Bedende hipofiz bezleri tarafından salgılanan ve yalnızca fizyolojik açıdan değil, ruhsal açıdan da çok büyük değer taşıyan hormonlardan biridir. Toplumda ‘aşk hormonu’ olarak da bilinen bu hormon bilhassa bayanlarda davranışları da etkileyebilme özelliğine sahip ve epey güçlü tesirlerle kendini gösterebiliyor. Hipofiz bezlerinin oksitosin hormonunu olması gerekenden daha az salgılaması ise onlarca farklı sıkıntıya davetiye çıkarıyor. Birebir vakitte ömür sevinciyle ilgili problemlere da sebebiyet verebiliyor. Depresif bir ruh halinde olmak, anksiyete sorunları yaşamak, uykuya dalamamak, daima uyanmak bu sıkıntılardan yalnızca birkaçıdır.
Oksitosin (Aşk Hormonu) Ne İşe Fayda?
Halk ortasında oksitosin hormonu neden aşk hormonu olarak isimlendiriliyor sorusunun cevabı aslında bu hormonun ne işe yaradığını da kısmen açıklıyor. Aşk, sadakat, memnunluk, sevgi, umut üzere hislerin en temel kaynağı aslında bu hormondur. Birtakım araştırmalarda ruhsal rahatsızlıkların tedavisinde umut vaat eden çeşitli sonuçlara ulaşılması, bu hormonun değerini bir defa daha ortaya koydu. Ruh hali ile ilgili tesirleri daha çok konuşuluyor olsa da bu hormonun fizyolojik açıdan da son derece kıymetli yararlar sunduğunun bilinmesi gerekir.
Genel olarak oksitosin hormonu ne işe fayda sorusunu küçük bir liste halinde açıklayabiliriz:
-
Merkezi hudut sisteminde nörotransmitter vazifesini üstlenen bu hormon kan deveranının düzenlenmesinde de tesirlidir. -
His durumunu istikrarlar ve farklı his durumlarında davranışların düzenlenmesinde de değer taşır. -
Olumlu hislerin yaşanmasına yardımcı olur. -
İltihap tedbire özelliği bulunur ve bu özelliği bedendeki yaraların güzelleşme suratını da artırır. -
Kortizol düzeyini düşürerek gerilimi azaltır. -
Ağrı eşiğini yükseltir. -
Toplumsallaşmayı sağlar, içe kapanık bir ruh haline girmeyi maniler. -
Cinsel uyarılmayı artırır. -
Empati kurmayı kolaylaştırır.
Gebelik devrinde oksitosin hormonu ehemmiyetini daha fazla aşikâr edebiliyor. Örneğin doğum esnasında bayanların yaşadıkları şiddetli ağrıya dayanabiliyor olmalarının nedeni bu hormondur. Zira ağrı eşiğini yükseltebiliyor ve bu sayede doğum sancılarına katlanmayı kolaylaştırıyor. Hamilelik periyodunda anne adayı ile bebek ortasında bir bağ kurulmasını sağlayan da bu hormonun bedende yaptığı tesirlerdir. Hatta hormonun üreme noktasında da belirleyici faktörlerden biri olduğunu söyleyebiliriz. Zira cinsel bağlantı esnasında da salgılanan bu hormon, döllenmeyi kolaylaştırıyor. Bu sayede hamile kalma mümkünlüğünü da artırıyor.
Yapılan araştırmalar doğum sancılarının başlamasında da oksitosin hormonu tesirini ortaya koydu. Kelam konusu hormon doğum vaktinde rahmin kasılmasına yardımcı oluyor. Doğum sonrasında, emzirme devrinde de sütün süt kanallarından geçerek göğüs ucuna ulaşmasında yeniden rol oynayan bir hormon olduğunu belirtebiliriz.
Oksitosin Hormonu Nasıl Arttırılır?
Öncelikle oksitosin hormonu dışarıdan destek olarak alınabiliyor. Bununla birlikte içerisinde bu hormonun bulunduğu yiyeceklerin tüketilmesi de hormon düzeyini artırmanın yollarından biridir. Kimi yaşamsal faktörlerin de hormon düzeyini yükseltebildiğini belirtelim. Oksitosini artıran ögelere şu örnekleri verebiliriz:
-
Toplumsallaşmak ve beşerler ile irtibat kurmak bu hormonun atmasını sağlayabiliyor. Bilhassa sohbet etmek hormon düzeyinin artışa geçmesini sağlıyor. -
Düzgünlük yapmak da oksitosini artırmanın yollarından biridir. -
Cinsel münasebet ve orgazm kelam konusu hormonun bedende daha fazla salgılanmasını sağlıyor. -
Kişinin keyif aldığı aktiviteler de bu listede yer alıyor. Tempolu yürüyüşler, yoga ya da meditasyon üzere idmanlar de hormonu artırmanın bir yoludur. -
Oksitosini artırmanın yollarından biri de evcil hayvan beslemektir. -
Aşık olmak da bu listede yer alıyor. Aşık olmanın kelam konusu hormonu artırdığı çeşitli araştırmalar ile de kanıtlandı. -
Listede yer alan ögelerden biri de hayal kurmaktır. Kişiyi memnun edecek hayaller kurmak ya da hoş anıları hatırlamak da bedendeki oksitosin hormonu düzeyini yükseltiyor.
Genel olarak A, B1, B2, B6 ve D vitamini içeren besinlerin oksitosin hormonu düzeyini artırdığını belirtmek mümkün. Beslenme yolu ile bedenindeki bu hormonu yükseltmek isteyenler birtakım yiyecekleri tertipli olarak tüketmeyi tercih edebilir. Bu yiyecekleri ise şu formda sıralayabiliriz:
-
Yumurta -
Süt ve süt eserleri -
Tüm yeşil yapraklı sebzeler -
Kuru yemiş çeşitleri -
Zeytin -
Kırmızı biber -
Buğday, pirinç, çavdar ve yulaf -
Avokado, elma, muz, çilek ve nar
Döl yatağında bulunan asitlerin sperm hücrelerinin etkinliğini ortadan kaldırdığını belirtmeliyiz. Lakin oksitosin hormonu bu geçişi hızlandırdığından sperm hücrelerinin ziyan görme mümkünlüğü da azalıyor. Bu sayede hamile kalma mümkünlüğü da güçleniyor fakat elbette oksitosinin tek başına gebe kalmayı sağladığından ya da bedende bu hormonun eksik olması durumunda hamilelik mümkünlüğünün da büsbütün ortadan kalktığından kelam edemeyiz.
Oksitosin Hormonunun Yan Tesirleri Neler?
Bedende tüm hormonlar belli bir istikrar içerisinde olmalıdır. Nasıl ki hormonların ülkü düzeyden az olması kimi sıkıntılara yol açıyorsa, fazla olması da çeşitli ıstıraplar doğurabiliyor. Hasebiyle oksitosin hormonu da fazla alındığında ya da bedende fazla salgılandığında kimi yan tesirlerin ortaya çıkması da kaçınılmaz oluyor. Bu yan tesirler ortasında en yaygın görülenleri şu halde sıralayabiliriz:
-
Rahimde çok kasılma olması -
Bedende ödem oluşması -
Kan basıncının düşmesi -
Ciltte döküntüler oluşması -
Çarpıntı -
Baş ağrısı -
Birtakım görme bozuklukları -
Doğum sonrasında kanamada artış -
Bedenin alerjik tepki göstermesi -
Mide bulantısı, kusma -
Birtakım konuşma bozuklukları -
Halsizlik -
Hafıza meseleleri
Oksitosin Hormonu Eksikliği Nasıl Giderilir?
Bedende oksitosin hormonu eksik olduğunda dışarıdan hormon takviyesi alınması mümkün olabilir. Oksitosinin tablet ya da sprey halinde hazırlanan formları hastaların çarçabuk bu hormon takviyesinden faydalanmalarını sağlayabiliyor. Lakin hormon desteğinin muhakkak tabip denetiminde alınması gerektiğini unutmamalısınız. Kelam konusu hormonun destek emeliyle kullanımı gebelik ya da kürtaj sonrası yaşanan kanama durumunda da tercih ediliyor. Kanamayı durdurmak emeliyle ampul biçiminde üretilmiş olan hormon eserleri kullanılıyor.
Doğum vakti geldiği halde sancının başlamaması durumunda ise bu hormon damar yolu ile bedene verilebiliyor. Böylece doğumun başlaması sağlanıyor. Tablet formunda üretilen destekler ise çoklukla depresyon ya da misal ruhsal dertler yaşayan şahısların kullandığı destek eserler oluyor. Destek kullanmadan evvel kesinlikle test yapılması ve bedendeki oksitosinin eksikliğinin tespit edilmesi gerekiyor. Bu nedenle hekiminize müracaattan destek hormon kullanımı teşebbüsünde bulunmamalısınız.
Oksitosin bedendeki birçok süreci denetim eder ve ayrıyeten beyindeki hudut hücrelerinin birbirlerine bildiri göndermelerine yardımcı olur. Beynin hipotalamus olarak bilinen kısmında üretilir.
Hormon bayanlarda doğum sırasında, göğüs uçları emzirme sırasında ve seks sırasında uyarılır.
Oksitosin bedene salındığında, beden, hormonun daha fazla salınması için karşılık verir. Örneğin, doğum sırasında, rahim kasılmaları, oksitosinin kana salınmasına neden olur. Bu daha fazla kasılmalara neden olur, bu da daha fazla oksitosinin salınmasına neden olur.
Oksitosinin Rolü Nedir?
Oksitosin, rahim doğum sırasında büzülmesine yardımcı olur. Bazen yapay oksitosin, emeği indüklemek (başlatmak) yahut hızlandırmak için verilir. Ayrıyeten bazen plasentanın iletilmesine yardımcı olmak yahut ağır kanamayı önlemek için doğumdan sonra rahim büzüşmesine yardımcı olmak için kullanılır.
Bayanlar emzirirken, oksitosin sütün aşağı inmesine yardımcı olur. Erkeklerde testosteron imalinde ve spermin hareket etmesine yardımcı olmada rolü vardır.
Oksitosin, insanların münasebet kurmasına yardımcı olması için de değerlidir. İnsanların birbirlerini tanımalarını, inanç ve empati duymalarını sağlar ve annelerin bebekleriyle bağ kurmalarına yardımcı olur. Tıpkı vakitte insanların cinsel olarak uyarılmış hissetmelerini sağlar.
Çok Fazla Yahut Çok Az Ölçüde Oksitosin Varsa Ne Olur?
Bedende çok fazla yahut çok az ölçüde oksitosin varsa ne olduğu açık değildir.
Çok fazla oksitosinin erkeklerde âlâ huylu prostat hipertrofisine yol açabileceği , prostat bezinde idrar yapmayı zorlaştıran yaygın bir durum olduğu düşünülmektedir .
Çok az oksitosin, bir bayanın emzirme için sütü bırakma özelliğini etkileyebilir. Düşük oksitosin düzeyleri de otizm spektrum bozuklukları ve depresyon ile ilişkilendirilmiştir.
Oksitosin düzeylerinin artırılmasının toplumsal fobi, depresyon ve öfke meselelerini tedavi etmeye yardımcı olabileceği öne sürülmüştür. Fakat, tıpkı vakitte kıskançlık, önyargı ve yalancılıkla da ilişkiliydi zira insanların ‘grup içi’ ve ‘grup dışı’ olmalarına neden oluyor.
Oksitosinin bedendeki rolünü tam olarak anlamak için daha fazla araştırmaya gereksinim vardır.
Oksitosin Seviyelerimi Nasıl Ayarlayabilirim?
Oksitosin, birkaç farklı durumda tedavi sağlamak için kullanılabilir. Bayanlar bazen kasılmaları başlatmak yahut doğum sırasında onları güçlendirmek için bir oksitosin enjeksiyonu alır. Ayrıyeten hamileliği sonlandırmak yahut düşük yapma sürecini tamamlamak için kullanılabilir.
Otizmi olan çocuklara bazen toplumsal maharetlerini geliştirmek ve tekrarlayan davranışlarda yardımcı olmak için oksitosin tedavisi uygulanır. Burun spreyi yahut lisan altında bir pastil olarak hekim, psikiyatrist yahut çocuk hekimi tarafından yazılabilir. Kimi araştırmalar yardım edebileceğini gösteriyor, lakin herkes için işe yarayıp yaramadığını kanıtlamak için daha fazla çalışmaya gereksinim var.
Oksitosin ayrıyeten bir sprey olarak çevrimiçi olarak da sunulmaktadır ve insanların size ilgi duymasına neden olabileceği yahut size daha fazla güvenebileceği tez edilmektedir. Bununla birlikte, bu argümanlar kanıtlanmamıştır ve çok fazla oksitosin kullanmanın insanları kızdırıp agresif hale getirmesi mümkündür.
Birtakım çalışmalar, oksitosin düzeylerinin doğal olarak güzel hisleri artırarak doğal olarak yükseltilebileceğini göstermektedir – örneğin, bir hayvanı okşayarak, meditasyon yaparak, birisine sarılarak yahut bir roller coaster yahut skydiving üzere heyecan verici bir şey yaparak
Oksitosin Hakkında
Oksitosin toplumsal davranış ve yara güzelleşmesinde değerli rol oynamaktadır.
Enflamasyona Yararları
Oksitosinin birtakım sitokinleri azaltarak inflamasyonu azalttığı düşünülmektedir . Münasebetiyle, olumlu toplumsal etkileşimleri takiben oksitosinin artmış salınımı, yara güzelleşmesini güzelleştirme potansiyeline sahiptir .
Cinsel Faydaları
Oksitosin, erkeklerdeki bayan cinsel ilgisi için değerlidir . Farelerde, dişi farelerde oksitosin (reseptör) eksikliği, östrojen döngüsünün cinsel açıdan kabul gören etabında bilhassa erkek farelerde toplumsal ilgi kaybına yol açar.
Sıçanlarda beyin omurilik sıvısına enjekte edilen oksitosin, spontan penis ereksiyonuna neden olur
Oksitosin, erkeğin erektil kapasitesini kolaylaştırarak ekstazi sağlar ve orgazm sırasında daha büyük ölçülerde salınır. Oksitosinin, tıpkı vakitte, erkeğin besleyici davranışını ve bayana karşı duyduğu sevgiyi teşvik ettiği tez edilmektedir
His hali Avantajları
Oksitosin, eşten memnuniyet hissi, korku azalması ve sakinlik ve güvenlik hislerini oluşturur .
Kimi durumlarda, oksitosin, kortizol üzere gerilim hormonlarının salınmasını dolaylı olarak inhibe eder ve bu üzere durumlarda vasopresinin bir antagonisti olarak düşünülebilir .
Toplumsal Yararları
Bireylere oksitosin vermek inanç ve cömertliği arttırır. İnsanlarda toplumsal ihanet korkusunu azaltır.
Duygusal olayların ifşa edilmesi, insanlara itimat bildirisini verir. Olumsuz bir olayı anlatırken, oksitosini alan beşerler daha duygusal detaylar ve kıssalar paylaşırlar.
-
Oksitosin desteği, sağlıklı erkeklerde empati yeteneğini arttırır . -
Toplumsal yabancılaşmayı yaşadıktan sonra bile, oksitosini alan beşerler daha da muteberdir. -
Oksitosin amigdala aktivasyonunu inhibe ederek endişe yansılarını tesirli bir formda önleyebilir . -
Oksitosin, itimadı arttırır. İhanete maruz kalmak üzere inançsız hissetmek durumunda, oksitosin farklı halde fonksiyon görür ve inanç hissini artırır.
Oksitosin erkeklerdeki romantik cazibe ve bağlanmayı da arttırır ve tekeşli ilgilerde sadakati artırmaya yardımcı olur .
Bilişsel Yararları
Tamamlayıcı oksitosin, berbat tecrübelerin anısını azaltabilir ve toplumsal bilgi için hafızayı artırabilir .
Örneğin, oksitosin verilen erkekler , insan yüzleri için , bilhassa de memnun yüzler için gelişmiş hafıza göstermektedir .
Uyuşturucu Bağımlılığı
Hayvanlardaki birtakım araştırmalara nazaran, oksitosin çeşitli bağımlılık yapan ilaçlara (opiatlar, kokain, alkol) tolerans gelişimini mahzurlar ve geri çekilme semptomlarını azaltır.
Son yıllardaki ispatlar, hipotalamustaki oksitosin nöronlarının, olağan şartlar altında iştahı baskılamada değerli bir rol oynayabileceğini ve öteki hipotalamik nöronların bu oksitosin nöronlarının inhibisyonu yoluyla yemeyi tetikleyebileceğini göstermektedir.
Düşük Oksitosinli Hastalıklar
-
Otizm -
Şizofreni -
Sonda kişilik bozukluğu
Cinsel:
-
Cinsel yolla -
Orgazmlar – büyük patlamaya neden olur – Subjektif orgazm şiddeti,kadınlarda artmış Oxytocin seviyeleri ile korelasyon gösterir. -
Göğüs ucu stimülasyonu -
Sarılmak / dokunmak -
Aşık olmak
-
Vitamin D, oksitosini artırır -
Melatonin oksitosini artırır -
Kortizol düşürücü etkenler -
Magnezyum– oksitosinin fonksiyon görmesi için gereklidir -
Kolesterol– oksitosinin fonksiyon görebilmesi için gereklidir -
Yüksek doz C vitamini -
Kafein