Forumda yenilikler devam etmektedir , çalışmalara devam ettiğimiz kısa süre içerisinde güzel bir görünüme sahip olduk daha iyisi için lütfen çalışmaların bitmesini bekleyiniz. Tıkla ve Git
x

Osmanlı Devletinde Alınan Orfi Vergiler Hakkında Bilgi

Osmanlı Devletinde Alınan Orfi Vergiler Hakkında Bilgi
0
155

ahmet0135

FD Üye
Katılım
Nis 13, 2018
Mesajlar
3,764
Etkileşim
85
Puan
48
F-D Coin
0
Osmanlı Devletinde Orfi Vergiler


Orfi vergiler
Osmanlılarda ser'i vergilerin yanında, temeli ihtiyaclardan doğan ve orfe dayanan bir vergi daha bulunmaktadır Bu, orfi vergiler veya tekalifi orfiyye denilen ayrı bir kategoride mutalaa edilir

Osmanlı Devleti, kendisinden onceki diğer devletlerde olduğu gibi fazla miktarda askerin beslenmesi, donatılması ve harbe hazır bir duruma getirilebilmesi ile donanmanın hazır halde bulundurulması gibi mecburiyetlerden dolayı, orfi vergileri belirleyip koymak zorunda idi Savaşlar, durmaksızın devam ediyor ve ser'i vergiler de bu durumun yuklediği masrafları karşılamaktan uzak bulunuyordu ve devleti boyle bir vergiyi koyma zorunda bırakıyordu Bunun icin devlet, II Bayezid (14811512)'in son senelerine tesaduf eden gunlerde Imdadiyei seferiyeadi ile bir orfi vergi koymak suretiyle bu sıkıntıyı ortadan kaldırıp gidermeye calışıyordu

Devlet icin ser'i vergilerden ayrı olarak orfi vergi tarh etmek, bir zaruret halini almıştı Bu mecburiyet, devleti, vaz' ettiği (koyduğu) bu orfi vergileri devam ettirmek ve miktarının azalmaması icin gerekli tedbirlere bas vurmak zorunda bırakıyordu Yine bu zaruretin bir sonucu olarak orfi vergilerin şayi ve kalemleri, belirten ihtiyaclara gore coğaltılıyordu Boyle bir uygulamaya musaade edildiğine daha once de temas edilmişti Zaten Osmanlı sultanlarının bu hususta ser'i hukuka gore hareket ettikleri, emir ve fermanları ile, eski uygulamaları bir araya toplayan kanunname mecmualarının basında bulunan ser'i serife muvafakati mukarrer olup halen muteber kavanin ve mesalii ser'iyyedirifadesinden de acıkca anlaşılmaktadır

Normal olarak gecici olması gereken ve fakat bir biri ardi sira gelen muharebe ve ekonomik sıkıntılar neticesinde devamlılık kazanan orfi vergileri de iki kısma ayırmak mumkundur:

1 Tekalifi adiye
2 Tekalifi sakka

Tekalifi Adiye

Ser'i hukuka gore mali bir terim olarak ca'ladi da verilen bu vergi turu, aralıksız devam eden harp ve mali krizlerin bir sonucu olarak ortaya cıkmıştı Boyle bir zaruretin, orfi vergilerin konmasına cevaz ve imkan sağladığı daha once anlatılmıştı Binaenaleyh, İslam hukukunun musaade ettiği bu nevi vergilerin Osmanlı Devleti'nde bulunmasında bir sakınca yok demektir Bu yuzden tekalifi orfiyyediye zikr edilen vergilere ser'an ruhsatın verildiğini soyleyebiliriz

Tekalifi Sakka
Bu, harp, mali kriz ve tabii afet gibi bir zarurete bağlı olmadan tekalif kaideleri dışına cıkılarak konmuş bulunan vergilerdir Belli bir kaide ve sistemi olmadığından bu tip vergilerde hak ve adalete pek riayet edilmeyeceğinden, boyle vergilere ser'an musaade edilmemiştir Nitekim Kanuni Sultan Suleyman (15201966) devrinin sadrazamı Lutfi Paşa (H 942947) bu konuya temasla soyle der: Cenk icinde askere hilafi kanun vergi vermemek gerektir
Osmanlılarda, Tanzimat'a kadar devam eden orfi vergilerin bu ikinci kısmı olan sakkanin olmadığını, tebea uzerine boyle bir verginin tarh edilmediği, ancak bazı vergilerin buna benzemelerinden dolayı sakkazannedildikleri belirtilmektedir Bununla beraber, bilhassa XVII asırdan itibaren bu tip vergilerin zaman zaman ortaya cıktığı bilinmektedir Fakat padişahlar, bununla mucadele ediyor ve boyle bir yola bas vurulmaması icin adaletnamelergonderiyorlardı

Orfi vergilerin tahsili
Orfi vergilerin tahsili, ser'i vergilerin tahsilinden farklı idi Ser'i tekalif, umumiyetle zirai mahsul sahibi reayaya, daha doğru bir ifade ile koyluye hasr edilmiş gorunmektedir Gerci zekat ve cizye gibi ser'i vergiler, bu kaidenin dışında bulunmaktadır Fakat zirai mahsUl ile daha cok hasir nesir olan koylu, oşur ve harac gibi zirai vergilerin mukellefi bulunmaktadır Buna karşılık orfi vergiler, daha cok şehirliyi bilhassa ticaret erbabını ve pazarlarla alakalı kimseleri kapsamaktaydı şehirlerde tatbik olunan orfi tekalif sekli, bilhassa ticaret ve sanayi faaliyetine dayanmakta olduğundan bircok vergi bu kısma dahil bulunuyordu Keza buyuk bir kısmının devlet adına sipahiler tarafından alındığını bildiğimiz ser'i vergilerin aksine bu, her sene vali, mutesellim ve voyvodalar tarafından, mıntıka ileri gelenleri ve kadı marifetiyle memleketin nufusu veya evi (hane) uzerine tarh olunuyordu RUzi Hizirve RUzi Kasımhesabına gore senede iki taksitle alınmak uzere tevzi defterleri tanzim ediliyordu Tanzim edilen bu defterler, ser'iye mahkemelerinin siciline kaydedilirdi Bu defterlere bir memleket halkından, toplanması kararlaştırılmış ne kadar orfi vergi varsa tamamı yazılırdı Yazılan bu miktar, eşit şekilde fertlere taksim edilerek alınırdı Bu defterlerin tasdikli bir sureti, tahsil icin kethuda, emin veya ozel memurlara verilirdi Vergi mukellefleri de bu defterlerin kapsadığı sekil ve miktarda vergilerini vererek, kendilerine dusen vatandaşlık gorevlerini yerine getirmiş olurlardı

İmdadiyei seferiye
Zaman ve mıntıkalara gore isimleri ile birlikte ceşitleri de değişen orfi vergiler, hazinenin vaz gecemiyeceği bir mali yardim halini almıştı Bu vergilerin basında imdadiyediye isimlendirilen vergi gelmektedir imdadiyei seferiyeve imdadiyei hazariyeolmak uzere iki kısma ayrılan bu vergi, isminden de anlaşılacağı uzere sefer ve harplere bağlı olarak tarh ve cibayet edilen bir vergi kalemidir Muharebe masraflarını karşılamak uzere vatandaşlardan alınan bir vergidir Bu vergi, Osmanlı Devleti'nin, durmak bilmeyen harplerle karsılaşması yuzunden hazinenin, mali kulfeti kaldıramaması sebebiyle konulmuştu

Muharebeler esnasında, boşalan devlet hazinesinin (beytu'lmal) ihtiyacı olan parayı tedarik etmek ve askerin donatılmasını sağlamak icin konulan imdadiye vergisi, bazen hazineye gonderilir, bazen da doğrudan doğruya orduya memur olan serdarlara verilirdi miktarı, durum ve ihtiyaca bağlı olarak fermanlarla artıp eksilen bu vergi kalemi, tevzi defterlerine yazılıp toplanırdı Bu vergi, sadece esnaf, tuccar vs gibi halk tabakalarından alınmıyordu Duruma gore devlet adamları da bu vergiye istirak ediyorlardı

Avarız
Osmanlı Devleti'nde, orfi vergiler kısmına giren vergi kalemlerinden biri de Avarızadini taşıyan vergidir Bu vergi, yuklenen bedeni, mali ve ayni bir vergidir Avarizi aniye adi ile de anılan bu vergi, devlet masraflarının memleket nufusuna tevzi ve taksimi sonucu ortaya cıkmıştır Cok eski bir vergi olmakla beraber, ne zaman ihdas olunduğu kesin olarak bilinememektedir Bununla beraber bu verginin Osmanlılardan once Anadolu beyliklerindeki mevcudiyetinden bazı vesikalar sayesinde haberdar olmaktayız Vergi muafiyetini ilgilendiren bu belgeleri yayınlayan Uzuncarsili, benzerinin Osmanlılarda da aynen uygulandığını bildirerek soyle der: Anadolu beyliklerindeki vergi ve rusUmdan yani avarizi aniyeve rusUmi orfiyyeden muafiyet muameleleri, birbirlerinin aynidir Bu hususa dair aşağıda vesikalar kısmında Karamanoğullarına ait kayıtlarla Osmanlı tahrir kayıtlan karsılaştırılacak olursa goruşumuz kesinlik kazanır

Bu verginin 45 yılda bir defa alındığını belirten Lutfi Paşa, bunun Yavuz Sultan Selim (15121520) doneminde sadece bir defa alındığını kaydeder

Salgun
Devlet, bazı zamanlar masrafları belirli vergi kaynaklarından karşılayamayacağını anladığı zaman, ozel bazı tedbirler ile memleketin butun imkanlarını seferber etmeye karar verir ve bu karar gereğince vaziyetin icabina gore, kendisine lazım olan para, hizmet, eşya ve mahsUl miktarı tespit edilerek muhtelif bolge ve mahallere tevzi ettiği vergidir

Harclar
Osmanlı orfi vergilerinden bir kalem de Harclaradi altında zikredilmektedir Bu vergi, daha ziyade resmi dairelere isi duşenlerden alınmaktaydı değişik isimlerle alınan bu harclar, mahkemelerde hakim, kadı ve naillerin verdikleri huccetlerden, sicillere gecirilen hukumlerden, meşihat makamından
 

Similar threads

Osmanlı Devletinde Vergiler Osmanlı Devletinde hangi vergiler alınmıştır Vergiler Osmanlı maliyesinin farklı gelir kaynakların başında halktan toplanan vergiler geliyordu Kamu hizmetlerinin duzenli bir şekilde devamlılığını temin icin baş vurulan bir care olan verginin, devletlerin...
Cevaplar
0
Görüntüleme
141
Osmanlı Devletinde Hukuk Osmanlı Devletinde hukuk iki temele dayanıyordu: 1)SER'İ HUKUK(İslam Hukuku Fıkıh): Ser'i hukukun kaynaklarını Kur'an, Hadis, İcma ve Kıyas olusturuyordu Ser'i hukuk sadece muslumanlara uygulanırdı Kamu hukuku dısında kalan davalarda musluman olmayanlar, kendi...
Cevaplar
0
Görüntüleme
102
Osmanli Devleti, beylik doneminden itibaren sistemli bir mali teskilata sahip olmustu Kaynaklarin verdigi bilgiye gore Osmanlilardaki ilk maliye teskilatinin Murad Hudavendigar (I Murad) zamaninda Candarli Kara Halil ile Karamanli Kara Rustem tarafindan yapildigi belirtilmektedir Bu bilgiler...
Cevaplar
0
Görüntüleme
115
Osmanlı Devletinde Alınan Şer'i Vergiler Hakkında Bilgi Şer'i vergiler Osmanlı Devleti'nde Tekalifi Şer'iyyenin temelini teşkil eden vergilerin tarh, cibayet vs gibi hukumleri, fıkıh kitaplarında tafsilatlı bir şekilde anlatıldıkları gibiydi Bununla beraber farklı din, dil ve...
Cevaplar
0
Görüntüleme
295
Osmanlı Devletinin Vergi Sistemi hakkında bilgi Osmanlı Devletinde Vergi Sistemi Osmanlı Devletinde vergiler “ Şeri vergiler ve “ Orfi vergiler olmak uzere ikiye ayrılıyordu Bunun dışında Osmanlı Devletinin diğer gelir kaynakları ise şunlardır · Savaşta elde edilen ganimetlerin 15i ( Buna...
Cevaplar
0
Görüntüleme
88
858,475Konular
981,251Mesajlar
29,551Kullanıcılar
Üst Alt