okul öncesi çocuklarda görülen korkular ve çözüm yolları

okul öncesi çocuklarda görülen korkular ve çözüm yolları PskNilay Torbalı ÖZTÜRK Nefret Edilen Şey, canlı varlıkların, görünen ve soyut tehlikeler karşısında gösterdikleri en doğal tepkidir Nefret Edilen Şey özel bir kişiye, nesneye ya da duruma karşı gösterilen heyecansal bir tepkidir Fobi ise gerçek herhangi bir tehlike yokken duyulan dinç, aşırı ve gerçek dışı bir korkudur 26 yaş arasındaki çocuklar fazla artı sayıda dehşet yaşamaktadırlar Bu yaştaki çocukların güçsüzlüğü ve bilmediklerinin çokluğu düşünülecek olursa korkuların çok pozitif oluşu anlaşılabilir Çünkü korkuların gelişimi; sosyal gelişim, karakter gelişimi ve bilişsel gelişimle çok yakından ilgilidir Çocuklar büyüdükçe, çevrelerini tanıdıkça, fiziki ve zihinsel yetenekleri geliştikçe korkularıyla daha kolay başa çıkabilirler 23 yaş çocukları, yüksek seslerden, elektrik süpürgesinden, gök gürültüsünden, hatta tuvaletin sifonunun çekilmesinden korkabilir Üç yaşından itibaren fiziki olayların yanı sıra düşler ve hayal edilen şeylerde korku kaynağı olmaya başlar Bunun nedeni çocuğun bu dönemde hayal gücünün gelişmekte ve hayalle gerçeği ayırt etmekte zorlanmasıdır Mesela bu yaştaki bir çocuk, bir insanın canavara dönüşebileceğini veya seyrettiği bir çizgi film kahramanının pencereden süzülerek içeri girebileceğini düşünebilir Bu dönemde düşünme katı ve çocuğa özel olma eğilimindedir böylece çocuklar akıldışı, heyecansal tepkiler ve fobiler geliştirebilirler Çoğunlukla 36 yaş arasındaki çocuklar, karanlıktan, yalnız kalmaktan, anneden bambaşka kalmaktan, dilenciden, hayaletlerden, devlerden vb unsurlardan korkarlar 6 yaşında hayalet korkusunda artış görülür sıkça “yatağımın altında biri var diyerek odalarında uzanmak istemeyebilirler Bilhassa bu yaşlarda anne ve babadan öbür kalmak çocuklarda tedirginliğe ve korkuya yol açar Kalabalıkta birkaç dakika annesinden öbür kalan 34 yaşındaki bir çocuk koskocoman bir nefret ve panik yaşar Gözlerinden nefret edilen şey ve şaşırma okunur, yüksek sesle ve bağırarak ağlar Doğrusu çocukların yaşayabileceği en büyük nefret, annenin gitmesi, anne ya da babanın onu terk etmesi ve ortalıkta yetim kalmasıdır Her tehlikede sığındığı anne ve babasının kendisini terk edip gitme olasılığı, çocuğu huzursuz eder ve güvenini azaltır Anne babalar, büyük anne ve büyük babalar bazen korkuyu bir disiplin aracı olarak kullanırlar bu nedenle farkında olan olmadan çocukların yaşam boyu izlerini taşıyabileceği korkuların temelini oluştururlar Nefret Edilen Şey koşullanma yoluyla da gelişebilir böylece her bireyin korkusu farklıdır Yüksek bir yerden düşerek canı çok yanmış bir çocuk, büyük muhtemelen çoğunluk döneminde de yüksek yerlerin yakınından geçerken tedirgin olacaktır Koşullanmanın yanı sıra korkular anne babayı misal alarak ya da onların anlattığı öykülerden simgesel olarak da kazanılabilirler Bazı çocuklar hiç korkutulmadıkları halde ürkek ve korkaktırlar Çoğunlukla bu çocukların aileleri birçok korkuya sahiptir Anne ya da babanın bir nesne veya durumdan korkması halinde eğer çocuk bu korkuyu gözlüyorsa, benzer nesne ya da durumdan korkacaktır Örneğin sokakta gördüğü köpekten, evde karşılaştığı farklı alanlara yönlendirilmiş böceklerden korkan bir anne çocuğuna da benzer korkuları yerleştirecektir Bu tutumların dışarıda korkuya zemin hazırlayan en kayda değer ortamlardan biri de anne ve babanın fazla koruyucu ve kollayıcı olmasıdır Her hareketi, bir zarar görür endişesiyle engellenmiş bir çocuk, neyin tehlikeli, neyin güvenli olduğunu öğrenemez Her şeyden hatta kendi gölgesinden bile huzursuz olur Çocukların korkularıyla başa çıkabilmelerinde yetişkinlerin de büyük rolü olduğu unutulmamalıdır Bunun için; *Çocuğun korkusuna hürmet gösterilmelidir Çocuğun korkusuyla dalga geçmek onu komik duruma yıkmak yapılmaması gerekenlerin başında gelmektedir Bu cins davranışlar çocuğu küskünlüğe götürebildiği gibi anlaşılmadığı inancını da verebilir * Çocuğun korktuğu şeye yavaş yavaş alışması sağlanmalıdır Korku katiyen aniden bire giderilemez, alıştıra alıştıra giderilebilir Karanlıktan korkan bir çocuğu, ışığı yavaş yavaş azaltarak karanlığa alıştırmak gibi *Çocuğun korkularının geçici olduğuna güvenip sabırlı davranılmalıdır Çocukların büyüdükçe korkularının üstesinden gelebilecekleri unutulmamalıdır Çocuklar korkularından daha çabuk büyürler *Çocuklara güven verilmesi ve yaşıtların, anne babaların, kardeşlerin model alınması yoluyla korkular azaltılabilir veya ortadan kaldırılabilir Çocuk, kendi yaşıtlarının korkusuzca yaptıkları işleri görüp işitirse, kendi de bu “gözü kara çocuklar gibi olmaya çalışır ve korkusundan kurtulma yönünde adım atar Ayrıca çocukların, korkularıyla ilgili olarak söylediklerini dinlemek ve onlara güven saptamak sorunun çözülmesini kolaylaştırırkaynakhanemizcom id