Orucu Bozan Veya Bozmayan Tedavi Yontemleri

a) Astım hastalarının kullandığı sprey
Akciğer hastalarının kullandıkları spreyden, bir kullanımda 120 ml gibi cok az bir miktar ağıza sıkılmaktadır Bunun da onemli bir kısmı ağız ve nefes boruları cidarında emilerek yok olmaktadır Bundan geriye bir miktarın kalıp tukruk ile mideye ulaştığı konusunda kesin bir bilgi de yoktur Abdest alırken ağızda kalan su ile kıyaslandığında, bu miktarın cok az olduğu gorulmektedir Halbuki oruclu, abdest alırken ağzına verdiği sudan geri kalan miktarın mideye ulaşması halinde orucun bozulmayacağı konusunda hadis (Darimi, Savm, 21) ve İslam bilginlerinin icmaı vardır Ayrıca, misvaktan bazı kırıntıların ve kimyevi maddelerin mideye ulaşması kacınılmaz olduğu halde, Hz Peygamber'in oruclu iken misvak kullandığı, sahih hadis kaynaklarında yer almaktadır (Buhari, Savm, 27; Tirmizi, Savm, 29) Diğer taraftan, kesin olarak bilinen, şuphe ile bozulmazkaidesi gereğince, mideye ulaşıp ulaşmadığı konusunda şuphe bulunan bu şeyle oruc bozulmaz


Bu itibarla astımlı hastaların, sağlığı oruc tutmalarına uygun olup başka bir hastalıkları da yoksa, rahat nefes almalarını sağlamak amacıyla ağza puskurtulen oksijenli ilac orucu bozmaz


b) Goz damlası


Uzman goz doktorlarından alınan bilgilere gore, goze damlatılan ilac miktar olarak cok az (1 mililitrenin 120'si olan 50 mikrolitre) olup bunun bir kısmı gozun kırpılmasıyla dışarıya atılmakta, bir kısmı gozde, goz ile burun boşluğunu birleştiren kanallarda ve mukozasında mesamat yolu ile emilerek vucuda alınmaktadır Damlanın yok denilebilecek kadar cok az bir kısmının, sindirim kanalına ulaşma ihtimali bulunmaktadır Bu bilgiler, yukarıdaki bilgilerle birlikte değerlendirildiğinde, goz damlası orucu bozmaz


c) Burun damlası

Tedavi amacıyla burna damlatılan ilacın bir damlası, yaklaşık 0,06 cm3 tur Bunun bir kısmı da burun ceperleri tarafından emilmekte, cok az bir kısmı mideye ulaşmaktadır Bu da, mazmazada olduğu gibi ma'fuv kapsamında değerlendirilebilir


d) Dil altı


Bazı kalp rahatsızlıklarında dil altına konulan ilac, doğrudan ağız dokusu tarafından emilip kana karışarak kalp krizini onlemektedir Soz konusu ilac ağız icinde emilip yok olduğundan mideye bir şey ulaşmamaktadır Bu itibarla, dil altı kullanmak orucu bozmaz


e) Endoskopi, kolonoskopi yaptırmak, makat veya fercten ultrason cektirmek


Midedeki hastalığı tespit amacıyla mideyi goruntulemek veya mideden parca almak icin yaptırılan endoskopide, ağız yoluyla mideye tıbbi bir cihaz sarkıtılmakta ve işlem bittikten sonra cıkarılmaktadır Kolonlardaki hastalığı teşhis etmek amacıyla, bağırsak icini goruntulemek veya parca almak icin yapılan kolonoskopide, makattan bağırsaklara cihaz gonderilmekte ve işlem bittikten sonra cıkarılmaktadır Kolonoskopide, hemen daima, endoskopide de genellikle, incelenecek alanın temizliğini sağlamak amacıyla cihaz icinden su verilmektedir


Endoskopi veya kolonoskopi yaptırmak; makat veya fercten ultrason cektirmek; yeme, icme anlamına gelmemekle birlikte, coğunlukla cihaz icinden su verildiği icin oruc bozulur Ancak soz konusu işlemlerde cihazların kullanımı sırasında sindirim sistemine su, yağ ve benzeri gıda ozelliği taşıyan bir madde girmemesi durumunda endoskopi, kolonoskopi yaptırmak, makat veya fercten ultrason cektirmek orucu bozmaz


f) İdrar kanalının goruntulenmesi, kanala ilac akıtılması

İdrar kanallarına giren cihazlar veya akıtılan ilaclar orucu bozmaz


g) Anestezi


Acı ileten sinir yolları uzerinde iletimin değişik seviyelerde engellenmesi anestezi oluşturmaktadır Lokal, bolgesel ve genel anestezi olmak uzere, uc turlu anestezi vardır Kucuk ameliyatlarda ameliyat bolgesinin yakın cevresine iletimi engelleyen ilacların verilmesi ile oluşan anesteziye lokal anestezi denir Vucudun daha geniş bolgeleri, orneğin belden aşağısı veya bir yarısı iletimin omurilik duzeyinde engellenmesi icin omuriliğe veya omuriliğe varmadan geniş bir sinir grubunun oluşturduğu bağlantı yerleri uzerine ilac verilerek oluşturulan anesteziye bolgesel anestezi denir Hastanın uyutulup ağrının duyulması beyin duzeyinde engellenirse bu tur anesteziye genel anestezi denir


Anestezi, nefes yolu veya iğne ile vucuda ilac verilerek oluşturulmaktadır Nefes yolu veya iğne ile yapılan anestezi, mideye ulaşmadığı gibi, yemeicme anlamı da taşımamaktadır Ancak bolgesel ve genel anestezide, acil durumlarda ilac ve sıvı vermek amacıyla damar yolu acılarak, bu acıklık işlem suresince serum vermek suretiyle sağlanmaktadır Bu itibarla, lokal anestezi, orucun sıhhatine engel değildir Bolgesel ve genel anestezide serum verildiği icin oruc bozulur


h) Kulak damlası ve kulağın yıkattırılması


Kulak ile boğaz arasında da bir kanal bulunmaktadır Ancak kulak zarı bu kanalı tıkadığından, su veya ilac boğaza ulaşmaz Bu nedenle kulağa damlatılan ilac veya kulağın yıkattırılması orucu bozmaz

Kulak zarında delik bulunsa bile, kulağa damlatılan ilac, kulak icerisinde emileceği icin, ilac ya hic mideye ulaşmayacak ya da cok azı ulaşacaktır Daha once de belirtildiği gibi, bu miktar oructa affedilmiştir Ancak kulak zarının delik olması durumunda, kulak yıkattırılırken suyun mideye ulaşması mumkundur Bu itibarla, orucu bozacak kadar suyun mideye ulaşması halinde oruc bozulur


i) Fitil kullanmak, lavman yaptırmak


Ağrı kesici, ateş duşurucu olarak veya diğer bazı amaclarla makattan; mantar ve bazı kadın hastalıklarının tedavisinde fercten fitil kullanılmaktadır Lavman, tıbbi operasyon oncesi veya kabızlıkta kalın bağırsak da bulunan dışkının, anusten iceriye, sıvı verilerek dışarı cıkarılmasıdır


Sindirim sistemi, ağızla başlayıp anusle sona eren, sindirim borusu ile sindirim bezlerinden oluşur Sindirim borusu ise, ağızla başlar Ağzın gerisinde yutak bulunur Sonra yemek borusu, mide, ince bağırsak, kalın bağırsak, rektum ve anus gelir Sindirim ince bağırsaklarda tamamlanmaktadır Kalın bağırsaklarda ise, sadece su, glikoz ve bazı tuzlar emilmektedir Kadının ferci ile sindirim sistemleri arasında ise bir bağlantı bulunmamaktadır


Bu itibarla kadınların fercinden kullanılan fitiller, orucu bozmaz Makattan kullanılan fitiller ise, her ne kadar sindirim sistemine dahil olmakta ise de, sindirim ince bağırsaklarda tamamlandığı, fitillerde gıda verme ozelliği bulunmadığı ve makattan fitil almak yemek ve icmek anlamına gelmediği icin, orucu bozmaz


Lavman yaptırmak konusunda ise, iki durum soz konusudur; kalın bağırsaklarda su, glikoz ve bazı tuzlar emildiği icin, gıda iceren sıvının bağırsaklara verilmesi veya orucu bozacak kadar su emilecek şekilde verilen suyun bağırsakta kalması durumunda oruc bozulur Ancak, suyun bağırsaklara verilmesinden sonra bekletilmeyip bağırsakların hemen temizlenmesi durumunda, verilen su ile birlikte bağırsaklarda bulunan dışkının dışarıya cıkarıldığı ve bu esnada emilen su da, cok az olduğu icin oruc bozulmaz


j) İğne yaptırmak, hastaya serum ve kan vermek


İğnenin orucu bozup bozmayacağı, kullanılış amacına gore değerlendirilebilir Ağrıyı dindirmek, tedavi etmek, vucudun direncini artırmak, gıda vermek gibi amaclarla enjeksiyon yapılmaktadır Gıda ve keyif verici olmayan enjeksiyonlar, yemek ve icmek anlamına gelmediklerinden orucu bozmazlar Ancak gıda veveya keyif verici enjeksiyonlar orucu bozar Hastaya serum veya kan verilmesi de, aynı hukme tabidir


k) Diyaliz

Bobrek yetmezliği hastalarına uygulanan diyaliz, periton diyalizi, hemodiyaliz olmak uzere iki ceşittir

Periton diyalizi, karın boşluğuna verilen ozel bir solusyon aracılığı ile, hastanın kendi karın zarı kullanılarak kanın zararlı maddelerden arındırılması ve sıvı dengesinin sağlanması işlemidir Hemodiyaliz ise, kanın vucut dışında bir makina yardımı ile temizlenip vucuda geri verilmesi işlemidir Kan bir iğne aracılığı ile hastanın kolundan alınır Hemodiyaliz makinası, diyalizor denen bir filtreden kanı surekli gecirerek zararlı maddeleri ve fazla suyu filtre eder Filtre edilen temiz kan ikinci bir iğne ile hastanın damarına geri verilir Bu işlem yapılırken bazen, gıda icerikli sıvı verilmesi gerekmektedir

Buna gore hastaya herhangi bir sıvı maddesi verilmeden gercekleştirilen hemodiyalizde oruc bozulmaz Diğer diyaliz ceşitlerinde ise, vucuda gıda icerikli sıvı verildiği icin oruc bozulur