Osmanlı Baltalimanı Antlaşması ve maddeleri,sonucları

Baltalimanı Antlaşması 1838
1838 Baltalimanı Antlaşması
Baltalimanı Antlaşmasının maddeleri
Baltalimanı Antlaşması onemi

Baltalimanı Antlaşması

Baltalimanı Ticaret Konvansiyonu (16 Ağustos 1838) Osmanlı Devleti'nin Buyuk Britanya ve Kuzey İrlanda Birleşik Krallığı ile İstanbul'un Baltalimanı semtinde imzaladığı ticaret antlaşmasıdır

Osmanlı Devleti 1826'dan beri kendi ihtiyac duyduğu yerli hammaddelerin yabancı tuccarlar tarafından yurtdışına cıkarılmasını onleyen yedi vahid (tekel) sistemini uygulamaya koymuştu Bu sistem Buyuk Britanya'nın cıkarlarına uygun duşmuyordu ve İngilizler kendilerine Osmanlı topraklarında ayrıcalıklar verilmesi icin Osmanlı Devleti'ne baskı yapıyorlardı

Osmanlı Hariciye Nazırı Mustafa Reşit Paşa, Mısır valisi Kavalalı Mehmet Ali Paşa'nın isyanını bastırmak icin İngilizlerden yardım istedi Bu yardıma karşılık olarak, Buyuk Britanya'ya ticari bakımdan buyuk ayrıcalıklar veren bir ticaret konvansiyonunu Baltalimanı'nda devlete olan yalıda imzaladı Konvansiyon 8 Ekim 1838'de Kralice Viktorya, bir ay sonra da Sultan II Mahmut tarafından onaylandı

Bu antlaşmanın bazı maddeleri şunlardır:

1 Tekel sistemi kaldırıldı Britanyalılara diledikleri miktarda hammaddeyi satın alma imkanı verildi
2 İc ticarete Osmanlı vatandaşlarının yanı sıra Britanyalıların de katılması ongoruldu
3 Britanya vatandaşları Osmanlı urunlerini Osmanlı tebasından tacirlerle aynı vergi koşulları altında satın alma hakkına sahip oldular
4 Britanyalılarla olan transit ticaretten alınan vergi resmi kaldırıldı
5 Buyuk Britanya gemileriyle gelen Britanya malları icin bir defa gumruk odendikten sonra, mallar alıcı tarafından nereye goturulurse goturulsun bir daha gumruk odenmeyecekti

Yukarıda sıralanan maddelerin sonuncusu, Britanya vatandaşları Osmanlı Devleti sınırları icinde ticaret yaparken Osmanlı vatandaşlarından bile daha az vergi odeyecekleri anlamına geliyordu Ornegin Selanik'ten İstanbul'a mal gonderen Musluman yerli tuccar devlete transit gumruk vergisi odediği halde Britanyalı tuccar bu vergiden muaf olmuş ve Musluman tuccarların bir başka Osmanlı şehrine mal gondermesine, ticaret yapmasına yuksek vergilerden dolayı fiilen imkan kalmamıştı

18381841 yıllarında buna benzer antlaşmalar Fransa, İsvec, Norvec, İspanya, Hollanda, Belcika, Danimarka ve Portekiz'le de imzalandı Bu antlaşmalar kapitulasyon sistemini sağlamlaştırdı, Osmanlı sanayine buyuk bir darbe vurdu Osmanlı Devleti'nin diğer devletlere borclanmasına yol actı ve mali cokuntusunu hızlandırdı