Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
Psikoloji biliminde zihne istemeden gelen rahatsız edici niyet, istek, hayal, his takıntıları (obsesyon) ve bunların getirdigi düşünceyi azaltmak için tekrar tekrar kimi davranışlar yahut zihinsel süreçler yapma (kompulsiyon) halinde belirtilerle giden rahatsızlığa obsesif kompulsif bozukluk ismi verilir. Rahatsızlık isminden da anlaşılabileceği üzere obsesyon ve kompülsiyon ismi verilen iki belirtiden oluşur.
Bu rahatsızlıkta tekrar tekrar aklımıza gelen ve meşakkat yaratan niyet, hayal, his yahut istekler (obsesyonlar yahut takıntılar) ya da birebir şeyi uzun mühletlerle ve tekrar tekrar yapmaktan kendini alamama vardır (kompülsiyon yahut zorlantı). Bu rahatsızlığı olan bireylerin kimilerinde bu niyetler, istekler ve hayallerin şahsen kendisi kişi için kabul edilemez nitelikli konulardadir (örnegin yakışıksız yasak niyet yahut istekler, dine karşıt fikirler, şahsa aykırı gelen cinsel his yahut istekler gibi) bir kısmında ise asıl sorun takıntının kendisi olmaktan çok onun yol açacagı sonuçlarla ilgilidir (örnegin kirlilik bulaşması, kapıyı açık bıraktım, elektirikli aletleri kapatmayı unuttum gibi).
Rahatsızlığın Temel özellikleri ve Belirtileri
Obsesyon (takıntı-saplantı): Devamlılık gösteren, tekrar tekrar zihninize giren kanılar, hayaller, istekler yahut sık sık ortaya çıkan rahatsız edici kaygılardır. Bilhassa istemeden hatta kimi durumlarda aklımıza gelmemesi için özel olarak uğraşmamıza karşın aklımıza bizatihi gelirler yahut belirli durumlar ve ortamlarda zaten ortaya çıkarlar ve sıklıkla badireye neden olurlar. Obsesyon (takıntı-saplantı) ismini verdiğimiz bu kaygıların içeriği şahıstan şahsa değişmekle birlikte ana temalar; kirlilik bulaşması (kirlenme yahut hastalık bulaşması), cinsellik (cinsel olarak yasak utandırıcı bir şey düşünme, isteme, hayal etme), saldırganlık yahut kazaya yol açma (etrafa ziyan verici bir şeyler yapma gibi) ve dini hususlardır (ayıp ya da günah bir şey düşünme, isteme, hayal etme). Örneğin: "bulaşma oldu mu, kir var mı? sanki kapıyı kapattım mı? ütünün fişini çektim mi? birine ziyan verebilir miyim? farkında olmadan yapmış olabilir miyim? bir şey düştü mü? eksiklik var mı? ... istedim mi? Istiyor muyum? ... kazaya yol açabilir miyim? ... tam oldu mu? ... tam anladım mı? Bu niyetlerin, istek, hayal ve tasaların aklımıza gelmesi size sorumluluk da yükler; aklınıza bu türlü bir şey gelmiş olması nedeniyle tedbir almadıkça içiniz rahat etmez. Tasaları bir biçimde yatıştırıp denetim edene kadar, ya da temizleyene kadar, aykırı ve rahatsız edici kanılar olumlu bir niyet gelinceye kadar ya da kendinizi rahatlatacak bir fikre ulaşıncaya dek sürer sarfiyat. Kişi obsesyonun yol açtığı soruların yanıtını ne yaparsa yapsın gönül rahatlığıyla veremez. Giderek bütün hayatı tasaları düşünme, temizleme yahut denetim etme ile geçmeye başlar.
Zorlantılar (Kompulsiyon) yahut ritüeller: birden fazla vakit çok yahut mantıksız bulmasına karşın kişinin yapmaktan kendini alamadığı tekrarlayıcı davraışIardır. El yıkama, silme, kapıyı denetim etme, musluğu denetim, donüp tekrar bakma, diğerine sorma, tıpkı niyet yahut istek akla gelmeden hareketi tekrar yapma yahut belirli sayıda kimi hareketleri tekrarlama yahut zihinsel süreçler sayı sayma, dua etme, karşıtını söyleme, rahatlatıcı sözler tekrarlama, mevzuyu zihinde tekrar canlandırarak inceleme, mevzu üzerinde düşünerek tahlil etme, soruya karşılık bulmaya çalışma üzere. Temizleme, denetim etme, hareketleri tekrarlama üzere kompulsiyonlar-zorlantılar (yapmak zorunda hissettiginiz, yapınca ıstırabınızı azaltan hareketler) düşünceyi azaltmanın tek yolu üzere gorünmekle birlikte bütün vaktinizi işgal eder. Obsesif kompulsif rahatsızlığı olan bir çok kişi bu kanıların ve yaptıkları davranışIarın anlamsız ve gereksiz olduğunu bilmekle bir arada kendilerine mani olamazlar. Bu rahatsızlığı olan kimi bireyler ise (özellikle de çocuk ve ergenlerin bir kısmı) yaptıklarını manalı ve gerekli görürler. Bu türlü şahıslar kendi istekleriyle tedaviye başvurmazlar. Bu kümedeki şahısların rahatsızlığı “içgorüsü olmayan tip obsesif kompülsif bozukluk” ismini alır.
Obsesif Kompulsif Bozukluğun Alt Tipleri
Otonom Obsesyonlar
– Agresyon yahut ziyan verme obsesyonları;
Küçük çocuklar, yaşlılar yahut sevilen kişi ve akrabalara ziyan verme
– Seksüel obsesyonlar;
Toplum içinde beğenilen karşılanmayacak seksüel bir davranış, uygunsuz partnerlerle cinsel bağ imgeleri.
– Günah obsesyonları;
Dini toplantı ya da ortamlarda küfür etme, ibadet ederken dine muhalif kanılar, imgeler.
Reaktif Obsesyonlar
– Kirlilik, Bulaşma
– Yanlışlık yapma kuşkusu (obsesyonu) ve Denetim
Öteki
–Eksiklik yarımlık hissi, bilme ihtiyacı
Obsesif Kompulsif Bozukluğun Tedavisi
OKB tedavisinde tesiri kanıtlanmış olan davranışçı tedaviler ve bilişsel davranışçı tedavi yolları bulunmaktadır. Bilişsel davranışçı sistemlerle obsesyon (takıntı) ve bilişsel kaçınmalarla bilişsel seviyede çalışılırken, ayrıyeten davranışsal ritüeller (kompulsiyonlar) davranış deneyleri ve maruz bırakma, yüzleştirme üzere usullerle dışsal kaçınmalarla çalışılır. Belirtilerin şiddetine nazaran psikoterapi ilaçla tedavi ile birlikte (kombine tedavi) tercih edilebilir.
