Örtülü ÖTV artışı: 1 TL'lik matrah artışı 20 Bin TL zam demek 

Hükümet de ÖTV artırıp reaksiyon çekmek yerine buna göz yumuyor.

Son periyotta vatandaşlar araba fiyatlarındaki çok artıştan yakınıp, markaları artırım yapmakla suçluyor. Ellerinde kendilerine nazaran bunu kuvvetlendiren münasebetleri de var. Evvel kamu bankaları çıktı, Türkiye'nin en büyük 6 otomotiv üreticisini fiyatlarını artırdıkları gerekçesiyle kredi takviye paketinden çıkardığını açıkladı.

Akabinde Rekabet Kurumu, fiyat artışlarına dayanarak tüm otomotiv markalarını kapsayan bir soruşturma başlattı. Bunlar yetmezmiş üzere, kimi medya organları da otomotiv markalarını suçlayıcı manşetler attı. Yani kimse işin aslı olan kur ve matrah (vergisiz fiyat) kaynaklı artışları konuşmadı, yerine günah keçileri ilan etmeye çalıştı.

BAŞLARI KARIŞTIRIYOR



Artık fiyatlardaki artışın sebebi olan sistemin en başına dönelim. Türkiye'de vatandaşın başını karıştıran matraha dayalı kademeli ÖTV sistemine Maliye Bakanlığı Kasım 2016'da geçti. Bu sisteme nazaran 1.6 litre ve altı motora sahip araçlardaki ÖTV oranları yüzde 45, 50 ve 60 olarak 3 dilime ayrıldı.

O periyot matrahı 40 bin TL'yi aşmayan arabalar için ÖTV yüzde 45 olurken, matrahı 40 bin lirayı aşıp 70 bin lirayı geçmeyenler için yüzde 50, vergisiz fiyatı 70 bin TL'yi aşan araçların ÖTV'si ise yüzde 60 oldu. Kısa müddette kurların artmasına paralel vergisiz fiyatı 40 bin TL altında araç kalmayınca, Bakanlık Eylül 2018'de mecburî olarak matrah limitlerinde güncelleme yaptı.

O devirden itibaren vergisiz fiyatı 70 bin TL'ye kadar olan araçlarda yüzde 45 ÖTV, 70 bin TL ile 120 bin TL ortası yüzde 50 ÖTV, 120 bin TL üstünde olanlarda ise yüzde 60 ÖTV uygulanıyor.

1 TL'LİK MATRAH ARTIŞI 20 BİN TL ARTIRIM DEMEK

HER AY OTOMATİK ARTIRIM

Fakat ortadan yaklaşık 2 yıl geçmesine karşın matrah dilimleri güncellenmeyince, sistem bozuldu ve araç fiyatları kurdaki artışa bağlı her ay artmaya başladı. Zira bu sistemde 1 TL'lik artış bile aracı ÖTV'de bir üst dilime taşıyınca, ortaya çıkan artırım güya büyükmüş üzere duruyordu. 



Aslında matraha dayalı ÖTV sistemi, her ay otomatik artırım düzeneği üzere oldu. Yani kurlar yükseldikçe araba fiyatlarında resmen, “Örtülü ÖTV artışı” yaşanmaya başladı. Bu noktada aslında hükümetin planı da devreye girmiş oluyor. Sonuçta ÖTV'yi artırıp reaksiyon çekmek yerine, matrahları güncellemeyerek bir bakıma örtülü ÖTV artışına göz yumuyorlar.

MATRAH LİMİTLERİ EN AZ %30 YÜKSELMELİ

Yeniden büyük bir ekonomik dalgalanmanın yaşandığı Eylül 2018'de, yani matrah dilimlerinin son güncellendiği periyotta Euro kuru 7.20 TL civarındayken, bugün 8.72 TL'lere çıkmış durumda. O vakte nazaran bile kurda yüzde 20'nin üzerinde artış var. Ancak buna karşın ÖTV'de matrah dilimleri güncellenmediği için bugün yüzde 45'lik ÖTV dilimine giren araç neredeyse kalmadı. Yani bu dilim pasif durumda.

Artan kur ve enflasyon sonucunda yıl sonuna kalmaz yüzde 50'lik dilim de tarih olacak üzere. Bu yüzden kurdaki artışa bağlı uzun müddet geçerli olabilmesi için ÖTV oranlarındaki matrah kademelerinin yüzde 30 civarında üst çekilerek güncellenmesi gerekiyor. Yani 70 bin TL'lik en alt limit 90 bin TL'ye, 120 bin TL'lik bir üst limit ise 150 bin TL'ye çıkmalı ki, en azından sistem sağlıklı çalışsın. Yoksa bu kurlarla yakın vakitte Türkiye'de düşük vergi ve 200 bin TL'nin altında araba kalmayacak üzere.

120 BİN TL'NİN ALTINDA YALNIZCA 5 MODEL KALDI



2016 sonunda matraha dayalı ÖTV sistemi devreye girdiğinde Türkiye'deki arabaların yüzde 21'i yüzde 45'lik ÖTV dilimine girerken, sistemin güncellendiği Eylül 2018'de bu oran yüzde 5'e, bugün geldiğimiz noktada ise yüzde 0.5'e indi.

Yani ODD kayıtlarına nazaran Türkiye'de yer alan 254'ten fazla modelin, 1000'in üzerinde versiyonu olduğunu dikkate alırsak, yalnızca 5 modelin 5 baz versiyonu 70 bin TL matrah fiyatının altında. Yani ÖTV, KDV dâhil anahtar teslim fiyatı 120 bin liradan daha düşük. Bu modeller de Fiat Egea, Panda, Renault Clio (eski), Clio Sport Tourer ve Symbol'un en baz versiyonları.

Emre Özpeynirci/Sözcü