Obezite ve hipertansiyon

Obezite,başlangıcta gelişmiş memleketlerin sorunu olarak kabul edilirken gelişmekte olan memleketlerde de gelir seviyelerinin artması, garp hayat biçiminin benimsenmesi, güç alımı artarken kuvvet harcanmasının azalması ve nihayet kırsaldan kente göç olgusu ile birlikte kaçınılmaz olmuştur. Sonucta obezite prevalansı, yerkürede doğu-batı yahut zengin-yoksul topluluk ayırımı gözetmeksizin giderek artmaktadır. Günümüzde önlenebilir ölümlerin sigaradan sonra gelen 2. kıymetli nedeni obezitedir.

Artmış vücut tartısı sıklıkla artmış kan basıncı ile birlikte seyretmektedir. Tüm yerkürede bilhassa de sanayi topluluklarında obezite ve hipertansiyon süratle artan bir sorun haline gelmiştir. Hipertansif hastaların en az 1/3 - 2/3’ü obezdir. Obezlerde ise hipertansiyon gözlenme mümkünlüğü 3 kere ziyadedir. Yapılan bir çalışmanın dataları de hipertansif erkeklerin %70, hatunların %60’ından ziyadesinin obez olduğunu bildirmektedir. Tıpkı çalışma sonuçlarına nazaran ülkü kilonun %20 üstünde olan bireylerde hipertansiyon gözlenme mümkünlüğü 8 kat artmaktadır. Vücut kütle indeksi (BKİ) arttıkça hipertansiyon gözlenme mümkünlüğü artar. Kan basıncı, deri kıvrım kalınlığı ölçümü ile koreledir. NHANES II (the Second National Health and Nutrition Examination Survey) 20-75 yaşları arasında BKİ>27 kg/ cm2 olan Amerikalılarda hipertansiyonu 3 defa, 20-45 yaş arasında ise 6 defa çokça bulmuştur. BKİ ile kan basıncı arasında alaka tuz alınımından bağımsızdır. Bireylerdeki 4.5 kg yük artışıyla sistolik basıncının erkeklerde 4.4, hatunlarda 4.2 mmHg arttığı gözlemektedir. Hipertansiyon ve obezite arasındaki korelasyon da çeşitli çalışmalarda kanıtlanmıştır. Evlat ve adolesanlarda da tıpkı bağ saptanır. Kan basıncı yüksek çocuklarda obezite riski 3 defa ziyadedir.

Hipertansiyon ve obezitenin hem kendilerinin başlı başına birer topluluk sıhhati sorunu; hem de pek çok hastalık için risk faktörü olduğu, artık düzgünce anlaşılmış ve benimsenmiş gerçeklerdir. “TEKHARF” (Türkiye’de Erişkinlerde Kalp Illeti ve Risk Faktörleri Sıklığı) çalışmasında da kan basıncı ile obezite arasında doğrusal bir münasebet olduğu saptanmıştır. Bel/Kalça Nispeti ’nın (BKO) artmasıyla ateroskleroz, kardiyovasküler risk ve morbidite arasında korelasyon vardır

Hipertansiyon; obezite, etnik küme ve sosyoekonomik durumla bağlantılıdır. Obezite siyahlarda ve düşük sosyoekonomik durumda daha sık önümüze çıkar Kilo kaybetmekle normotansif ve hipertansiflerde kan basıncı, insülin direnci, sempatik aktivite, plazma leptin ve insülinemi seviyeleri ile kan volumü, kardiyak debi azalır. Kalori kısıtlaması dislipidemiyi de düzeltir. %5-10 kilo kaybı bile kan basıncı, trigliserid LDL-kolesterolü azaltır. Bir çalışmada diyet ve alkol kısıtlaması, diüretik ve b blokerlere nazaran 2 kat daha tesirli bulunmuştur. Kilo kaybı ile erişkinlerin 1/3’ünde kan basıncı regülasyonu için ilaç gerekmez. Ayrıyeten antihipertansiflerin tesiri artar. İlaç gereksinimi azaldığı üzere antihipertansif ilaç dozu %30 orantısında azalır. Kilo kaybı tuz kısıtlamasından bağımsız olarak kan basıncını azaltır.

Yapılan bir sair çalışmada 1 kg düşme ile sistolik ve diastolik basınçlarda 1.6/1.3 mmHg azalma saptanmıştır. 6 ay zarfında 9-10 kilo kayıpla kan basıncı -26/-20 mmHg azalır. Obezite ve hipertansiyonun birlikte seyrettiği durumlarda en temel tedavi; bireylerin hayat şekli değişikliğinde bulunmalarıdır.