Orhan Veli Kanık
Doğum 13 Nisan 1914İstanbul
Olumu 14 Kasım 1950İstanbul
Meslek Şair
Donemi Cumhuriyet Donemi Turk Edebiyatı
Akım Garip Akımı
Orhan Veli Kanık, Turk şair ve yazardır Cumhuriyet donemi, Garip akımının kurucusudur Turk şiirini eski temelinden koparmak icin yenilikci bir hareket olarak sokak dilini şiire taşıdı Şiirde sanatları ve olcuyu reddetti Şiddetli alkol tuketen şair, serkeş bir yaşam surdu
HAYATI
AİLE HAYATI
Garip akımının kurucusu ve edebiyatımızın onemli isimlerinden Orhan veli, 13 Nisan 1914 tarihinde İstanbul ’da doğan Orhan Veli ’nin babası Mehmet Veli Kanık ’tır Mehmet Veli Kanık, İzmir Sanayi Bandosu ’nda ve İstanbul Mızıkai Humayun ’da calıştı 1932 senesinde Cumhurbaşkanlığı Bando Heyeti Şefliği ’ne tayin edildi Annesi Fatma Nigar, Beykoz ’un kereste tuccarlarından Hacı Ahmet Bey ’in kızıdır
EĞİTİM HAYATI
İlkoğrenimine Galatasaray Lisesi ’nde yatılı olarak başlayan Orhan Veli, okulda Fransızca ’ya ilgi gosterdi Babasının tayininin Ankara ’ya cıkması uzerine, şair Galatasaray Lisesi ’nden ayrıldı ve Ankara ’ya yerleşti Gazi İlkokulu ’nun beşinci sınıfına kaydolan Orhan Veli, bir yıl sonra buradan mezun oldu Ortaoğrenimini 1932 ’de Ankara Erkek Lisesi ’nde tamamladı 1933 yılında İstanbul Universitesi Edebiyat Fakultesi Felsefe Bolumu ’ne girdi Daha sonra fakultenin Talebe Cemiyeti Başkanlığı ’na secilen Orhan Veli, bir yandan da Galatasaray Lisesi ’nde oğretmen yardımcılığı gorevini ustlendi
MESLEK HAYATI
1935 yılında eğitimini yarıda bırakıp Ankara ’ya donen sanatcı, 19361942 yılları arasında, PTT Genel Mudurluğu Telgraf İşleri Reisliği Milletlerarası Nizamlar Burosu ’nda memurluk yaptı 1941 yılında Yedek Subay Okulu ’na girdi ve 1942 ’de Gelibolu ’nun Kavak koyunde piyade yedek subayı olarak gorev yaptı Şair, 1944 senesinde terhis olunca Ankara ’ya geri donuş yaptı 1945 senesinde MEB Tercume Burosu ’nda memur olarak calışmaya başladı Bu gorevi sırasında “MEB Dunya Edebiyatlarından Tercumeler serisinde Fransızcadan ceviriler yaptı Milli Eğitim Bakanı Reşat Şemsettin Sirer ’n baskıcı yonetimine uyum sağlayamayan Kanık, 1947 senesinde gorevinden istifa etti Bu tarihten sonra resmi bir gorev ustlenmeyen şair, gecimini yazarlık ve cevirmenlik yaparak sağladı
OLUMU
10 Kasım 1950 tarihinde sarhoş olduğu bir gece Ankara ’da gecirdiği kaza sonucu sanatcı, başından hafifce yaralanmıştır Bu olaydan 4 gun sonra, İstanbul ’da bir arkadaşının evinde yemek yerken rahatsızlanmıştır Gecirdiği beyin kanamasının teşhis edilememesi yuzunden, 14 Kasım 1950 gecesi saat 2320 ’de Cerrahpaşa Hastanesi ’nde hayata gozlerini kapamıştır
ŞİİRİ VE CALIŞMALARI
Edebiyata ilgisi daha ilkokulda başlayan Orhan Veli, ortaokul yedinci sınıfta Oktay Rıfat ve lise birinci sınıfta da Melih Cevdet ile tanıştı Bu uc sıkı dost lisede kooperatifin parasıyla “Sesimiz adlı bir dergi yayımladı Orhan Veli, lisenin ilk senelerinde oğretmeni Ahmet Hamdi Tanpınar ’dan yardım gordu Ayrıca, daha sonraki sınıflarda Rıfkı MelUl Meric, Halil Vedat Fıratlı ve Yahya Saim Sinanoğlu gibi oğretmenlerinden de destek gordu
Kanık, “Sesimiz dergisindeki şiirleri sayılmazsa, 1 Aralık 1936 tarihinde Varlık dergisinde yayımladığı şiirleriyle tanındı Derginin bu sayısında yayımlanan şiirleri; “Oaristys, Ebabil, Eldorado, Duşuncelerimin Başucundadır 19361941 yılları arasında Varlık dergisinin yanı sıra İnsan, Ses, Genclik, Kulluk, İnkılapcı Genclik dergilerinde de eserlerini yayımladı Bu devir şiirlerinde insan, aşk, doğa, savaş, yaşamak, cocukluk, yolculuk, sarhoşluk gibi temalara yoneldi Sanatcı, bu donem şiirlerinde dil ve dış yapı ozellikleri acısından hececilere; icerik ve şiir anlayışı acısından da oz şiircilere benzer eserler meydana getirdi
1937 yılından sonraki şiirlerinde ise, geleneksellikten uzaklaşmaya başladı ve dizelerin alışılmış duzenini değiştirdi 1941 yılı sonuna dek Varlık, İnsan ve diğer dergilerde Orhan Veli Kanık ’ın yuze yakın şiiri yayımladı Orhan Veli ve arkadaşlarının şiirde yaptığı yenilikler, 1941 yılında Garip kitabında birleştirdikleri eserlerle bir harekete donuştu Kitap, edebiyat cevrelerinde buyuk ses getirdi ve bircok ovgu ve yergiyle karşılaştı
Sanatcının şiirleri, 19421948 yılları arasında Varlık, Demet, İşte Aile ve Ulku dergilerinde yayımlandı İkinci kitabı “Vazgecemediğimi 1945 senesinde okuyucularıyla buluşturdu Dort yıl sonra yayımlanan bu kitapta, Garip ’e bağlı şiirlerinin yanında, Garip ’ten uzaklaştığı şiirlerin de bulunduğu gorulmektedir 1946 senesinde yayımlanan “Destan Gibi isimli şiir kitabı halk şiirini modernleştirmeye, onun dilini, soyleyişlerini, bazı kalıplarını zamanın beğenisine gore duzenlemeye calıştığının gostergesidir 1947 senesinde Mehmet Ali Aybar ’ın cıkardığı Hur ve Zincirli Hurriyet gazetelerinde yarı siyasal değinmeler, eleştiriler kaleme aldı
Doğum 13 Nisan 1914İstanbul
Olumu 14 Kasım 1950İstanbul
Meslek Şair
Donemi Cumhuriyet Donemi Turk Edebiyatı
Akım Garip Akımı
Orhan Veli Kanık, Turk şair ve yazardır Cumhuriyet donemi, Garip akımının kurucusudur Turk şiirini eski temelinden koparmak icin yenilikci bir hareket olarak sokak dilini şiire taşıdı Şiirde sanatları ve olcuyu reddetti Şiddetli alkol tuketen şair, serkeş bir yaşam surdu
HAYATI
AİLE HAYATI
Garip akımının kurucusu ve edebiyatımızın onemli isimlerinden Orhan veli, 13 Nisan 1914 tarihinde İstanbul ’da doğan Orhan Veli ’nin babası Mehmet Veli Kanık ’tır Mehmet Veli Kanık, İzmir Sanayi Bandosu ’nda ve İstanbul Mızıkai Humayun ’da calıştı 1932 senesinde Cumhurbaşkanlığı Bando Heyeti Şefliği ’ne tayin edildi Annesi Fatma Nigar, Beykoz ’un kereste tuccarlarından Hacı Ahmet Bey ’in kızıdır
EĞİTİM HAYATI
İlkoğrenimine Galatasaray Lisesi ’nde yatılı olarak başlayan Orhan Veli, okulda Fransızca ’ya ilgi gosterdi Babasının tayininin Ankara ’ya cıkması uzerine, şair Galatasaray Lisesi ’nden ayrıldı ve Ankara ’ya yerleşti Gazi İlkokulu ’nun beşinci sınıfına kaydolan Orhan Veli, bir yıl sonra buradan mezun oldu Ortaoğrenimini 1932 ’de Ankara Erkek Lisesi ’nde tamamladı 1933 yılında İstanbul Universitesi Edebiyat Fakultesi Felsefe Bolumu ’ne girdi Daha sonra fakultenin Talebe Cemiyeti Başkanlığı ’na secilen Orhan Veli, bir yandan da Galatasaray Lisesi ’nde oğretmen yardımcılığı gorevini ustlendi
MESLEK HAYATI
1935 yılında eğitimini yarıda bırakıp Ankara ’ya donen sanatcı, 19361942 yılları arasında, PTT Genel Mudurluğu Telgraf İşleri Reisliği Milletlerarası Nizamlar Burosu ’nda memurluk yaptı 1941 yılında Yedek Subay Okulu ’na girdi ve 1942 ’de Gelibolu ’nun Kavak koyunde piyade yedek subayı olarak gorev yaptı Şair, 1944 senesinde terhis olunca Ankara ’ya geri donuş yaptı 1945 senesinde MEB Tercume Burosu ’nda memur olarak calışmaya başladı Bu gorevi sırasında “MEB Dunya Edebiyatlarından Tercumeler serisinde Fransızcadan ceviriler yaptı Milli Eğitim Bakanı Reşat Şemsettin Sirer ’n baskıcı yonetimine uyum sağlayamayan Kanık, 1947 senesinde gorevinden istifa etti Bu tarihten sonra resmi bir gorev ustlenmeyen şair, gecimini yazarlık ve cevirmenlik yaparak sağladı
OLUMU
10 Kasım 1950 tarihinde sarhoş olduğu bir gece Ankara ’da gecirdiği kaza sonucu sanatcı, başından hafifce yaralanmıştır Bu olaydan 4 gun sonra, İstanbul ’da bir arkadaşının evinde yemek yerken rahatsızlanmıştır Gecirdiği beyin kanamasının teşhis edilememesi yuzunden, 14 Kasım 1950 gecesi saat 2320 ’de Cerrahpaşa Hastanesi ’nde hayata gozlerini kapamıştır
ŞİİRİ VE CALIŞMALARI
Edebiyata ilgisi daha ilkokulda başlayan Orhan Veli, ortaokul yedinci sınıfta Oktay Rıfat ve lise birinci sınıfta da Melih Cevdet ile tanıştı Bu uc sıkı dost lisede kooperatifin parasıyla “Sesimiz adlı bir dergi yayımladı Orhan Veli, lisenin ilk senelerinde oğretmeni Ahmet Hamdi Tanpınar ’dan yardım gordu Ayrıca, daha sonraki sınıflarda Rıfkı MelUl Meric, Halil Vedat Fıratlı ve Yahya Saim Sinanoğlu gibi oğretmenlerinden de destek gordu
Kanık, “Sesimiz dergisindeki şiirleri sayılmazsa, 1 Aralık 1936 tarihinde Varlık dergisinde yayımladığı şiirleriyle tanındı Derginin bu sayısında yayımlanan şiirleri; “Oaristys, Ebabil, Eldorado, Duşuncelerimin Başucundadır 19361941 yılları arasında Varlık dergisinin yanı sıra İnsan, Ses, Genclik, Kulluk, İnkılapcı Genclik dergilerinde de eserlerini yayımladı Bu devir şiirlerinde insan, aşk, doğa, savaş, yaşamak, cocukluk, yolculuk, sarhoşluk gibi temalara yoneldi Sanatcı, bu donem şiirlerinde dil ve dış yapı ozellikleri acısından hececilere; icerik ve şiir anlayışı acısından da oz şiircilere benzer eserler meydana getirdi
1937 yılından sonraki şiirlerinde ise, geleneksellikten uzaklaşmaya başladı ve dizelerin alışılmış duzenini değiştirdi 1941 yılı sonuna dek Varlık, İnsan ve diğer dergilerde Orhan Veli Kanık ’ın yuze yakın şiiri yayımladı Orhan Veli ve arkadaşlarının şiirde yaptığı yenilikler, 1941 yılında Garip kitabında birleştirdikleri eserlerle bir harekete donuştu Kitap, edebiyat cevrelerinde buyuk ses getirdi ve bircok ovgu ve yergiyle karşılaştı
Sanatcının şiirleri, 19421948 yılları arasında Varlık, Demet, İşte Aile ve Ulku dergilerinde yayımlandı İkinci kitabı “Vazgecemediğimi 1945 senesinde okuyucularıyla buluşturdu Dort yıl sonra yayımlanan bu kitapta, Garip ’e bağlı şiirlerinin yanında, Garip ’ten uzaklaştığı şiirlerin de bulunduğu gorulmektedir 1946 senesinde yayımlanan “Destan Gibi isimli şiir kitabı halk şiirini modernleştirmeye, onun dilini, soyleyişlerini, bazı kalıplarını zamanın beğenisine gore duzenlemeye calıştığının gostergesidir 1947 senesinde Mehmet Ali Aybar ’ın cıkardığı Hur ve Zincirli Hurriyet gazetelerinde yarı siyasal değinmeler, eleştiriler kaleme aldı