iltasyazilim
FD Üye
Osman Gazi
Doğum 1258Söğüt
Ölüm 1 Ağustos 1326Bursa
Sonradan gelen Orhan Gazi
Osman Gazi Türk padişah, Osmanlı Devleti ’nin ve hanedanlığının kurucusudur
YAŞAMSAL
Birincil Osmanlı kaynaklarına tarafından Anadolu ’ya gelen bir Türkmen uzunlamasına mensup olup Söğüt bölgesine yerleşen Ertuğrul Gazi ’nin oğludur Osman Gazi ’nin gençliğinin geçtiği Eskişehir ve çevresinde yerleşik hayatın oldukça gelişmiş olduğu bilinmektedir Osman ’ın ve babası Ertuğrul ’un hangi badana mensup oldukları kavga konusudur kesin olarak bilinmemekle birlikte Kayı boyu ’na mensup oldukları düşünülmektedir Cet kütüğü ise Oğuz ’dur
GENÇLİK YILLARI
Başlangıçtan beri gönder beylerinin fetih politikasına iki prensip yön vermiştir: Gazâ ve istimâlet Dinî ideoloji olarak tanrısal savaş İslâmî gazâ, Hıristiyan ülkelerine aleyhinde örgütlenmiş askerî uç bölgelerinde ilk aşamada kesintisiz akınlar, daha sonra fetih ve yerleşme ve sonunda yelken direği gazi beyliklerinin kuruluşu biçiminde bir gelişme göstermiştir Gazâ, sanıldığı gibi denetleme altına alınan bölgelerde halkı İslâmlaştırma amacına karşın değildi Gazâ dârülislâmın egemenlik alanını genişletmeyi amaçlar Kontrol altına alınmış bölgede yaşamış gayri müslimler İslâm şeriatının tesbit ettiği kurallar altında bir statüye sahip olur ve bu kurallara hürmet bey ve her müslüman için dinî bir tayin kabul edilirdi Osmanlı yelken direği gazi beyleri bu kurallar hakkında din âlimlerine danışır ve gerçekte onlara uyum sağlamaya çalışırlardı Fıkıh aydınlatılmış Edebâli ve Dursun Fakih Osman ’ın danışmanları idi
Başlangıçta alpler Osman Gazi ile birer yoldaş olarak seferler yapmaktaydı Böylece anlaşılıyor ki Osman Gazi önemli başarılar kazanıp sivrilince uçlarda alpler onun kumandası altına girmiştir Osman ’ın seferlerinde alpler “yarar yoldaş ve “nökerleri idi Osman, Eskişehir ’den Bilecik ve Yenişehir ’e kadar geniş bir ülke sahibi olduğunda (6981299) İnönü ’yü oğlu Orhan Bey ’e, Yarhisar ’ı Hasan Alp ’e İnegöl ’ü Turgut Yüksek Dağ ’e vermiştir Bu yüksek dağ ve nökerlerin çocuk ve torunları sonraları devlet idaresinde manâlı makamlara gelecekler ve bir çeşit Osmanlı aristokrasisi oluşturacaklardır
öte taraftan nöker denilen askerî grup da Osman ’ın etrafındaki gücü belirlemektedir Osman Gazi ’de kuşkusuz başlangıçta bu alplerden biriydi Onu ötekiler aralarında seçkin duruma getiren özellik, rivayete kadar bir VefâîBabaî tarikat halifesi olarak uca gelen Edebâli ’nin yakınlık ve mânevî desteği olmuştur Osman Gazi ’nin hayatında başarısı seferlerde alpleri ve nökerleri bayrağı aşağıda toplayabilmesidir Osman Gazi döneminde nökerlik yoldaşlık hakim bir kurum olarak görünmektedir 703 ’te (1304) Osman ’ın Sakarya seferinde Lefke (Osmaneli) ve Çadırlı tekfurları kendisine itaat ettiler ve Osman Gazi ’ye has nöker oldular
Uç toplumunda Osman Gazi ’nin mânevî destekleyicisi hukukî ve içtimaî hayatı örgütleyici olarak ahîler ve fakihlerdir Osman bir bölgeyi ele geçirdikten sonradan burayı nasıl örgütleyeceğini ve dinî kuralları fakihlerden sormaktadır Fakihler İslâm hukukunu, Sünnî akaidini ve İslâm kurumlarını haberdar olan millet olarak gazi önderi yönlendirici bilgiler sağlar, daha aşağı düzeyde büyük kasaba ve köylerde imâmet hizmeti görürlerdi
BIRINCIL AKINLAR
Bu dönem, Osman ’ın Sultanöyüğü ucunda yerli tekfurlara karşısında önemli gazâ hareketlerine giriştiği ve bir Moğol müdahalesinden çekinmediği yıllara rastlamaktadır 1299 yılının Osmanlı rivayetinde Osman ’ın Bilecik fethi ve bağımsızlık yılı olarak kaydedilmiştir Kulaca akınından iki yıl sonradan ise Osman Gazi bölgenin II büyük tekfuru Karacahisar tekfurundan hisarı almış, beylik merkezi yapmıştır Rivayete göre bu manâlı fetih sonucu uçta sancak beyliğine erişmiştir Osman, Karacahisar fethiyle bütün bölgeye hâkim olmuş, gerçekten bu kesimdeki Selçukluİlhanlı nâibleri yerine geçmiş görünmektedir Osman Gazi, Karacahisar ’da kendi namına hutbe okutmuş, bağımsız beylik iddiasında bulunmuştur
SINIRLARI GENİŞLETMEK
Osman Bey ’in bundan sonraki asıl hedefi Sakarya nehrinin doğusundaki bölgeleri olmak olmuştur 1286 yılında Domaniç belini aştıkları yerde büyük bir savaşa tutuşmuşlardır Bu savaş Osman Gazi ’nin reel anlamda birincil savaşı kabul edilmektedir
Osman Gazi 687699 (12881299) Karacahisar ’dan BilecikYenişehir ’e değin egemenliği ve kontrolü altına alarak birçok kent ve kaleye hükmeden bir bey durumuna gelmiştir 12881299 döneminde Osman Bey, Selçuklu sultanına haraç ödeyen lokal tekfurları ortadan kaldırarak, daha sonra doğrudan doğruya Bitinya ’da Bizans imparatorluk topraklarına karşı gazâ faaliyetine başlamıştır 1299 ’a doğru Dündar Osman ’ın kethüdâsı idi Bu yılda Osman ’ın fetih politikasında kökten bir değişiklik olmuştur 1299 ’da Osman ile amcası aralarında beyliğin bundan sonraki politikası üzerinde görüş ayrılığı belirmiştir Dündar, Bilecik tekfuruna ve Rum halkına karşısında iyi geçinme politikasının sürdürülmesi gerektiğini ileri sürmüştür Osman bu sözü kendisinin savaş ve hakimiyet hakkını müdahale etme olarak anlamış ve okla Dündar ’ı vurup öldürmüştür
1299 yılına içten Osman, savaş alanını KaracahisarSöğüt bölgesinden batıda ileride BilecikYenişehir bölgesine taşımıştır Ilk Elden Bizans sınırları ötesinde Bitinya topraklarına akına başlayan Osman, Yenişehir ’den ara sıra İznik ’e değin inmiştir
Osman Gazi, Bizans topraklarına karşı akın merkezi olarak Yenişehir ’de yerleşip ailesini Bilecik ’te bıraktıktan sonradan tüm faaliyetini İznik ’e yöneltmiştir Ilk akınlardan sonra gelip İznik ’i kuşatmıştır Yalnız başarılı olamamıştır, İznik Orhan Gazi tarafından 1331 ’de teslim alınacaktır Bu İznik çatışması yani Bapheus savaşı Osman ’a hânedan kurucusu bir bey ünü kazandırmış, kendisinden daha sonra oğlu Orhan rakipsiz beylik tahtına geçmiştir Böylece 27 Temmuz 1302 tarihi Osmanlı hânedanının, dolayısıyla Osmanlı Devleti ’nin kuruluş tarihi olarak kabul edilebilir
SON YILLAR
Osman Gazi, oğlu Orhan ’ı kendi sağlığında tecrübeli kumandanlar Akça Koca, Konuralp, Köse Mihal ile seferlere gönderip onu beylik için hazırlamıştır Hasta olan Osman son yıllarında beyliği fiilen oğlu Orhan ’a bırakmıştır Osmanlı rivayeti erken bir tarihten, 1305 ’ten daha sonra Osman ’ın herhangi bir faaliyetinden laf etmemektedir
Osman Bey ’in ayağında “nikris zahmeti bulunduğu için işleri Orhan ’a bıraktığından kendisinin yaşlanıp “mütekaid olduğu bilinmektedir Osman Gazi 724 ’te (1324) hayatını kaybetmiştir Osmanlı rivayetine kadar vefatında hicrî yıl hesabıyla 69 yaşındaydı ve 27 sene hükümdarlık yapmıştı
Bu kayda tarafından doğumu 1257 olmalıdır
Tekrar Osmanlı rivayetine göre vefatında Orhan Bey Bursa ’yı kuşatmakla meşguldür Osman ’ı vasiyeti gereği hisarda Tophane ’de “Manastırda kubbenin altında defnetmişlerdirGümüşlükubbe denilen manastır 1271 (1855) depreminde yıkılınca 1280 ’de (1863) şimdiki sade türbe Sultan Abdülaziz göre yaptırılmıştır Osman ’ın Orhan ’a vasiyeti olarak defalarca şeriat hükümlerine riayet, emrindekileri gözetme ve ihsanda bulunma maddeleri zikredilmektedir *
Doğum 1258Söğüt
Ölüm 1 Ağustos 1326Bursa
Sonradan gelen Orhan Gazi
Osman Gazi Türk padişah, Osmanlı Devleti ’nin ve hanedanlığının kurucusudur
YAŞAMSAL
Birincil Osmanlı kaynaklarına tarafından Anadolu ’ya gelen bir Türkmen uzunlamasına mensup olup Söğüt bölgesine yerleşen Ertuğrul Gazi ’nin oğludur Osman Gazi ’nin gençliğinin geçtiği Eskişehir ve çevresinde yerleşik hayatın oldukça gelişmiş olduğu bilinmektedir Osman ’ın ve babası Ertuğrul ’un hangi badana mensup oldukları kavga konusudur kesin olarak bilinmemekle birlikte Kayı boyu ’na mensup oldukları düşünülmektedir Cet kütüğü ise Oğuz ’dur
GENÇLİK YILLARI
Başlangıçtan beri gönder beylerinin fetih politikasına iki prensip yön vermiştir: Gazâ ve istimâlet Dinî ideoloji olarak tanrısal savaş İslâmî gazâ, Hıristiyan ülkelerine aleyhinde örgütlenmiş askerî uç bölgelerinde ilk aşamada kesintisiz akınlar, daha sonra fetih ve yerleşme ve sonunda yelken direği gazi beyliklerinin kuruluşu biçiminde bir gelişme göstermiştir Gazâ, sanıldığı gibi denetleme altına alınan bölgelerde halkı İslâmlaştırma amacına karşın değildi Gazâ dârülislâmın egemenlik alanını genişletmeyi amaçlar Kontrol altına alınmış bölgede yaşamış gayri müslimler İslâm şeriatının tesbit ettiği kurallar altında bir statüye sahip olur ve bu kurallara hürmet bey ve her müslüman için dinî bir tayin kabul edilirdi Osmanlı yelken direği gazi beyleri bu kurallar hakkında din âlimlerine danışır ve gerçekte onlara uyum sağlamaya çalışırlardı Fıkıh aydınlatılmış Edebâli ve Dursun Fakih Osman ’ın danışmanları idi
Başlangıçta alpler Osman Gazi ile birer yoldaş olarak seferler yapmaktaydı Böylece anlaşılıyor ki Osman Gazi önemli başarılar kazanıp sivrilince uçlarda alpler onun kumandası altına girmiştir Osman ’ın seferlerinde alpler “yarar yoldaş ve “nökerleri idi Osman, Eskişehir ’den Bilecik ve Yenişehir ’e kadar geniş bir ülke sahibi olduğunda (6981299) İnönü ’yü oğlu Orhan Bey ’e, Yarhisar ’ı Hasan Alp ’e İnegöl ’ü Turgut Yüksek Dağ ’e vermiştir Bu yüksek dağ ve nökerlerin çocuk ve torunları sonraları devlet idaresinde manâlı makamlara gelecekler ve bir çeşit Osmanlı aristokrasisi oluşturacaklardır
öte taraftan nöker denilen askerî grup da Osman ’ın etrafındaki gücü belirlemektedir Osman Gazi ’de kuşkusuz başlangıçta bu alplerden biriydi Onu ötekiler aralarında seçkin duruma getiren özellik, rivayete kadar bir VefâîBabaî tarikat halifesi olarak uca gelen Edebâli ’nin yakınlık ve mânevî desteği olmuştur Osman Gazi ’nin hayatında başarısı seferlerde alpleri ve nökerleri bayrağı aşağıda toplayabilmesidir Osman Gazi döneminde nökerlik yoldaşlık hakim bir kurum olarak görünmektedir 703 ’te (1304) Osman ’ın Sakarya seferinde Lefke (Osmaneli) ve Çadırlı tekfurları kendisine itaat ettiler ve Osman Gazi ’ye has nöker oldular
Uç toplumunda Osman Gazi ’nin mânevî destekleyicisi hukukî ve içtimaî hayatı örgütleyici olarak ahîler ve fakihlerdir Osman bir bölgeyi ele geçirdikten sonradan burayı nasıl örgütleyeceğini ve dinî kuralları fakihlerden sormaktadır Fakihler İslâm hukukunu, Sünnî akaidini ve İslâm kurumlarını haberdar olan millet olarak gazi önderi yönlendirici bilgiler sağlar, daha aşağı düzeyde büyük kasaba ve köylerde imâmet hizmeti görürlerdi
BIRINCIL AKINLAR
Bu dönem, Osman ’ın Sultanöyüğü ucunda yerli tekfurlara karşısında önemli gazâ hareketlerine giriştiği ve bir Moğol müdahalesinden çekinmediği yıllara rastlamaktadır 1299 yılının Osmanlı rivayetinde Osman ’ın Bilecik fethi ve bağımsızlık yılı olarak kaydedilmiştir Kulaca akınından iki yıl sonradan ise Osman Gazi bölgenin II büyük tekfuru Karacahisar tekfurundan hisarı almış, beylik merkezi yapmıştır Rivayete göre bu manâlı fetih sonucu uçta sancak beyliğine erişmiştir Osman, Karacahisar fethiyle bütün bölgeye hâkim olmuş, gerçekten bu kesimdeki Selçukluİlhanlı nâibleri yerine geçmiş görünmektedir Osman Gazi, Karacahisar ’da kendi namına hutbe okutmuş, bağımsız beylik iddiasında bulunmuştur
SINIRLARI GENİŞLETMEK
Osman Bey ’in bundan sonraki asıl hedefi Sakarya nehrinin doğusundaki bölgeleri olmak olmuştur 1286 yılında Domaniç belini aştıkları yerde büyük bir savaşa tutuşmuşlardır Bu savaş Osman Gazi ’nin reel anlamda birincil savaşı kabul edilmektedir
Osman Gazi 687699 (12881299) Karacahisar ’dan BilecikYenişehir ’e değin egemenliği ve kontrolü altına alarak birçok kent ve kaleye hükmeden bir bey durumuna gelmiştir 12881299 döneminde Osman Bey, Selçuklu sultanına haraç ödeyen lokal tekfurları ortadan kaldırarak, daha sonra doğrudan doğruya Bitinya ’da Bizans imparatorluk topraklarına karşı gazâ faaliyetine başlamıştır 1299 ’a doğru Dündar Osman ’ın kethüdâsı idi Bu yılda Osman ’ın fetih politikasında kökten bir değişiklik olmuştur 1299 ’da Osman ile amcası aralarında beyliğin bundan sonraki politikası üzerinde görüş ayrılığı belirmiştir Dündar, Bilecik tekfuruna ve Rum halkına karşısında iyi geçinme politikasının sürdürülmesi gerektiğini ileri sürmüştür Osman bu sözü kendisinin savaş ve hakimiyet hakkını müdahale etme olarak anlamış ve okla Dündar ’ı vurup öldürmüştür
1299 yılına içten Osman, savaş alanını KaracahisarSöğüt bölgesinden batıda ileride BilecikYenişehir bölgesine taşımıştır Ilk Elden Bizans sınırları ötesinde Bitinya topraklarına akına başlayan Osman, Yenişehir ’den ara sıra İznik ’e değin inmiştir
Osman Gazi, Bizans topraklarına karşı akın merkezi olarak Yenişehir ’de yerleşip ailesini Bilecik ’te bıraktıktan sonradan tüm faaliyetini İznik ’e yöneltmiştir Ilk akınlardan sonra gelip İznik ’i kuşatmıştır Yalnız başarılı olamamıştır, İznik Orhan Gazi tarafından 1331 ’de teslim alınacaktır Bu İznik çatışması yani Bapheus savaşı Osman ’a hânedan kurucusu bir bey ünü kazandırmış, kendisinden daha sonra oğlu Orhan rakipsiz beylik tahtına geçmiştir Böylece 27 Temmuz 1302 tarihi Osmanlı hânedanının, dolayısıyla Osmanlı Devleti ’nin kuruluş tarihi olarak kabul edilebilir
SON YILLAR
Osman Gazi, oğlu Orhan ’ı kendi sağlığında tecrübeli kumandanlar Akça Koca, Konuralp, Köse Mihal ile seferlere gönderip onu beylik için hazırlamıştır Hasta olan Osman son yıllarında beyliği fiilen oğlu Orhan ’a bırakmıştır Osmanlı rivayeti erken bir tarihten, 1305 ’ten daha sonra Osman ’ın herhangi bir faaliyetinden laf etmemektedir
Osman Bey ’in ayağında “nikris zahmeti bulunduğu için işleri Orhan ’a bıraktığından kendisinin yaşlanıp “mütekaid olduğu bilinmektedir Osman Gazi 724 ’te (1324) hayatını kaybetmiştir Osmanlı rivayetine kadar vefatında hicrî yıl hesabıyla 69 yaşındaydı ve 27 sene hükümdarlık yapmıştı
Bu kayda tarafından doğumu 1257 olmalıdır
Tekrar Osmanlı rivayetine göre vefatında Orhan Bey Bursa ’yı kuşatmakla meşguldür Osman ’ı vasiyeti gereği hisarda Tophane ’de “Manastırda kubbenin altında defnetmişlerdirGümüşlükubbe denilen manastır 1271 (1855) depreminde yıkılınca 1280 ’de (1863) şimdiki sade türbe Sultan Abdülaziz göre yaptırılmıştır Osman ’ın Orhan ’a vasiyeti olarak defalarca şeriat hükümlerine riayet, emrindekileri gözetme ve ihsanda bulunma maddeleri zikredilmektedir *