Obezite ve kanser ilişkisi

Kanser, hücrelerin denetimsiz olarak çoğalmasıdır. Çevresel nedenler (kimyasal, radyasyon, viruslar gibi) ve yapısal nedenler (hormonal, bağışıklık bozuklukları, kalıtsal mutasyonlar ve vesair genetik nedenler gibi) birlikte yahut ardışık olarak hücreleri etkileyerek uzun yıllar içinde kansere yol açabilirler. Beslenme alışkanlıkları da kanser oluşumunda etken olabilir. Buna sebep olan beslenmeyle ilgili faktörler arasında; yanlış besin seçimi ve istenilmeyen beslenmek ,aşırı kilolu olmak ve fizikî aktivitede zayıflık konum alır.

Erkekler açısından en yaygın çeşitler akciğer ve mide kanseri iken bayanlar açısından bu göğüs ve serviks(rahim ağzı) kanseridir.

Mahsusen göğüs, kalın bağırsak-rektum ve kan kanserleri obez bireylerde sıradan ağırlıktakilere nazaran daha çokça görülmektedir. Yağ tüketiminin yüksek olması obeziteye neden olmaktadır. Yağlı besinler ve bozulmuş yağ tüketimi, kanser yapıcı ve ilerletici hususların de alımının artmasına neden olmaktadır.Her türlü yağın ziyade alınması mahsusen göğüs, prostat, testis, rahim, yumurtalık ve kalın bağırsak-rektum kanserlerinin oluşum riskini arttırmaktadır.Kanserojen hususlar (kanser yapıcı) yağ içinde birikir ve çokça yağ alımı bu unsurların vücuda girişini artırır.Cinsiyet hormonları yapısal olarak yağa benzerler.Yağın çokça alımı bu hormonların çalışma nizamını bozar.

Kalın bağırsak-rektum kanserlerini ilerletici safra tuzları üzere unsurların prodüksiyonu yağ alımı arttıkça artar.Çoklu doymamış yağ asitlerinden güçlü likit yağlar kolay okside olurlar. Oksidasyon sonucu oluşan öğeler bağışıklık hücrelerinin yıpranmasına neden olarak kanser riskini arttırırlar.

Aşırı et, dolayısı ile hayvansal proteini çok tüketen memleketlerde göğüs, rahim, prostat, kalın bağırsak-rektum, pankreas ve böbrek kanserleri, hayvansal proteini az tüketen devletlerden daha çokça görülmektedir. Yağsız hayvansal protein tüketiminin kanserle ilişkili olmadığı bilinmektedir. Yağsız et, süt ve gibisi besinlerin tüketimi kanser riskini arttırmaz.

Yapılan çalışmalar; meyve, zerzevat, tam tahıllar, diyet lifi, birtakım mikro besin öğeleri, yağlar (omega-3 yağ asitleri, mahsusen omega-3/omega-6 oranı) ve fizikî aktivite ile kanser riski arasında negatif bir ilişki olduğunu göstermiştir. Yekun yağ alımı/bazı yağlar (doymuş yağlar vb), obezite, vücut kitle indeksi, besin hazırlama usulleri (tuzlama, tütsüleme, kürleme, turşu, yüksek sıcaklıklarda pişirme vb.) ile kanser arasında olumlu ilişki olduğunu bilinmektedir.

Obezite - Prostat Kanseri

Erkeklerde abdominal obezite ve bel/kalça nispeti artışının prostat kan- seri için bir risk faktörü olduğu bildirilmektedir. Mahsusen yayılmaya (me- tastaz) meyilli prostat tümörlerinde obezite daha da risk taşımaktadır. Vücut kitle indeksi ve prostat kanseri arasındaki ilişkiyi inceleyen çalışma sonuçları farklı olsa da leptin hormonunun yüksekliği, insülin ve IGF-1 (İnsülin Büyüme Faktörü-1)’in yüksek olması hastalık riskini arttırmaktadır.

Obezite - Göğüs Kanseri


Göğüs kanseri, abdominal obeziteyle yakın bağlantısı olduğu bildirilmektedir. Abdominal (karın) ve kalça ortamındaki yağ dokusu arttıkça, kanser riski de artmaktadır. Bu tesir, bayanın menapoz devri ile bağlantılıdır. Menapozdaki hatunun kansere yakalanma olasılığı az olmakla birlikte, menapoz sonrası şişman hatunlarda risk yükselir. Menapoz öncesi gerekli olan östrojen, artan yağ dokusu tarafından üretilir. Östrojene hassas dokular, şişmanlıkta bu hormonun salınımını uyarırlar. Bu da tümörün büyümesine neden olur.

Göğüs kanseri ile obezite arasındaki bir diğer ilişki de, obez olanlarda tümörün daha geç aşamada fark edilmesidir. Bunda Vücut Kitle İndeksi’ndeki yüksekliğin değerli bir faktör olduğu bildirilmektedir. Vücutta yağ dağılımı da göğüs kanser riskini tesirler.

Obezite – Uterus (Rahim) Kanseri

Obezite; endometriyum (rahmin iç yüzeyini oluşturan doku) kanseri ile ilişkili bulunmuştur. Nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte şişmanlarda yüksek östrojen ve insülin seviyesinin buna sebep olabileceği belirtilmiştir. Yağ dokusu hücrelerinde östrojen üretiminin artması endometriyal kanser riskinin obez bayanlardaki artış nedenine yönelik açıklamalardan biridir. Endometriyum kanserlerinin %40’ının obezite kaynaklı olabileceği düşünülmektedir.

Obezite - Kolon Kanseri

Kolon kanseri de şişman bireylerde daha sıklıkla görülmektedir. Özel- likle erkek bireylerde VKİ’ndeki artış ile kolon kanseri arasında hatunlarda olduğundan daha kuvvetli bir ilişki saptanmıştır. Göğüs ve endeometriyum kanserlerinden farklı olarak bayanlarda, östrojen hormonunun kolon kan- serine karşı kollayıcı olduğu bildirilmiştir. Ama, obezite ve östrojen ara- sındaki istikrar de kolon kanserini tetikleyebilir. VKİ değeri yüksek olan pre yahut postmenapoz periyodundaki östrojen alan hatunlarda kolon kanseri riski artmaktadır. BKİ değeri 30 ve üstü olan 30-54 yaş arası bireylerde, kolon kanseri riskinin %50 arttığı bildirilmiştir.