Osmanlı Başkentleri

Osmanlı Devleti Başkentleri

Bursa, Osmanlı'nın 1 Başkenti
Osmanlılar'ın Hüdavendigar Vilayeti

1071 yılından daha sonra Anadolu'yu fethetmeye başlayan Selçuklular; bölgeye Asya'dan getirdikleri Türk boylarını yerleştirme çabalarına girdiler Selçuklu İmparatorluğu'nun zayıflayıp dağılmaya başlaması üzerine kurulan Anadolu beyliklerinden Osmanlı Beyliği, kısa zamanda gelişip çevresindeki Tekfurlar'ın arazilerini de alarak güçlenip büyüdü
Osmanlı Beyliği'nin kurucusu, 1258 yılında Söğüt kasabasında doğan Osman Bey'di 1299'da Bilecik, Yenikent, İnegöl ve İznik de Beyliğin topraklarına katıldı Altıyüz yılı aşkın hüküm sürecek olan Osmanlı İmparatorluğu'nun temelleri atılmıştı Osman Gazi'nin başarılarıyla Osmanlı Beyliği'nin güçlenmesi aleyhinde kuşkulanmaya başlayan Bursa tekfuru Atranos, Bizans'tan dilediği yardımlara, Kestel ve Kite tekfurlarının güçlerini katarak 1301'de Koyunhisar'da Osmanlı ordusu ile çarpışmaya başladı Savaşın galibi Osman Bey'in orduları oldu
Artık Türkler'in hazırlıkları yavaşça başlamıştı Tekfurlar'ın bu olaydan sonradan da birlik halinde çalıştıklarını görebilen Osman Bey, 1317 yılında kenti kuşatmaya doğru birincil adımı attı Ilk Önce deniz ilişkisinin kesilmesi gerektiğinden, Kaplıca tarafında bir kale yaptırıp, kardeşinin oğlu Ak Timur'u kumandan atama etti Osmarı Bey'in kölesi Balabancık da dağ tarafına yapılan kaleden sorumluydu Bu bölgelerden halkın kente antre ve çıkışları engellenmişti Atranos Beyce kalesini yıkan Türkler, Pınarbaşı'na karargahlarını kurdular Osman Gazi abluka için gerekenleri yaptıktan sonra kumandayı, oğlu Orhan Bey'e devrederek Yenikent'e döndü
Kuşatma sekiz sene sürdü Hastalıklarla boğuşmaya başlayan Osman Gazi'nin sefere gidip savaşacak dermanı kalmamıştı Oğlu Orhan Gazi'ye kenti ele geçirme emrini verdi Orhan Gazi önce Evrenos Kalesi'ni aldı Kale tekfuru dağlara kaçtı Bundan Böyle maksat Bursa'ydı Orhan Gazi, Bursa tekfuruna Mihal Bey'i gönderip, teslim olmasını istedi Tekfur, Orhan Gazi'den bağışlanmasını seve seve, kıymetli elbiseleri ile kırk bin altın yolladı Orhan Gazi babasının onayını aldıktan daha sonra, Tekfur'un ailesinin ve adamlarının kaleden ayrılıp Gemlik sahiline ulaşabilmeleri için gerekli izni verdi Tekfur ve beraberindekiler buradan bir gemiyle İstanbul'a içten yola çıktılar 1326 yılında Bursa artık Türkler'indi
Kentin alındığı haberi, hastalığı fazla şiddetlenen Osman Gazi'ye vefat yatağında ulaştırılabildi Saltanatı Orhan Gazi'ye bırakan Osmanlı İmparatorluğu'nun birincil Sultanı yüzünde bir tebessümle yaşama veda etti Bursa'nın alınması Osmanlı Beyliği için bir dönüm noktası olmuştu Dedesi Ertuğrul Gazi'nin yaşamını yitirdiği 1281 yılında doğan Orhan bin Osman, artık Osmanlı sultanlarının ikincisiydi Sultan'ın ağabeyi birgün huzura çıkıp, saltanat için üç şey yapması gerektiğini söyledi İlki, adına sikke bastırmaktı İkincisi öteki insanlardan bambaşka kıyafetler giymek, üçüncüsü ise askerine hazineden uIufe ödev etmekti Önceleri sikke, Selçuklu sultanları adına bastırılırdı 1328'de Orhan Gazi, namına sikke bastıran birincil Osmanlı Sultanı oldu Kılık kıyafette de yenilikler yapıldı Kırmızı ve siyah renklerde giysileri olan askerler, artık beyaz renkte üniformalar giymeye başladılar
Bithynia, Roma ve Bizans'ı yaşayan Bursa, 1335 yılında Osmanlı'ya ilk başkent oldu Saltanatı yaklaşık 35 yıl süren Orhan Gazi, 1360 yılında yaşama veda ederken, yerini oğlu Murad'a bıraktı 1326 yılında doğan Sultan Murad han bin Orhan bin Osman Gazi, Osmanlı sultanlarının üçüncüsüydü Hüdavendigar adıyla ünlenmişti
1362'de Edirne kenti ele geçirildi Muradı Hüdavendigar bir gece düşünde, ak sakallı, nur yüzlü bir kimseyle yarenlik ederken, o kişi ona Edirne'de bir saray yaptırmasını söylediğinden, Edirne'de büyük bir saray inşa ettirildi sonra başkentliği Edirne üstlendi Sonraki yıllarda da Bursa önemini hiç yitirmedi
1399'da Şimşek Bayezid, su tedavisine fazla ağırlık bahşedilen Bursa Darüşşifası'nı kurdu 1402'de kente giren Timur orduları medrese, cami gibi binalara büyük zararlar verdiler ve kentte yangınlar çıkardılar 1429'da veba salgını kenti kasıp kavurdu 1482'de Cem Sultan Bursa'da 18 jurnal sultanlığına başladığında kendi namına para da bastırmıştı Yetişen II Bayezid ordularıyla çarpışmaya mecbur kalan Cem, kenti yenilmiş olarak terketti

Edirne, Osmanlı'nın 2 Başkenti

1354'de bir gece Süleyman Bey Kallipolis (Gelibolu) kalesini aldı ve Osmanlı kuvvetleri Trakya'ya akınlara başladı Bundan Böyle Trakya'da Türkler'in etap sesleri duyuluyordu 1360'da Didymotheikos (Dimetoka) fethedildi I Murad (13591389), tahta çıkışından başlayarak Rumeli'nin ele geçirilmesi için yapılan girişimlere büyük ağırlık ve hız verdi Sultan, Çorlu ile Keşan'ın da Osmanlı yönetimine geçmesinin arkasından, Lala Şahin Paşa'yı Hadrianopolis'in fethi ile görevlendirdi Lala Şahin Paşa, Hacı İlbeyi ile birlikte bu görevi yerine getirerek ken ti Bizanslılar'dan aldı 1362'nin Temmuz ayında I Murad döneminde Hadrianopolis bundan böyle Türkler'indi I Murad'ın Celayirli hükümdarı Üveys Han'a gönderdiği fetihnamede kentin adı Edirne olarak yer aldı Fethedilen bu yeni kenti büyük bir onurla ziyarete gelen I Murad, kalenin yönetimini Lala Şahin Paşa'ya bıraktı Bundan sonra Edirne Türkler'in Rumeli'yi fethetme hareketlerinde çok manâlı bir askeri üs oldu 1363'de Lala Şahin Paşa Filibe'yi ele geçirmek nedeniyle buradan harekete geçti Ertesi sene, Sırp, Eflak ve Macar birliklerinden oluşan haçlı ordusuna aleyhinde Sırpsındığı Savaşı, Edirne'nin 25 km batısında gerçekleşti Sultan Murad bir gece düşünde, ak sakallı, nur yüzlü bir kimseyle yarenlik ederken, o kişi ona Edirne'de bir saray yaptırmasını söylediğinden, Edirne'de büyük bir saray yapı ettirildi
Osmanlı'nın Kuytuül Mülk'ü
Edirne fetholunduktan sonradan büyük bir çabucak Türkleşmeye başladı Osmanlılar'ın kenti 1365'de başkent yapmaları Edirne için yepyeni bir devrin başladığını gösteriyordu I Bayezid (13891403) İstanbul'u kuşatma hareketlerini buradan yönetti
Yıldırım Bayezid'in ölümünden sonra taht kavgası sebebiyle şehzadeleri birbirlerine düştüler Bu Fetret Devri'nde (14031413) kent daha büyük bir tartı kazandı Bayezid'in büyük şehzadesi Emir Süleyman Çelebi, devlet hazinesini Bursa'dan Edirne'ye taşıyarak burada tahta çıktı daha sonra şehzadelerden Musa Çelebi, Eflak Voyvodası'nın da yardımı ile ağabeyi ile mücadeleye girerek 1411'de kenti ele geçirdi ve burada kendi adına para bastırdı 1413'de I Mehmed Çelebi (14131421) Osmanlı Devleti'ni her tarafta toparlayarak Edirne'yi kardeşinin elinden aldı
1419'da bu defa da I Bayezid'in Ankara Savaşı'nda kaybolan oğlu olduğunu ileri süren Mustafa Çelebi (ya da Düzmece Mustafa) sahneye çıktı Taht üstünde yargı bahis ederek Edirne'yi ele geçirdi Bir sultan olduğu inancı ile de burada kendi adına para bastırdı Peşinde güçlü bir orduyla Edirne'den Anadolu'ya geçtiyse de, Bursa yakınlarında II Murad'a (14211451) yenildi Edirne'de bıraktığı hazinesini aldıktan sonradan Eflak'a bu arada yakalanan Mustafa Çelebi, 1442'de her tarafta Edirne'ye getirilerek öldürüldü Edirne'de birincil şenlik, işte bu olayın ardındaki yapıldı Millet da büyük bir coşku ile bu şenliklere katıldı
II Murad, Edirne'de şehzadeleri Alaeddin ile Mehmed'e çok görkemli sünnet düğünleri de düzenletti Sultan, 1444'de tahtı oğlu II Mehmed'e bırakarak Manisa'ya çekildi Edirne başkent olduktan sonra tahta çıkan birincil sultan olduğu için, Edirne Sarayı'nda yapılan birincil culüs töreni de II Mehmed için gerçekleştirildi Bu birincil tahta çıkışında 12 yaşında olan çocuk sul tanın adı, İstanbul'u fethettikten daha sonra şanına uygu biçimde Fatih Sultan Mehmet olarak anılacaktı Manisa'ya çekilen II Murad, bir haçlı ordusunun harekete geçmesi üzerine her yerde Edirne'ye varmak zorunda kaldı Bu haçlı ordusu Varna'da belirlenmiş bir yenilgiye uğrayacaktı
II Murad zaferin gerisinde yönetimi yeniden oğluna bırakmasına rağmen, yeniçerilerin ayaklanması üzerine Edirne'ye gelerek üçüncü kez tahta çıkmak zorunda kaldı II Mehmed (14511481), II Murad'ın 5 Şubat 1451'de ölümüyle kesin olarak tahta çıktı Bundan Böyle onun önünde çok manâlı bir maksat vardı Constantinopolis'i olmak Bu amacına karşın harekatı Edirne'den başlattı

Osmanlı'nın 3 Başkenti İstanbul

Büyük Kasaba, 1391 yılından başlayarak Osmanlılar tarafından kuşatılmaya başlandı 1396'da I Bayezid (13891403), Karadeniz'den gelecek yardımları önlemek için kentin Anadolu yakasına bir hisar yaptırdı
Kenti almaya kararlı olan II Mehmed de (14511481), Bizans'a Kuzey'den gelecek yardımları her iki taraftan Boğaz'ı tutarak önlemek için bu kez kentin Avrupa yakasına Rumeli Hisarı'nı inşa ettirdi Hisar, İstanbul'un kuşatılmasından bir sene önce, dört ay gibi fazla kısa bir sürede tamamlandı Planı, zorlu tepelere uyacak biçimde hatasız hazırlanmıştı Surlar üzerindeki üç kuleyi II Mehmed'in vezirleri yaptırdıklarından onların adıyla Halil Paşa, Zağanos Paşa ve Sarıca Paşa olarak adlandırıldı
II Mehmed, Bizans Surları'nı yıkacak güçteki toplan yaptırmak üzere Avrupa'dan ustalar getirtti Bundan Böyle herşey hazırdı 1453 yılının mart başında Osmanlı kuvvetleri kentin çevresin de toplandılar 4 Nisan'da kuşatmayla birlikte Marmara'ya bakan surlar toplarla dövülmeye başlandı Bizanslılar, Haliç surlarına ulaşabilmek için Haliç'in ağzını kapatan zinciri Osmanlı gemilerinin aşamayacağından fazla emindiler Ancak bir şeyi hesaplamak şöyle dursun, akıllarından bile geçirmemişlerdi Ve bu hiç düşünemedikleri durum gerçekleşti 22 Nisan'ın gece karanlığında II Mehmed, donanmasından elli parça gemiyi kara tarafına kurdurduğu ahşap kızaklardan kaydırarak Dolmabahçe'den büyük bir başarı ile Kasımpaşa'ya indirip Haliç'e soktu Gemiler, Haliç'te suya indirildiğinde Bizans'ın direnecek moral gücü de kalmamıştı
Osmanlı İmparatorluğu'nun başkenti (1453 1923)
İstanbul mutlaka feth olunacaktır,
Onu alacak komutan ne iyi komutan
ve onun askerleri de ne iyi askerdir
(Hadis)
29 Mayıs sabaha karşısında yapılan taarruzla Topkapı'daki kara surları yıkıldı Aynı gün, II Mehmed at üzerinde kente girerek, Ayasofya'da namaz kıldı Osmanlı töresine uygun olarak şehrin katedrali olan Ayasofya Kilisesi camiye çevrildi Havariler kilisesi ve diğerleri ise Hıristiyanlara bırakıldı Constantinopolis'in fatihi II Mehmed bundan böyle Fatih Sultan Mehmedolarak tarihe geçecekti
Ayasofya ile Hipodrom arasında bulunan eski Bizans Sarayı 1204'deki Latin işgali sırasında yıkılıp yağmalanmış ve kullanılamaz ışık halkası gelmişti böylece de Bizanslılar kara surlarının Haliç'e ulaştığı yerde bulunan Blakhernai Sarayı'na yerleşmişlerdi Fatih'in kenti almasından daha sonra Beyazıt'ta bir kale kurularak Osmanlı'nın ilk saray inşaatına başlandı Kalenin derhal aşağı büyük çarşı kuruldu
Bizans'ın son dönemlerinde görkemini yitirmiş olan kentte, ilk kez önceden kalma binalar ve surlar onarılmaya başlandı Bizans altyapıları üstünde Osmanlı'nın esas kurumlarının binaları yükselmeye başladı Büyük su sarnıçlarının da korunması sağlandı Osmanlı kimliğine uygun bir gelişme bildiren İstanbul artık imparatorluğun başkenti idi
Bizans'ı terkedenler geri dönmeye başladılar Fetih öncesi dönemden kalanlarla birlikte, Anadolu'nun öbür yörelerinden gelenler, çeşitli milletler, değişik dinler kentte bir renklilik yarattılar Nüfusu böyle bir renkliliğe dönüşen İstanbul'da göç edenlerin getirdiği yerel kültürler şehrin dokusunu zenginleştirdi
alıntıdır *