iltasyazilim
FD Üye
OKU!
Hepimiz biliriz, ilk inen ayetler 'Alâk suresinin ilk beş ayeti, ve ilk emir de iqra!, yani oku!
Ama ondan önce ilk vahyin indirilişinin bir adım evveline gözümüzü çevirsek ALLAH Rasulu'nün hayatında belli dönemler gündelik telâşelerden, hayat gailesinden, başka insanlardan sıyrılıp, dik ve sarp bir dağda küçücük bir mağarada tefekküre dalmakla geçiyor Daha sonraki dönemlerde itikâfolarak da bir pratiğe dönüştüğünü düşündüğümüz böyle yoğun tefekkür günleri, insanın yeniden kendine gelmesi, yaşam amacını yeniden bulması açısından hiç de boşuna olmasa gerek
Ve ilk ayetler başlıyor:
iqra bismi rabbikellezî halaq
Önce okuOkumaktan ALLAH'ın rahmetinin eserlerine bakarak yapılan bir kainat okuması da anlaşılabilir, Kur'an'ı okumak da
Sonra Rabbinin adıyla okuRab, mürebbiye, terbiye hep aynı kökten türetilmiş kelimeler Rububiyet kavramında bir kemâle ulaştırma var ALLAH Teâlâ'nın bu yaratılış alemindeki herşeyi muhafaza edip, onları sahip oldukları duruma getirmesi var
Ve sonra Yaratan Rabbinin adıyla oku
müşrik zihniyetin rububiyeti ve vahdaniyeti inkâr etse de yaratılış karşısında gidebileceği en son sınır bilinemezci olmak olsa gerek Çünkü yaratılış insanda inkâra mecal bırakmayacak kadar açık bir mucize Ancak geriye dönük teoriler var bu konuda
halaqalinsâne min 'alaq
O insanı bir alaq'tan yarattı
Kâinat kitabını okuyacak, Yaratıcısına muhatap olacak derecede mühim olan o insan, aslında ilkin sadece bir tek hücrecikti Evveli sadece bu idi ALLAH insanı hemen aslını bilmeye çağırıyor Tevazuyu hatırlatıyor Tevazu sahibi olan kurtuluyor çünkü Kibir ise insanı mahvediyor
iqra verabbukelekrem
Oku, Rabbin ekremdir
Ekrem, yani en büyük kerem sahibi Verdiğinde karşılıksız veren Karşılıksız ihsan edicilerin en yücesi
Okumaya tergibden sonra ALLAH Teâlâ'nın ekrem olduğuna beyan buyurulması dikkatlerimizi daha çok açıyor
Sure devam ediyor:
ellezî 'alleme bilqalem
O ki, kalemle öğretti
İSLAM'daki ilim vurgusu bile başlıbaşına Kur'an'ın ALLAH sözü olduğuna delil Çünkü o döneme kadar Arap toplumu içinde böyle bir anlayış hiç olmamış Bütün ilimlerin muhafazası ve aktarımı ise ancak yazıyla mümkün: O ki, kalemle öğretti
Rabbimizin en büyük ikram sahibi oluşunu öğrendikten hemen sonra insana kalemle öğretmesini okuyup da, ilim talibi olmamak ne mümkün
Kalemle talimin nübüvvete işaret ettiğini de müfessirler zikretmişler
'allemelinsâne mâ lem ya'lem
İnsana bilmediği şeyleri öğretmiştir
Hayatta kimi sorularımızın cevabını akıl ve beş duyu ile çözebiliyoruz Nasıl?sorusu mesela Ya da Ne? Ancak Niçin?sualinin cevabını bize ancak vahiy öğretiyor
İlk beş ayet burada nihayet buluyor Ve çok azametli iki ayet çıkıyor karşımıza:
kellâ innelinsâne leyatgâ
Hayır! Muhakkak insan azar
en raâhustagnâ
kendini müstağni gördükçe
Ve insan Neye sahipse, ona onu ALLAH verdiği halde, kendinin aslını unutur ve ALLAH'ın nimetlerine ihtiyaçtan kendini beri görür İsyan eder Kibreder Azar
Halbuki:
inne ilâ rabbikerruc'â
Şüphesiz dönüş Rabbinedir
Ayetler devam eder:
eraeytellezî yenhâ
'abden izâ sallâ
eraeyte in kâne 'alelhudâ
ev emera bittaqvâ
Gördün mü, namaz kılarken bir kulu men edeni?
Söyle bana! Ya o (namaz kılan kul) doğru yol üzerinde ise!
Yahut takvayı emrediyorsa!
Ve karşımıza çıkan yeni bir kavram: Takva Takvayı kısaca ALLAH'ın emirlerine uygun yaşamak diye özetlesek, çok kısa mı olur?
Devam edelim:
Söyle bana! Ya o (diğeri de) hakkı yalan sayıyor ve (îmandan) yüz çeviriyorsa?
ALLAH'ın gördüğünü bilmiyor mu? Sakınsın o Yok eğer vazgeçmezse, andolsun ki, onu perçem(in)den, o yalancı, günahkar perçemden yakalayıp (cehenneme) sürükleriz
Kim ki kendi, kabilesine, ahbabına güvenirse boşunadır:
Artık o (kendisine yardım edecek) grubunu çağırsın
Biz de zebanîleri çağıracağız
Kur'an'daki muhteşem secde ayetlerinden biriyle sure son bulur:
Sakın, (seni ibadet ve taattan men edene korkup) boyun eğme; (ALLAH'a) secde et ve (böylece O'na) yaklaş
İnsana iki emir: Secde et ve yaklaş!
İnsana iki lütuf: Secde et ve yaklaş!
İnsanın kavuşabileceği en büyük iki derece
Ne güzel
Hepimiz biliriz, ilk inen ayetler 'Alâk suresinin ilk beş ayeti, ve ilk emir de iqra!, yani oku!
Ama ondan önce ilk vahyin indirilişinin bir adım evveline gözümüzü çevirsek ALLAH Rasulu'nün hayatında belli dönemler gündelik telâşelerden, hayat gailesinden, başka insanlardan sıyrılıp, dik ve sarp bir dağda küçücük bir mağarada tefekküre dalmakla geçiyor Daha sonraki dönemlerde itikâfolarak da bir pratiğe dönüştüğünü düşündüğümüz böyle yoğun tefekkür günleri, insanın yeniden kendine gelmesi, yaşam amacını yeniden bulması açısından hiç de boşuna olmasa gerek
Ve ilk ayetler başlıyor:
iqra bismi rabbikellezî halaq
Önce okuOkumaktan ALLAH'ın rahmetinin eserlerine bakarak yapılan bir kainat okuması da anlaşılabilir, Kur'an'ı okumak da
Sonra Rabbinin adıyla okuRab, mürebbiye, terbiye hep aynı kökten türetilmiş kelimeler Rububiyet kavramında bir kemâle ulaştırma var ALLAH Teâlâ'nın bu yaratılış alemindeki herşeyi muhafaza edip, onları sahip oldukları duruma getirmesi var
Ve sonra Yaratan Rabbinin adıyla oku
müşrik zihniyetin rububiyeti ve vahdaniyeti inkâr etse de yaratılış karşısında gidebileceği en son sınır bilinemezci olmak olsa gerek Çünkü yaratılış insanda inkâra mecal bırakmayacak kadar açık bir mucize Ancak geriye dönük teoriler var bu konuda
halaqalinsâne min 'alaq
O insanı bir alaq'tan yarattı
Kâinat kitabını okuyacak, Yaratıcısına muhatap olacak derecede mühim olan o insan, aslında ilkin sadece bir tek hücrecikti Evveli sadece bu idi ALLAH insanı hemen aslını bilmeye çağırıyor Tevazuyu hatırlatıyor Tevazu sahibi olan kurtuluyor çünkü Kibir ise insanı mahvediyor
iqra verabbukelekrem
Oku, Rabbin ekremdir
Ekrem, yani en büyük kerem sahibi Verdiğinde karşılıksız veren Karşılıksız ihsan edicilerin en yücesi
Okumaya tergibden sonra ALLAH Teâlâ'nın ekrem olduğuna beyan buyurulması dikkatlerimizi daha çok açıyor
Sure devam ediyor:
ellezî 'alleme bilqalem
O ki, kalemle öğretti
İSLAM'daki ilim vurgusu bile başlıbaşına Kur'an'ın ALLAH sözü olduğuna delil Çünkü o döneme kadar Arap toplumu içinde böyle bir anlayış hiç olmamış Bütün ilimlerin muhafazası ve aktarımı ise ancak yazıyla mümkün: O ki, kalemle öğretti
Rabbimizin en büyük ikram sahibi oluşunu öğrendikten hemen sonra insana kalemle öğretmesini okuyup da, ilim talibi olmamak ne mümkün
Kalemle talimin nübüvvete işaret ettiğini de müfessirler zikretmişler
'allemelinsâne mâ lem ya'lem
İnsana bilmediği şeyleri öğretmiştir
Hayatta kimi sorularımızın cevabını akıl ve beş duyu ile çözebiliyoruz Nasıl?sorusu mesela Ya da Ne? Ancak Niçin?sualinin cevabını bize ancak vahiy öğretiyor
İlk beş ayet burada nihayet buluyor Ve çok azametli iki ayet çıkıyor karşımıza:
kellâ innelinsâne leyatgâ
Hayır! Muhakkak insan azar
en raâhustagnâ
kendini müstağni gördükçe
Ve insan Neye sahipse, ona onu ALLAH verdiği halde, kendinin aslını unutur ve ALLAH'ın nimetlerine ihtiyaçtan kendini beri görür İsyan eder Kibreder Azar
Halbuki:
inne ilâ rabbikerruc'â
Şüphesiz dönüş Rabbinedir
Ayetler devam eder:
eraeytellezî yenhâ
'abden izâ sallâ
eraeyte in kâne 'alelhudâ
ev emera bittaqvâ
Gördün mü, namaz kılarken bir kulu men edeni?
Söyle bana! Ya o (namaz kılan kul) doğru yol üzerinde ise!
Yahut takvayı emrediyorsa!
Ve karşımıza çıkan yeni bir kavram: Takva Takvayı kısaca ALLAH'ın emirlerine uygun yaşamak diye özetlesek, çok kısa mı olur?
Devam edelim:
Söyle bana! Ya o (diğeri de) hakkı yalan sayıyor ve (îmandan) yüz çeviriyorsa?
ALLAH'ın gördüğünü bilmiyor mu? Sakınsın o Yok eğer vazgeçmezse, andolsun ki, onu perçem(in)den, o yalancı, günahkar perçemden yakalayıp (cehenneme) sürükleriz
Kim ki kendi, kabilesine, ahbabına güvenirse boşunadır:
Artık o (kendisine yardım edecek) grubunu çağırsın
Biz de zebanîleri çağıracağız
Kur'an'daki muhteşem secde ayetlerinden biriyle sure son bulur:
Sakın, (seni ibadet ve taattan men edene korkup) boyun eğme; (ALLAH'a) secde et ve (böylece O'na) yaklaş
İnsana iki emir: Secde et ve yaklaş!
İnsana iki lütuf: Secde et ve yaklaş!
İnsanın kavuşabileceği en büyük iki derece
Ne güzel