On binlerce patrona emeklilik şoku!

Emekli olmak için müracaatta bulunan pek çok şirket sahibi SGK sürprizi ile karşılaştı. Kendi işyerinde SGK'lı olarak çalışanlar mecburî olarak Bağ-Kur'a yönlendirilmeye başlandı. Bu durum binlerce işverenin emeklilik maaşlarında 2 bin liranın üzerinde azalmaya yol açacak.

Ekim 2008'den evvel, çalıştığı şirkette ortak olanlar, AŞ'de kurucu ortak yahut idare konseyi üyesi, genel müdür olanlar ile limited şirkette ortak olanlar, Bağ-Kur'lu oldukları periyotta orta vermeksizin prim yatırmış olmaları kuralıyla SGK'dan emekli olabiliyorlardı. SGK, 24.04.2019 tarih ve E.6285868 Sayı ile yayınladığı 2019/9 nolu genelgesi ile bu uygulamaya son verdi.

Kıdem tazminatının fona dönüştürülmesine ait hazırlıklar şimdilik rafa kaldırılsa da bu sefer personeller yerine, işverenlerin toplumsal güvenlik haklarıyla ilgili bir tartışma başladı. Yılmaz Sezer, işverenlerin zarurî olarak Bağ-Kur'dan emekli edilmesine yönelik düzenlemeyi kıymetlendirdi.



Hala, kendi nam ve hesabına iş yapan bireyler ile bir şirket ortağı olarak çalışma hayatına devam eden şahıslar toplumsal güvenlik kuruluşu olarak Bağ-Kur'a tabi olduğunu belirten Sezer, çalışma hayatının gereği olarak hem bir yahut birkaç işyerinde fiyatlı olarak çalışıp hem de bir şirket ortağı olarak çalışma hayatını devam ettiren bireylerin bulunduğunu bildirdi. AŞ'lerde kurucu ortak yahut idare heyeti üyeleri ile limited şirket ortaklarının hangi toplumsal güvenlik kurumuna tabi olacağının net olmadığını lisana getiren Sezer, “Bu fiili durum başka şirketlerde olabileceği üzere bir AŞ'lerde genel müdür olarak çalışan kişinin kendi çalıştığı şirkete ortak ve idare konseyi üyesi olması halinde olduğu üzere, tek bir şirketede olabilir. Yani kişi şirketin hem ortağı hem de çalışanıdır” dedi.

SGK'nın bu mevzudaki tereddüdü gidermek için 2008 yılı Ekim ayını milat olarak kabul ederek, bu tarihten sonra SSK'lı olarak çalışanların şirkete ortak olmaları halinde, SSK'lı olarak çalışmaya devam etmelerinin önünü açtığını vurguladı. Bu durumda prim ödemelerine orta verilmemesi kaidesi getirildiğini hatırlatan Sezer, "Bu kaidelerin oluşması halinde kişi Bağ-Kur'lu olması gerekirken istemesi halinde SSK'lı olarak çalışmaya devam edebilecek ve SSK' dan emekli olabilecektir. Lakin Bağ-Kur'lu olduğu periyot içinde SSK'ya orta vermesi halinde toplumsal güvenlik kurumu mecburî olarak Bağ-Kur'a dönecektir” diye konuştu.

Emeklilik hakkı geriye dönük kaldırıldı



SGK'nın 24 Nisan 2019'da yayınladığı bir genelge ile daha evvel SGK'dan emekli olma hakkı tanınan şahısların artık SGK'lı olamayacağını karara bağladığını vurgulayan Sezer, “Bu genelge ile birlikte geçmiş devir kazanılmış haklar yok sayılmıştır” dedi. 2006'da tüm toplumsal güvenlik kuruluşlarının tek çatı altında toplandığını hatırlatan Sezer, “Üstelik bu türlü bir sistemin hem yönetim hem de çalışanlar açısından daha kolay uygulanabilir ve anlaşılabilir olmasına karşın hala bu sistem hayata geçirilmemiştir. SGK'mız çalışma hayatında birleştirici olmak yerine, çalışanların kategorilerini belirlemeye çalışılmakta bu da yetmiyormuş üzere şahısların geçmişten gelen kazanılmış hakları yok sayılmaktadır” halinde konuştu.

2008'deki mevzuata nazaran SGK'den emekli olmak isteyenlerin taleplerinin reddedilerek, dava açma seçeneğinin sunulduğunu söyleyen Sezer, “Üstelik dava müddeti boyunca emeklilik süreçleri yapılmıyor” dedi.

5500 yerine 3000 TL emekli maaşı

Durumun gereksiz hukuksal ihtilaflara sebep olacağının altını çizen Yılmaz Sezer, "Yanlış uygulama ile devlet ve vatandaş gereksiz yere karşı karşıya getirilmekte ve işyükü artırılmaktadır. Hem Kurum çalışanlarını hem de emeklilik süreçlerini yapan şahısları ıstıraba sokan bu hususun yetkililer tarafından tekrar kıymetlendirilerek mevcut hukuksuz uygulamanın bir an önce değiştirilmesi gerektiğini düşünmekteyiz” sözlerini kullandı. Sezer, 2008 yılından itibaren SSK'lı olup birebir vakitte şirket ortağı olan şahısların SSK'ya orta verip vermediklerine bakılmaksızın direkt Bağ-Kur'lu olarak süreç gördüklerini söyledi. Öte yandan yürürlükteki mevzuat uyarınca SGK'dan emekli olması gerekirken, Bağ-Kur'dan emekli olacak bir kişinin aylık fiyatında 2 bin liradan fazla fark oluşacağını belirten Yılmaz Sezer, "5 bin 500 liraya kadar SGK'dan maaş alabilecek bir kişi bugün 3 bin-3 bin 500 lira almak zorunda kalıyor. Birçok kişi ise davanın uzun süreceği gerekçesiyle düşü maaşa razı olarak dava açma seçeneğini kullanmıyor” formunda konuştu.

UZMAN GÖRÜŞÜ

Emeklilik hakları korunmalı-Doç. Dr. Resul KURT 



1.10.2008 tarihinde yürürlüğe giren 4/b bendi kapsamında (Bağ-Kur) sigortalı sayılanların, kendilerine ilişkin yahut ortak oldukları işyerlerinden ötürü, 4/(a) bendi kapsamında (SSK) sigortalı bildirilemeyecekleri düzenlemesi getirilmiştir. Anonim şirketlerin yalnızca ortağı olup idare heyeti üyesi olmayan bireylerin, ortak oldukları anonim şirketlerden 4/a (SSK) kapsamında bildirilmesinde bir sakınca bulunmamaktadır. 2019/09 No'lu SGK genelgesi ile 1.10.2008 öncesinde 4/(a) bendi kapsamında (SSK) sigortalılıklar iptal edilerek bu şahıslar 4/b bendi kapsamında (Bağ-Kur) sigortalısı sayılmaktadır.

5510 Sayılı Kanun'un süreksiz 8'inci unsurunda yer alan 1.10.2008 öncesi Bağ-Kur'a kayıt ve tescil edilmemiş olanların 1.10.2008 öncesi için Bağ-Kur kaydının yapılamayacağı maddede açık bir formda düzenlenmiştir.

Bağ-Kur'un 279 Sayılı Genelgesi'ne nazaran de; "Bağ-Kur'a tabi sigortalılığın başlayacağı tarihte yahut daha evvelki bir tarihten itibaren öbür toplumsal güvenlik kuruluşları kapsamında bulunanların bu kuruluşlardaki sigortalılıkları mecburî yahut isteğe bağlı olarak devam ettiği sürece, Bağ-Kur Kanunu kapsamına alınmayacaklardır".

Ayrıyeten SGK bu mağduriyetleri arttıracak yeni bir uygulamayı da yürürlüğe koymuştur. Buna nazaran ortağı olduğu şirketin bir öbür şirkette hukukî kişi olarak ortak olması halinde dahi sigortalılık iptal edilmektedir. Örneğin A şirketine hissedar olan ve B şirketi ile paydaşlığı bulunmayan bir kişinin B şirketinde 4/a, SSK sigortalısı olarak çalışmaya başlaması durumunda, kişinin ortak olmadığı B şirketindeki sigortalılığı geçersiz sayılmaktadır. Meğer ki, her hükmî kişilik farklıdır, her hukuksal kişiliğin paydaşlığı farklıdır. Burada yapılması gereken; 1.10.2008 tarihi milat alınarak, bu tarihten sonra kendi şirketlerinde kendilerini 4/a, SSK sigortalısı yapanların bildirimleri iptal edilmeli, 1.10.2008 tarihi öncesinde kendi şirketlerinde SSK sigortalısı olanların emeklilik hakları korunmalıdır. Ayrıyeten ortağı olduğu şirketin bir diğer şirkette hukuksal kişi olarak ortak olması halinde 4/a, SSK sigortalılığı kabul edilmelidir.

SSK primleri, Bağ-Kur'a tavandan dönüştürülmeli- Celal ÖZCAN



01/10/2008 tarihinde yürürlüğe giren 5510 sayılı Kanunu'nun 53/2. fıkrası ile getirilen "kendilerine ilişkin yahut ortak oldukları işyerlerinden SSK'lı (4/a) olarak bildirilememe" biçimindeki kuralın SGK tarafından gereğince duyurulamaması ve yeniden ilgili bireylerce bilinmemesi nedeniyle, pek çok kişi aslında kanunen yasak olmasına karşın, iştirak ve idare şurası üyeliği olan AŞ'den yahut ortak olduğu Limited Şirkete ilişkin işyerinden SSK'lı (4/a) olarak bildirimleri yapılmış ve primleri ödenmiş olması karşın, ya uzun yıllar geçtikten sonra ya da emeklilik basamağında SGK tarafından bu bireylerin yanlışlı olarak kendilerine ilişkin işyerlerinden SSK'lı bildirildikleri tespit edilerek, SSK sigortalılıkları iptal edilip, geriye dönük Bağ-Kur sigortalısı yapılmaktadır. Çünkü, sahibi yahut paydaşlığı olan işyerinden SSK sigortalılığı iptal edilip, Bağ-Kur sigortalılığına dönüştürülen şahıslar, SSK statüsünden emekli olamama yahut daha düşük maaşla Bağ-Kur'dan emekli olma üzere durumla karşı karşıya kalabilmektedir. Şahısların bu çeşit problemle karşılaşmamak için, SGK'nın hususla ilgili gerekli duyuru yapması, yıllar sonra sigortalılık iptali yerine, SGK bilgisayar programlarına kusurlu sigortalılık bildirimlerini önleyecek formda gerekli denetim sistemi getirilmesi, tavandan ödenmiş SSK primlerinin, Bağ-Kur'a dönüştürülmesi sırasında yeniden tavandan kabul edilmesi, yararlı olacaktır.

Hüseyin Gökçe/Dünya