük hayat içinde pek çok iş makinelerle yapılmakta, çok kısa aralara bile otomobille gidilmekte ve beşerler daha az hareket etmektedir. Gelişen teknoloji birebir devirde kişilerin beslenme alışkanlıklarını da olumsuz cihette etkilemektedir. Beslenme stilindeki değişiklikler ve fizikî hareket azlığı üzere bir kadro olumsuz kaideler bir araya geldiğinde obezite (şişmanlık) riski artmaktadır. Yapılan araştırmalar yerkürede olduğu üzere devletimizde de çokça kilolu olma ve obezite sıklığının giderek arttığını ve obezitenin mahsusen evlatlarımızı ve gençlerimizi tesiri altına almaya başladığını göstermektedir.(1)

Obeizte çağın illeti,çağın baş belasıdır dedik.Çünkü obeziteden ve obezitenin oluşturduğu marazlardan dolay her yıl milyonlarca insan ömrünü yitirmektedir.Evet milyonlarca insan hayatını obezitede yüzünden yitirmektedir.Başka hiçbir etken bu kadar insan hayatına tesir etmemiştir.Ne zelzeleler,ne yangınlar,ne tufanlar nede diğer bir etken.Durum bundan ibaret iken,bilim etrafları,ulusal sıhhat örgütleri,Dünya sıhhat örgütü ve daha birçok mahallî yahut ulusal bazlı kuruluşlar el ele verip insanlığı obezitenin pençesinden kurtarmalıdır.Çünkü obezite insan ırkının sonunu hazırlamaktadır.Bu gidişle kişiler evrim geçirip hastalıklı doğmaya başlayacaklar.Şuan gerçekten zati yerküreye gelen bebekler hastalıklı olarak doğuyor,önümüzdeki yıllarda bu sayı katlanarak artacaktır önlem alınmadığı taktirde.

OBEZİTENİN NEDENLERİ

1. Yaş
2. Cinsiyet
3. Uygar durum
4. Tevellüt sayısı
5. Sosyo – kültürel etmenler
6. Eğitim seviyesi
7. Gelir durumu
8. Hormonal ve metabolik etmenler
9. Genetik etmenler
10.Psikolojik sorunlar
11.Sigara- alkol
12.Yetersiz fizikî aktivite
13.Aşırı ve yanlış beslenme alışkanlıkları
14. Kullanılan birtakım ilaçlar
15.Sık aralıklarla çok düşük kuvvetli diyetler pratik

AVRUPA OBEZİTE İLE SAVAŞ KOŞULUNDA, Avrupa ortamında epideminin engellenmesi ve eğilimin aksine çevrilmesi esas gaye olarak belirlenmiştir. Başta evlatlar ve adölesanlar ile ilgili olanlar olmak üzere açıkça görülen bir ilerleme, memleketlerin birçoklarında önümüzdeki 4-5 yıl içerisinde başarılmalı ve eğilimi en geç 2015 yılı itibariyle aksine çevirmek mümkün olmalıdır.(2).

OBEZİTENİN NEDEN OLDUĞU MARAZLAR

>>Tip 1 diyabet,tip 2 diyabet

>>Böbrek rahatsızlıkları

>>Kas eklem rahatsızlıkları

>>Teneffüs zorluğu,akciğer rahatsızlıkları

>>Ölçüsüz kıllanma

>>Kalp-damar rahatsızlıkları

>>Depresyon,psikolojik rahatsızlıklar

>>Hipertansiyon,hipotansiyon

>>Hiperlipidemi

>>Karaciğer yağlanması,safra marazları,pankreas rahatsızlıkları,

>>Cilt ve deri rahatsızlıkları üzere daha bir çok illetin ana etkenidir obezitede.

OBEZİTEDEN İLE UĞRAŞ İÇİN;

>>Sağlıklı beslenmeye ehemmiyet verilmelidir,

>>Fast-food’tan uzak durmalıyız,

>>Az az sık sık beslenme alışkanlığı edinmeliyiz,

>>Kaloriden yüksek azıkların mahalline,kalorisi daha az besinleri tercih edilmelidir,

>>Evlatlarımızı bu mevzuda eğitmeliyiz,

>>Beslenme çantaları oluşturulmalıdır,besin denetimi denetlenmelidir evlatlarımızın,

>>Evlatların bigisayar başında,telefon başında saatlerce hengam geçirimi denetlenmelidir,

>>Evlatlarımızı spora teşvik etmeliyiz,aktif bir hayat için gayret sarf etmeliyiz,

>>Evlatlarımıza etiket okuma alışkanlığı kazandırmalıyız,yedikleri besinlerin kalori teftişi sağlamak ismine,

>>Gün içerisinde yeteri kadar likit tüketimi sağlanmalıdır,

>>Sofrada doyulduktan sonra kalkılmalıdır,

>>Akşam geç saatlerde yemek yeme engellenmeli,böyle bir alışkanlık terk edilmelidir,

>>Gece geç saatlere kadar uyanık kalmalarını engellenip,erken uyumaları sağlanmalıdır,

>>Zira obezitenin ana etkenlerin bir tanesi çocukluk çağı alışkanlıklardır,

>>Birey sağlıklı beslenme konusunda kendini eğitmelidir,

Hayatımızda sağlığımızdan daha pahalı hiçbir şeyimiz yoktur.Varsa yoksa sağlığımızdır.Tek meskenimiz bedenimizdir öyleyse konutumuza sahip çıkalım vücudumuzu koruyalım.

DİYETİSYEN MAHMUT GÜMÜŞAY
(BESLENME VE DİYET UZMANI)

Kaynak:

1)Türkiye Sağlıklı Beslenme ve Hareketli Hayat Programı Sıhhat Bakanlığı, Türkiye Halk Sıhhati Kurumu,773,Ankara,2013,

2)