Obsesif Kişilik
Aşağıdaki şıklardan en az dordunun varlığı ile ,erişkinliğin erken donemlerinde başlayan , kişisel ilişkileri, kişinin verimliliğini etkileyen bir şekilde aşırı duzenlilik, mukemmeliyetcilik, icsel ve dışsal kaynaklı olayları ve ilişkileri kontrol uzerine aşırı yoğunlaşma ile giden bir kişilik bozukluğudur
1 Kişi yaptığı bir iste ayrıntılara o kadar dalar, kurallar, listeler programlamalar, hesaplar ve bağlantılar ile oyle uğraşır ki, neredeyse yaptığı şeyin gercek amacını, hedeflerini unutur
2 yaptığı isi bitirmesini gucleştirebilecek, engel olabilecek aşırı bir mukemmeliyetcilik icindedir
3 Kendini dostlarından ve hoşca vakit gecirebileceği etkinliklerden ayrı, uzak bırakacak derecede ve ekonomik durumla acıklanamayacak bir şekilde hayatini is ya da bir şeyler uretmeye adar
4 Kulturel ve dinsel ozelliklerle acıklanamayacak bir şekilde ahlak, doğruluk, durustluk, manevi değerler, sadakat, şeref, prensip gibi konularda vicdaninin sesini aşırı derecede dinler ve gerekli hoşgoru, anlayış ve esnekliği gostermez
5 Kendisi, ailesi ve cevresi icin ozel bir anlam ve değeri olmasa bile eskiyip, yıpranmış ya da değeri olmayan şeyleri atamaz, elden cıkaramaz
6 Başkalarının da tam anlamıyla kendisi gibi duşunup, hareket etmedikce, ayni yontemi kullanmadıkca, onlarla ortak bir calışma icine giremez
7 Para harcama (kendine ya da başkasına hediye alma, bir şeyler ısmarlama, gerekli şeyleri alma gibi) konusunda kendisi ve başkalarına yonelik cimri bir tutum icindedir
Para gelecekte belki hic olmayacak şeyler icin elde tutulması gerekli bir şey olarak duşunulur
8 Kuralları konusunda son derece kati ve inatcıdır
Bu kişiler aşırı dengeli, olculu ve yaptıklarını tekrarlamaya meyilli kişilerdir Yanlış yapmamak icin defalarca kontrol eder, kontrolun kontrolunu yaparlar Bu nedenle bitirmeleri gereken sureyi asarlar, oğrenci olanlar sınav kağıdını en gec teslim edenlerdir Detaylarla uğraşmaları ve aşırı kontrolleri dolayısıyla gecikmeleri nedeniyle başkalarının kendilerine ofkelenmelerine yol acarlar Zamanlamaları kotudur En iyisini, en beğenilecek durumu gercekleştirme duşunceleri seklindeki mukemmeliyetcilikleri nedeniyle gerilim icine girip, kolayca yapılabilecek şeyleri icinden cıkılamaz hale getirebilirler
Zevk alınabilecek etkinlikleri (hobilerle uğraşmak, tatil yapmak gibi) surekli bir başka zamanda yapmaya karar verdiklerinden, duzen surekli is yapmak uzerine kuruludur Boyle bir tatile zorlandıklarında ise zevk alamaz, o esnada da is yapmaya calışır ya da tatili aşırı programlı ve yakınları icin katlanılamaz hale getirebilirler
Bu durumdaki kadınlar her gun, her an temizlik pesindedir Evleri adeta bir laboratuar ya da ameliyathane gibi surekli aşırı bir temizlik icindedir Bundaki ufak bir değişiklik kişinin toz bezini tekrar eline almasına yol acar Her gun pencereler, duvarlar, yerler silinir, halılar her gun alt komşunun başından aşağı silkelenir Evde yapılacak tamir, boya , eve gelecek cocuklu bir misafir vs bu kişilerin ev duzenini bozacağından adeta bir kabustur
Her şeyin onceden kararlaştırıldığı gibi, prensiplerine, kitabında yazılanın harfi harfine uygun olarak, fazladan kesinleştirdikleri ahlak boyutlarında yapılmasına başkalarını ve kendilerini zorlarlar Otoriteye kati bir uyum icindedirler Babalarından, ustlerinden oğrendikleri gibi, esneklikten yoksun bir şekilde davranırlar ve davranılmasını isterler
Atmaya, değiştirmeye, hediye etmeye ilimli bakmazlar Evleri, masalarının uzeri gereksiz, değersiz, eskimiş evrak, eşya vs ile doludur Mutlaka bir sure sonra gerekli olabileceği duşuncesi icindedirler
Daima kendi yaptıklarının en doğru olduğuna inandıkları icin başkalarının yardim ve onerilerini dikkate almazlar
Para onlar icin ekonomik darlık icinde olmamalarına karşın, iyi, sağlıklı bir şekilde yasamak icin değil; ileride yaşanabilecek sağlıksız, kotu gunlerde harcanması gereken bir sigorta gibidir Bu nedenle ufak şeyler icin bile para harcamazlar Kendileri de ileride bir şey ısmarlamak zorunda kalacakları icin başkalarının kendilerine bir cay ısmarlamalarını bile istemezler
Her davranışları, isleri, ilişkileri dakikalar cercevesinde programlıdır İşlerin oncelik sıraları konusunda ikilemlere duşebilir, karar vermekte zorlanabilirler Cevreleri uzerinde kontrol sağlayamadıkları durumlarda sinirlenir, ancak bu sinirlilik hallerini dolaylı yollardan gosterirler ( istenilen şeyi gec yapmak, hizmet karşılığı gereken ucreti vermemekte direnmek gibi)
Duygularını belli etmemeye calışır, karikaturize bir İngiliz tipi gibi belli bir duygu aralığı icinde kalırlar Duygusal alışverişin yoğun olduğu ortamlarda rahat davranamazlar Cevrelerindekilerin bu tur duygu yuklu davranışlarını anlayamaz ve hoş gormezler Duygularını gosteremeyip, her zaman mantığı on plana alırlar
Toplum genelinde % 1; psikiyatriye başvuranlar arasında % 310 oranında rastlandığı gozlenmiştir Erkeklerde kadınlara gore iki kat daha cok gorulduğu gozlenmiştir Ailenin daha buyuk yastaki cocuklarında, detaylara dikkat, tekrarlama, olay ve inceliklere dikkat gerektiren islerde calışan kişilerde daha cok gorulduğu saptanmıştır
Oluş nedenleri:
Bir goruşe gore cocuğun 24 yaşları arasında anal donemdenilen diski kontrolunun kazanılmaya başlandığı donemde tuvalet eğitimi sırasında yapılan baskı, onaylamama ve bu eğitimi cok erken vermenin bu tur bir kişilik yapısına yonelttiği duşunulmektedir
Bunu izleyen başka bir goruşe gore ise cocuğun gene ayni donemlerdeki kendi başına bir şeyler gercekleştirme ile utanc catışmasının yaşandığı bu evrede, cocuğun duygu, duşunce ve durtulerin ifade edişine ebeveynlerce uygulanan aşırı kontrol ve takdirsizliğin cocukta bu yonde bir yapı oluşturabileceği duşunulmuştur
Birlikte gorulebilen psikiyatrik bozukluklar:
Diğer kişilik bozuklukları (ozellikle kacıngan ve paranoid kb)
Major depresyon
Tedavi:
Bireysel ya da grup terapi etkili olmaktadır
Alıntı
Aşağıdaki şıklardan en az dordunun varlığı ile ,erişkinliğin erken donemlerinde başlayan , kişisel ilişkileri, kişinin verimliliğini etkileyen bir şekilde aşırı duzenlilik, mukemmeliyetcilik, icsel ve dışsal kaynaklı olayları ve ilişkileri kontrol uzerine aşırı yoğunlaşma ile giden bir kişilik bozukluğudur
1 Kişi yaptığı bir iste ayrıntılara o kadar dalar, kurallar, listeler programlamalar, hesaplar ve bağlantılar ile oyle uğraşır ki, neredeyse yaptığı şeyin gercek amacını, hedeflerini unutur
2 yaptığı isi bitirmesini gucleştirebilecek, engel olabilecek aşırı bir mukemmeliyetcilik icindedir
3 Kendini dostlarından ve hoşca vakit gecirebileceği etkinliklerden ayrı, uzak bırakacak derecede ve ekonomik durumla acıklanamayacak bir şekilde hayatini is ya da bir şeyler uretmeye adar
4 Kulturel ve dinsel ozelliklerle acıklanamayacak bir şekilde ahlak, doğruluk, durustluk, manevi değerler, sadakat, şeref, prensip gibi konularda vicdaninin sesini aşırı derecede dinler ve gerekli hoşgoru, anlayış ve esnekliği gostermez
5 Kendisi, ailesi ve cevresi icin ozel bir anlam ve değeri olmasa bile eskiyip, yıpranmış ya da değeri olmayan şeyleri atamaz, elden cıkaramaz
6 Başkalarının da tam anlamıyla kendisi gibi duşunup, hareket etmedikce, ayni yontemi kullanmadıkca, onlarla ortak bir calışma icine giremez
7 Para harcama (kendine ya da başkasına hediye alma, bir şeyler ısmarlama, gerekli şeyleri alma gibi) konusunda kendisi ve başkalarına yonelik cimri bir tutum icindedir
Para gelecekte belki hic olmayacak şeyler icin elde tutulması gerekli bir şey olarak duşunulur
8 Kuralları konusunda son derece kati ve inatcıdır
Bu kişiler aşırı dengeli, olculu ve yaptıklarını tekrarlamaya meyilli kişilerdir Yanlış yapmamak icin defalarca kontrol eder, kontrolun kontrolunu yaparlar Bu nedenle bitirmeleri gereken sureyi asarlar, oğrenci olanlar sınav kağıdını en gec teslim edenlerdir Detaylarla uğraşmaları ve aşırı kontrolleri dolayısıyla gecikmeleri nedeniyle başkalarının kendilerine ofkelenmelerine yol acarlar Zamanlamaları kotudur En iyisini, en beğenilecek durumu gercekleştirme duşunceleri seklindeki mukemmeliyetcilikleri nedeniyle gerilim icine girip, kolayca yapılabilecek şeyleri icinden cıkılamaz hale getirebilirler
Zevk alınabilecek etkinlikleri (hobilerle uğraşmak, tatil yapmak gibi) surekli bir başka zamanda yapmaya karar verdiklerinden, duzen surekli is yapmak uzerine kuruludur Boyle bir tatile zorlandıklarında ise zevk alamaz, o esnada da is yapmaya calışır ya da tatili aşırı programlı ve yakınları icin katlanılamaz hale getirebilirler
Bu durumdaki kadınlar her gun, her an temizlik pesindedir Evleri adeta bir laboratuar ya da ameliyathane gibi surekli aşırı bir temizlik icindedir Bundaki ufak bir değişiklik kişinin toz bezini tekrar eline almasına yol acar Her gun pencereler, duvarlar, yerler silinir, halılar her gun alt komşunun başından aşağı silkelenir Evde yapılacak tamir, boya , eve gelecek cocuklu bir misafir vs bu kişilerin ev duzenini bozacağından adeta bir kabustur
Her şeyin onceden kararlaştırıldığı gibi, prensiplerine, kitabında yazılanın harfi harfine uygun olarak, fazladan kesinleştirdikleri ahlak boyutlarında yapılmasına başkalarını ve kendilerini zorlarlar Otoriteye kati bir uyum icindedirler Babalarından, ustlerinden oğrendikleri gibi, esneklikten yoksun bir şekilde davranırlar ve davranılmasını isterler
Atmaya, değiştirmeye, hediye etmeye ilimli bakmazlar Evleri, masalarının uzeri gereksiz, değersiz, eskimiş evrak, eşya vs ile doludur Mutlaka bir sure sonra gerekli olabileceği duşuncesi icindedirler
Daima kendi yaptıklarının en doğru olduğuna inandıkları icin başkalarının yardim ve onerilerini dikkate almazlar
Para onlar icin ekonomik darlık icinde olmamalarına karşın, iyi, sağlıklı bir şekilde yasamak icin değil; ileride yaşanabilecek sağlıksız, kotu gunlerde harcanması gereken bir sigorta gibidir Bu nedenle ufak şeyler icin bile para harcamazlar Kendileri de ileride bir şey ısmarlamak zorunda kalacakları icin başkalarının kendilerine bir cay ısmarlamalarını bile istemezler
Her davranışları, isleri, ilişkileri dakikalar cercevesinde programlıdır İşlerin oncelik sıraları konusunda ikilemlere duşebilir, karar vermekte zorlanabilirler Cevreleri uzerinde kontrol sağlayamadıkları durumlarda sinirlenir, ancak bu sinirlilik hallerini dolaylı yollardan gosterirler ( istenilen şeyi gec yapmak, hizmet karşılığı gereken ucreti vermemekte direnmek gibi)
Duygularını belli etmemeye calışır, karikaturize bir İngiliz tipi gibi belli bir duygu aralığı icinde kalırlar Duygusal alışverişin yoğun olduğu ortamlarda rahat davranamazlar Cevrelerindekilerin bu tur duygu yuklu davranışlarını anlayamaz ve hoş gormezler Duygularını gosteremeyip, her zaman mantığı on plana alırlar
Toplum genelinde % 1; psikiyatriye başvuranlar arasında % 310 oranında rastlandığı gozlenmiştir Erkeklerde kadınlara gore iki kat daha cok gorulduğu gozlenmiştir Ailenin daha buyuk yastaki cocuklarında, detaylara dikkat, tekrarlama, olay ve inceliklere dikkat gerektiren islerde calışan kişilerde daha cok gorulduğu saptanmıştır
Oluş nedenleri:
Bir goruşe gore cocuğun 24 yaşları arasında anal donemdenilen diski kontrolunun kazanılmaya başlandığı donemde tuvalet eğitimi sırasında yapılan baskı, onaylamama ve bu eğitimi cok erken vermenin bu tur bir kişilik yapısına yonelttiği duşunulmektedir
Bunu izleyen başka bir goruşe gore ise cocuğun gene ayni donemlerdeki kendi başına bir şeyler gercekleştirme ile utanc catışmasının yaşandığı bu evrede, cocuğun duygu, duşunce ve durtulerin ifade edişine ebeveynlerce uygulanan aşırı kontrol ve takdirsizliğin cocukta bu yonde bir yapı oluşturabileceği duşunulmuştur
Birlikte gorulebilen psikiyatrik bozukluklar:
Diğer kişilik bozuklukları (ozellikle kacıngan ve paranoid kb)
Major depresyon
Tedavi:
Bireysel ya da grup terapi etkili olmaktadır
Alıntı