Oruçlunun Dikkat Etmesi Gereken Hususlar

Oruçlunun Dikkat Etmesi Gereken Hususlar
Oruç tutarken dikkat edilmesi gerekenler
Ramazanda Uyarı Edilmesi Gerekenler


Oruçlunun Uyarı Etmesi Gereken Hususlar
Akademi A Heyeti
12062006
Her ibadette olduğu gibi, oruç ibadetinde de yerine getirilirken dikkat edilmesi gereken hususlar vardır

Orucun istenilen çerçevede yerine getirilmesi, onun ruh ve manasının duyulup, hissedilmesi namına şu hususlara uyarı edilmesi lâzımdır

1 Oruca Başlangıç ve Bitirme

a Sahur

aa Bir Lokma Bile Olsa Sahurda Bir Şeyler Yemek

Sahur, gece yarısı ile tan yerinin ağarışı arasında yenen yemeğin adıdır Allah Rasulü (aleyhissalatu vesselâm), bir lokma zeka olsa sahura kalkıp yemek yemeyi nasihat etmiş, sahurda bereketin olduğunu ve sahura kalkanlara meleklerin duada bulunacağını bildirmiştir Ebu Said elHudri (ra)'den rivayet edildiğine tarafından Peygamber Efendimiz (aleyhissalatu vesselâm) şöyle buyurmuştur: Sahurda bereket vardır Bir yudum su içmek deha olsa sakın onu terk etmeyin Zira sahura kalkanlara Allah (cc) rahmet eder, melekler de istiğfar ederler

Bu vakitler, en bereketli ve en verimli zamanlardır Bu bereket öbür cihetlerden olabilir; bunları Efendimizin sünnetine uyma, sahurla oruç ve öteki ibadetler için zorlama ve baskı kazanma, dinç olma, şiddetli açlığın meydana getirebileceği kaba davranışlara engel olma, dua ve Allah'ı anmaya vesile olma biçiminde sayabiliriz Yine sahur, yapılan duaların, kılınan namazların, okunan Kur'ân'ların Cenabı Hakk'a ulaşacağı anlardır

bb Sahuru Geciktirme

Oruçlunun uyarı etmesi istenen davranışlardan birisi de, sahuru son vaktine dek tehir etmesidir Bu tehirde, Peygamber Efendimizin ümmetine karşısında gösterdiği şefkat ve merhamet vardır Zira bir takım bünyeler uzun süre açlıktan fazlaca felakete uğramış olabilirler Dolayısıyla sahurun son vaktine kadar geciktirilmesi, oruç süresinin eksik da olsa kısalmasını sağlar Keza sahura gecenin başlangıcında veya azıcık daha sonraki vakitlerde kalkılması, sabahtan namazının kaçırılmasına sebep olabilir Son vaktine tehirinde ise, sabahtan namazının vakti yakın olduğundan kaçırılmaması ihtimali daha büyüktür Bu mevzuyla uygun olarak Efendimiz (aleyhissalatu vesselâm): İftarı acele yapıp, sahuru te'hir ettikleri müddetçe ümmetim hayır üzerindedirbuyurmuşlardır

b İftar

aa İftarı Derhal Yapma

Akşam vakti girdiği süre oruçlunun anında iftar etmesi sünnettir Resulü Ekrem önce iftar yapar sonra akşam namazını kılardı İftarı vakti gelince hemencecik yapmada insanlara aleyhinde gösterilen şefkat ve merhamet vardır Sabahleyin akşama değin aç duran insanları, vakti girdiği halde, iftarı tehir ederek zorlama duruma sokmayı, İslâm'ın engin şefkatiyle telif etmek zordur Keza bunda, Cenabı Allah'ın davetine icabette acele etme, müstağni davranmama manası da vardır Bunun için Peygamber Efendimiz, ümmetini iftarda acele etmeye teşvik etmiş, onu gözünün nuru olan namazın zeka önüne almıştır Ve bir hadislerinde: Halk iftarı telaş yapmaya devam ettikleri sürece, hayır üzerindedirlerbuyurmuşlardır

bb İftarı Su veya Hurma İle Açma

Oruçlu bir kimsenin iftarını hurma ya da su ile açması sünnettir Allah Rasûlu iftarını varsa hurma ile, o da yahut su ile açardı daha sonra da akşam namazını eda ederdi Hz Enes (ra)'in naklettiğine tarafından: Rasûlullah (aleyhissalatu vesselâm) namaz kılmadan önce birkaç tane yaş hurma ile iftar ederdi Eğer yaş hurma bulunmazsa kuru hurma ile iftar ederdi Eğer kuru hurma da yoksa birkaç yudum su içerdiSüleyman b Amir'in rivayetine göre ise Allah Rasûlû şu tavsiyede bulunmuştur: Sizden biriniz oruçlu olduğunda hurma ile iftar etsin Ola Ki hurma bulamaz ise, su ile iftar etsin Zira su fazla temizleyicidir

cc İftar Vaktinde Dua

Birtakım kimseler vardır ama, dualarına icabet edilir, elleri geriye abes olarak dönmez İşte bunlardan birisi de iftar zamanında ellerini Cenabı Allah'a açıp yalvaran insandır Zira Peygamberimiz (aleyhissalatu vesselâm): Üç kişi vardır fakat, bunların duaları reddolunmaz Bunlar, oruçlunun iftar vaktindeki duası, adaletli olan imamın duası ve bir de mazlumun duasıdırbuyurmuşlardır Efendimiz (aleyhissalatu vesselâm)'in iftar vaktinde okuduğu dua ise şöyledir: Allah'ım; senin rızan için oruç tuttum, senin rızkınla orucumu açtım Susama gitti, damarlar ıslandı İnşaallah ecir ve sevap da sabit oldu

2 Kötülüklerden Kaçınma

Oruçlu, kötülüklerin bütününe aleyhinde kapılarını sonuna kadar kapatmalı, onlara geçit vermemelidir Bunun için de:

aa Gözü Muhafaza Etme

Göz, Allah'ın insana verdiği en değerli azalardan biridir Görmesini, tefekkür etmesini, dış dünya ile olan alâkasını karşılayan şey insanın gözüdür Kafaya ve kalbe dışarı giden şeyler gözlerden süzülerek giderler Âdeta onların birincil kapısıdır göz İnsan, hususiyle de oruçlu olduğu zaman gözünü zehirli ok hükmünde olan haramlardan, kalbi meşgul edebilecek mâlâyani şeylerden muhafaza etmelidir Allah Rasûlu: Harama bakmak, lanetlenmiş şeytanın zehirli oklarından bir oktur Kim Allah'tan korktuğu için onu terk ederse, Allah (cc) o kuluna kalbinde tatlılığını hissedebileceği bir iman ihsan ederbuyurarak gözle girilecek günahlara dikkatleri çekmiştir

bb Dili Muhafaza Etme

Dili; yalandan, gıybetten, haram şeyleri konuşmaktan, başkalarının eksiklerini söylemekten, ağız dalaşı ve gürültüden koruyup zabtu rapt altına almaktır Bunun yanına Kur'ân'la, evrad u ezkarla meşgul olma, uhrevî âlemi hatırlatacak, tefekküre sebep olacak eserleri okumaktır Oruçlu ağız dalaşışamata çıkarmayacak, sövene mukabelede bulunmayacak, cahilâne davranış ve davranışlar içine girmeyecektir Kendisine bu mevzuda herhangi bir sataşma olursa, oruçlu olduğunu, karşılıklı olma etmeyeceğini, bu mevzuda ona karışmayacağını söylemelidir Zira Rasûlü Ekrem: Oruç, mü'min için bir kalkandır Binaenaleyh sizden biriniz oruçlu iken, fena şeyler konuşmasın, cahilane hareket etmesin Eğer bir kimse kendisine sövecek olur veya çatacak olursa 'Ben oruçluyum' desinbuyurmaktadır

Oruçlu olduğu halde, bir sürü dedikoduya dalan, diline hâkim olmayan, sadece midesine bir şey koymamakla iktifa eden, oruçtan hâsıl olacak mükâfattan mahrum kalır Kâr olarak yanına yalnızca susama ve istek kalmış olur Bunu da Allah Rasûlü (aleyhissalatu vesselâm) şu beyanlarıyla ifade etmişlerdir: Yalan konuşmayı, yalan sözlerle amel etmeyi terk etmeyen kimsenin, yemesini, içmesini terk etmesine Allah'ın ihtiyacı yokturDiğer bir yerde de şöyle buyururlar: Nice oruç tutanlar vardır ancak, orucundan, susuzluk çekme ve açlıktan diğer bir kazancı yoktur Nice geceleyin kalkıp nafile ibadet yapanlar vardır ki, bu kalkmasından ötürü, uykusuzluktan başka bir kazancı yoktur

cc Kulağı Muhafaza Etme

Allah'ın insanlara kıymetli bir itimat olarak verdiği kulağın da, yalan, gıybet, söylenti gibi çirkin şeylere karşısında kapalı tutulması, onların konuşulduğu yerlerden uzaklaşılması, mü'min için yapılması gerekli olan bir davranıştır Çünkü konuşulması çirkin olan bir şeyin, dinlenilmesi de öyle çirkindir Kur'ân şu kudsî beyanıyla, yalan dinlemeyi, ona kulak kesilmeyi fazla çirkin görmüştür: Onlar sürekli yalan dinler ve haram yerler

dd Öteki Organları Muhafaza Etme

İnsanın, hususiyle de oruçlunun bütün azalarını günahlardan koruması ve bunları koruma namına âdeta mayınlı bir tarlada geziyormuş gibi özenli olması gerekir Kısacası o, elini, ayağını, başını, kulağını şeytandan gelecek oklara aleyhinde, zırha sokmalı ve onlardan müteessir olmamaya çalışmalıdır İslâm büyükleri de orucu, üç mertebeye ayırmışlardır Bunlar:

1 Avamın orucu: Bu oruç, mide ve tenasül uzvunu şehvetlerden sakındırmadır Yani, yemek, içmek ve cinsî münasebette bulunmaktan kendini korumaktır

2 Havassın orucu: Kulak, göz, dil, el, ayak ve sair azaları günahlardan muhafaza etmektir

3 Ahassü'lhavassın orucu: Kalbi, dini kasıt ve dünyevî düşüncelerden men edip Allah'tan başkasını kalpten adamakıllı uzaklaştırmaktır Böyle bir oruç, Allah'tan ve kıyamet gününden başkasını düşünmekle bozulmuş olur Din için kasdolunmayan dünyayı dikkate almak de bu orucu bozar (Bu seviyedeki insanlara göre)

3 Kur'ân Okuma

Mü'minlerin hidayet menbaı olan Kur'ân, tekrar tekrar için okunup düşünülmesi, tefekkür edilmesi gereken bir kitaptır Mü'min Kur'ân'a, hava, su ve ekmek değin muhtaçtır Peygamber Efendimiz (aleyhissalatu vesselâm) bütün hayatını, insanların dikkat ve nazarını Kur'ân'a çekmekle geçirmiştir O'nu, virdi zeban edinmiş, bununla da kalmayıp ara sıra bazı sahabilere okutup onlardan dinlemiştir Oruçlu olduğu zamanlarda, hususiyle Ramazanda Kur'ân'a daha bir özen göstermiş, O'nu çokça okumuştur Mü'minler de Peygamber Efendimizin ümmeti olarak, özellikle Ramazanda Kur'ân'la içli dışlı olmalı, O'nun parlak ikliminden nurlanmalıdırlar Kur'ân'ı hususiyle Ramazan ayında okumanın farklı bir önemi vardır Allah Rasulü (aleyhissalatu vesselâm) Ramazan'da her zamankinden daha pozitif Kur'ân'la meşgul olur, onu okur ve tefekkür ederdi Zira Allah O'nu, bu ayda inzal etmişti Ramazan'ın her gecesinde Peygamber Efendimiz (aleyhissalatu vesselâm) Cibrili Emin'le birlikte aralarında Kur'ân talimi yaparlardı Ve her Ramazanda doğru O'nu Cibril'le mukabele ederdi Ölüm ettiği yılda da bu talep iki defa akıntı etmişti İbni Abbas söylenti ettiği bir hadiste bunu açıklama etmektedir: Allah Resulü (aleyhissalatu vesselâm), insanların en cömerdi idi Cömertliğinin doruğa ulaştığı zaman ise, Ramazan'da Cibril ile karşılaştığı lahza idi O, Ramazanın her gecesinde Cibril ile karşılaşır, Kur'ân'ı aralarında mütalâa ederlerdi Yemin olsun fakat öylesine hayır yaparak cömertlikle coşardı oysa, esinti bile hızına yetişemezdi*