Dünya Sıhhat Örgütü’ne nazaran obezite hadiseleri, 1975’ten beri neredeyse üç kat arttı. Günümüzde obezite ve beraberinde getirdiği hastalıklar, dünya çapında her yıl 4 milyon kişinin vefatına yol açıyor. Obezite, sıhhat bakım maliyetlerini artıran kompleks bir hastalık. Bu özelliğiyle de hem bireylerin ömrünü kısaltıyor hem de ülkelerin ekonomik yükünü artırıyor.
Araştırmalar, dünyadaki 2 milyar fazla kilolu ve obez bireyin yüzde 70’inin düşük yahut orta gelirli ülkelerde yaşadığını gösteriyor. Halbuki ki obezite, yakın vakte kadar yüksek gelirli ülkelere mahsus bir sıhhat sorunu olarak görülüyordu. Ortalarında Dünya Bankası’nın da bulunduğu iktisat otoriteleri, düşük ve orta gelirli ülkeleri süratle artan obezite sayıları konusunda uyarıyor. Çünkü, önümüzdeki 15 yıl içinde obezite ve yandaş hastalıkların gelişmekte olan ülkelerde toplam 7 trilyon dolardan fazla maliyete yol açacağı öngörülüyor.
Bu ihtar, Ekonomik İş birliği ve Kalkınma Örgütü (OECD)’nün geçtiğimiz kasım ayında açıklanan ‘Obesity and the Economics of Prevention’ raporunu da takviyeler nitelikte. OECD de raporunda, üye ülkelerde gelecek 30 yıl içinde yaklaşık 90 milyon kişinin obezite kaynaklı sıhhat sorunları yüzünden hayatını kaybedeceğini belirtmişti. Ayrıyeten bu ülkelerde obezite kaynaklı hastalıkların tedavisinin, toplam sıhhat harcamalarının yüzde 8.4’ünü oluşturduğu bildirildi ve obez bireylerin olağan kilodakilere oranla yaklaşık 2.5 kat daha fazla sıhhat harcaması yaptığı belirlendi.
Obezite kaynaklı hastalıklara bütçe ayırmak gerekecek
Türkiye, 2020-2050 yılları ortasında obeziteye bağlı hastalıklara en çok bütçe ayıracak birinci 10 ülke ortasında yer alıyor. Ülkemizde sıhhat harcamalarının yüzde 12’sinin obeziteye bağlı hastalıklara ayrılacağı ön görülüyor. Bu da kişi başına 99 dolarlık bir maliyet manasına geliyor.
2020-2050 yılları ortasında obeziteye bağlı hastalıklara en çok bütçe ayıracak ülkeler ise şöyle (kişi başına/dolar)
1- Amerika Birleşik Devletleri: 644 dolar
2- Almanya: 411 dolar
3- Kanada: 295 dolar
4- İtalya: 234 dolar
5- İspanya: 226 dolar
6- Avustralya: 207 dolar
7- Birleşik Krallık: 188 dolar
8- Fransa: 148 dolar
9- Rusya: 101 dolar
10- Türkiye: 99 dolar
Son 30 yılda fazla kilolar nedeniyle, 462 milyon kardiyovasküler ve 212 milyon diyabet hadisesi ortaya çıktı. 2050 yılında 92 milyon kişinin obeziteye bağlı hastalıklar nedeniyle hayatını daha erken kaybetmesi bekleniyor.
Sayılar neden süratle yükseliyor?
Maalesef ülkeler ekonomik olarak büyüdükçe ve kişi başına gelir arttıkça, obezite hadiseleri da artıyor. Obezite salgınını artıran faktörler ortasında işlenmiş ve şekerli besinler, azaltılmış fizikî aktivite yer alıyor.
Dünya genelinde;
-
İnsanların yüzde 50’si sıhhatsiz besleniyor -
Yüzde 40’ı çok fazla hareket etmelerine yol açmayacak bir hayat sürüyor -
Her 5 şahıstan 2’si taze zerzevat ve meyveye ulaşamıyor. -
Önümüzdeki 30 yıl boyunca fazla kiloların, 52 ülkede 462 milyon yeni kardiyovasküler hastalık ve 212 milyon diyabet olayı ile sonuçlanması bekleniyor.
Dünyada 820 milyondan fazla insan açlık çekiyor. Açlık oranları, Afrika’nın neredeyse tüm alt bölgelerinde ve daha az oranda Latin Amerika ve Batı Asya’da yükseliyor. Tıp mecmuası Lancet’te yayımlanan yeni araştırma, beslenme eksikliği ve obezitenin kol kola gezen ortak bir küresel sorun olduğunu gözler önüne serdi. Çalışmaya nazaran, düşük ve orta gelirli her 3 ülkeden 1’inde abur cubur ve şekerli içecekler nedeniyle obezite riski artarken, refah bir hayat süren beşerler ise hareket etmiyor. En yakın aralığa bile özel aracıyla giden, teknolojinin getirdiği rahatlık nedeniyle işlerini çok fazla efor sarf etmeden halleden, hareketsiz bir ömür süren insanların sayısı da bir epey fazla.
Okul ve işte performans düşüyor
Obezite yalnızca bireyi değil toplumu da etkileyen bir sorun zira iş ve okulda hayat kalitesini düşürüyor. Araştırmalar, sağlıklı akranları ile karşılaştırıldığında, çok kilolu çocukların okul performanslarının daha düşük olduğunu ortaya koyuyor. Okulu bırakmada rol oynayan faktörlerden biri de fazla kiloları sebebiyle çocuğun akran zorbalığı ile müsabakası. Bilhassa 12-19 yaş ortası çocuklar, sağlıklı arkadaşlarına oranla okulu daha çok asıyor.
Yeniden OECD raporuna nazaran, obeziteye bağlık kronik hastalıkları bulunan şahıslar, çeşitli sıhhat şikayetleri nedeniyle işe gidemiyor. Hastalıklar tıpkı vakitte kişinin performansını ve üretkenliğini de düşürüyor. Çok kilo sebebiyle yılda 54 milyon kişinin iş gücü azalıyor.
Tüm bu bilgiler ışığında; obezitenin yalnızca bir sıhhat sorunu olmadığını ve yalnızca hastayı ilgilendirmediğini söyleyebiliriz. Obezite tedavisiyle hem şahsî hem ulusal hem de küresel iktisada katkı sağlamanın mümkün olduğunu da belirtmek isterdim.