Ortodonti nedir? Neler yapılır?

ORTODONTİ: Yüz, çeneler ve dişler arasındaki bozulan bağlantıyı inceleyen ve oluşan anomalilerin tedavisi ilgilenen bir diş hekimliği koludur. Çapraşık dişlerin estetik mahzurlarının yanında ağız hijyenini sağlamaktada meseleler çıkardığı bilinen bir gerçektir.

Dişler nizamlı sıralanmadığı için bakteri plağı retansiyonu ziyade olacaktır, burada üreyen mikro organizmaların ürettiği asitler dişin minesinde çürük ve dişetlerinde periodontal problemlere yol açabilir.

EVLAT ORTODONTİ: Bir evladın ortodontik emelle yapılacak birinci denetimi, yedi yaşında olmalıdır. Zira evladın bu yaşta ön dişleri çıkar ve varsa sorunların birinci emareleri bu periyotta ortaya çıkmaya başlar. Şayet ön dişerde ehil alan mevcut değilse bunlar vesair dişleri sıkıştırabilir ve çapraşıklığa sebep olabilirler. Bu dişler için alan açılması sonradan diş çekme muhtaçlığını ortadan kaldırabilir.

Tıpkı vakitte dişlek yapıda olan yahut çıkıntı yapan dişler uzun müddet tedavi edilmezse dişin travmaya uğrama ihtimali artar. Evladın ön dişleri dışarıdaysa travmaya çok kolay uğrayabilir ve bu çene biçimlerinde ön dişlerde kırığa çok çokça rastlanmaktadır. Travmaya uğrayan diş mecburen kanal tedavisi , dolgu yada porselen kaplamalarla restore edilmektedir.

Ekseriyetle sıkışık yahut çıkıntı yapan dişler çenede art planda mevcut bir büyüme sorununa işaret eder. Bu durum bazen daha güzel bir netice alabilmek için iki aşamalı olarak tedavi edilebilir.

1. aşamada evladın çene alakaları düzenlenir büyüme yönlendirilir daimi dişlere konum yoksa çapraşıklık oluşmaması için çenede genişletme yapılabilir.ikinci aşama evladın çene alakaları düzeltildikten sonra dişlerde hafif eğimler eğrilikler varsa uygulanır dişlerin düzgün sırada olması hedeflenir.

Evlat delikanlılık evresine gelene kadar yüz yapısındaki büyümenin %90’ı tamamlanmış olur. Bu nedenle şayet tedavi 12 yaşına kadar ertelenirse ortodontistin, düzeltme prosedürünün umumi kalitesi üzerinde sahip olacağı tesir de kısıtlanmış olur

Başarılı ortodonti tedavisi, husus ile ilgili herkesin ortak gayreti ile bir iştiraktir. Hasta ve tabibin ortak bir eforu ile kesin amaca ulaşabilir.

Süt dişli periyotta ; mektep öncesi devirdir. Bu periyottaki parmak emme, dudak ısırma, uzun vade biberon ve yalancı emzik tasarrufu üzere berbat alışkanlıklar ismini verdiğimiz faktörlere bağlı problemler süt dişli devirde ortadan kaldırılırsa kalıcı bir iskeletsel anomali oluşmadan tedavi edilebilir. Bu hedefle ağız içinden yada dışından kuvvet alan apareyler kullanılabilir.

Karışık dişlenme devrinde ; Bu periyot ilkokul çağlarıdır. Süt dişlerinin dışında, ağızda daimi dişlerde çıkmaya başlamıştır. Süt dişlerinin alttan gelecek dişler için rehberlik hizmeti vardır. Devirsiz kaybedilen süt dişlerine bağlı olarak gayrı dişlerin bu boşluğa gerçek kayması, alttan gelen dişlere ilişkin meydanın daralmasına sebep olur. Bu durum kalıcı dişin farklı bir konumda çıkmasına sebep olabilir. Süt dişlerinin devrinden geç düşmeside alttan gelen dişin farklı konumda çıkmasına yada çene içinde gömük kalmasına sebep olabilir.

Daimi dişlenme periyodunda ; Karışık dişlenme periyodunda başlayıp ergenliğin sonuna kadar süren çeneler arası uyumsuzluklar (alt çenenin üst çeneye nazaran ileride yada üst çeneye nazaran çok arkada olması gibi)ın çözülmesi gereken periyottur.

Dişler arasındaki çapraşıklıklara bağlı anomalilerin tedavisi için yaş kıymetli değildir,ancak çenesel sorunların erken yaşta müdahalesi kıymetlidir. Yetişkin hastalarda da dişler hareket ettirilebilir bu mevzuda devir sonu yoktur. Yetişkinlerde tedavi vadesi biraz daha uzundur ve biraz daha zorlaştırabilir.

Ortodontik apareyler : Dişler üzerine yapıştırılan braket ismi verilen minik modüller hususî ortodontik tel, yay ve minik lastiklerle oluşturulan kuvveti dişlere iletir. Bu kuvvet sonucu, dişlerin hareket edeceği tarafta kemik yıkımı, dişin hareket ettiği cephenin aksi tarafında ise kemik prodüksiyonu olur.


Diş Teli olarak da bilinen Ortodontik tedavide kullanılan tüm düzeneklere bu isim verilir. Çoğunlukla dişler üzerine kuvvet iletmek için kullanılırlar, lakin kimileri ise Alışkanlık kırıcılar ( habit breaker ) ve pekiştirme apareyi üzere pasif apareylerdir. Hareketli apareyler ve sabit apareyler olarak sınıflandırılır.

Hareketli apareyler : Ağızdan takıp çıkarılabilen ve üzerindeki yay, vida üzere modüller sayesinde dişlere kuvveti ileten apareylerdir.

Sabit apareyler : Braket ismi verilen minik metal kesimler dişe yapıştırılır bunlar tedavi bitene kadar kadar çıkartılmaz.

Apareyin seçiminde en kısa vakitte en güzel sonuca ulaştıracak yola, ortodontist tarafından karar verilir. Ailenin ekonomik durumu, evladın tedavi isteği ve uyumuda kararı tesirler.

ERİŞKİN ORTODONTİ: Ortodonti günümüze her yaş öbeğine uygulanabilen bir tedavidir.Hastanın yaşı ne olursa olsun dişler düzgünce sıralanabilmektedir.
Gelgelelim yaş büyüdükçe içtimaî durumumuz değiştikçe estetik gereksinim artmıştır. Bu yüzden erişkinler daha çok porselen (seramik) braketlere , şeffaf plaklara yönlenmişlerdir.
Porselen braketler metal braketlere nazaran daha az farkedilir, daha estetik bir görünüm sağlar.Aşağıdaki fotoğrafta metal ve porselen braket arasındaki farkı gözlemleyebilirsiniz.


Gelişen teknoloji ile sabit braket sistemleri konumuna daha estetik olan şeffaf plaklar geliştirilmiştir. Bu şeffaf plaklar takılıp çıkarılabilen halde olup yemek tarafken çıkarılır. Tasarrufu pratik ,hasta entegrasyonu daha kolaydır. Detaylı haber için hekiminizle görüşebilirisiniz. Size en tutarlı tedavi prosedürüne birlikte karar verebilirsiniz.


ORTODONTİK TEDAVİ ESNASINDA UYULMASI GEREKEN KURALLAR
1-Tedaviye başlanmadan ağızdaki çürükler ve dişetleri tedavi edilmiş olmalıdır.

2-Apareyler takıldıktan sonra ağız hijyenini korumak konusunda maksimum itina gösterilmelidir.Apareyler civarında bakteri plağı oluşumuna müsade etmemek gerekir.

3-Kontroller sırasında doktorun tavsiyelerine uyulmalıdır.

4-Randevular aksatılmamalıdır.

5-Hareketli apareylerde kırılma yada sabit braketlerde çıkma olursa tabip haberdar edilmelidir.

6-Pekiştirme tedavisi, hekiminizin önerdiği vade ve devirlerde takılmalıdır.

PEKİŞTİRME TEDAVİSİ : Diş Teli tedavisi bittiğinde , dişlerin tarafları değişmiştir. Kimi konumlarda yeni kemik prodüksiyonu oluşur, bu kemiğin olgunlaşması için devrana gereksinim vardır. Başkaca dişleri saran bağlar olan periodontal ligamentlerde dişlerin yeni durumuna adapte olamamıştır. Apareyler çıkarıldığında dişlerin eski konumlarına dönme meyli vardır. Bu nedenle dişler, yeni konumlarına adapte olana kadar, hekiminizin müsait göreceği formda ve vakitte şahsi aygıtlarla pekiştirme tedavisi yapılması, kazanılan durumun geri dönmemesi için kaidedir.