Osmanlı Devletinde Tanzimat Dönemi hakkında bilgiler

Osmanlı Devletinde Tanzimat Dönemi hakkında bilgiler
Osmanlı Tanzimat Dönemi
Osmanlı Tanzimat Dönemi Olayları
Tanzimat Dönemi Osmanlı Devleti

OSMANLI TANZİMAT DÖNEMİ (1839 1876) OSMANLI TANZİMAT DÖNEMİ (1839 1876)

Tanzimat Fermanı (Gülhanei Hattı Hümayun) (1839) :

Boğazlar ve Darı sorununda Avrupa devletlerinin desteğini olmak ve azınlıklara imtiyaz verme baskılarına bitirmek amacıyla Abdülmecid zamanında Dışişleri bakanı Mustafa Reşit Paşa göre hazırlanmış ve Gülhane parkında okunmuştur II Mahmut döneminde başlayan batılı toplum oluşturma çalışmalarına hız vermiştir


Osmanlı Devletinde tüm ıslahatlarda olduğu gibi Tanzimat Fermanında da yenilik isteği halktan yok yönetici tabakadan gelmiştir (Meşrutiyetler hariç) Tanzimat Fermanı ilk önce padişahın üstünde bir kanun gücü olduğunu göstermiştir (Bu yönüyle Magna Chartaya aynı) Bir hukuk devleti olma yolunda önemli bir adımdır, anayasacılık hareketi başlamıştır

Maddeleri :

¨ Halkın can, mal ve namus güvenliği sağlanacaktır
¨ Askerlik, vatan hizmeti haline getirilmiş, askere alma ve terhis işlemleri belirli kurallara kadar yapılacaktır
¨ Vergiler, herkesin gelirine göre alınacaktır
¨ Kanunlar herkese eşdeğer uygulanacak ve mahkemeler açık olacak
¨ Herkese mülk, mülk, edinme ve istediği gibi tasarruf hakkı sağlanacak
¨ Rüşvet ve ayrıcalık önlenecek

Dipnot
Sahiplik hakkı teminat altına alınmıştır


Dipnot
Batılılaşma hareketi hızlanmıştır


Tanzimat Dönemi Yenilikleri :

Islahat Fermanı bildiri edilmiştir (1856)
İl genel meclisleri kurulmuştur
İltizam yolu ile aşar vergisi birleştirme usulü kaldırılmış, maliye bakanlığı tarafından toplanması kararlaştırılmıştır
Cizye miktarının belirlenmesi işi patrikhaneye verilmiştir
Birincil kağıt para basılmıştır (Kaime 1844)
Birincil dış borç İngiltereden alınmıştır (Kırım Harbi sırasında 1854)

Birincil demiryolu hattı kurulmuştur (İzmir Okumuş hattı)
Ilk telgraf okulu açılmıştır
Eğitim bakanlığı yerleşmiş, okullar ilk, orta, lise ve yüksekokul diye kısımlara ayrılmıştır
Öğretmen okulları ve mülkiye mektebi açılmıştır
Kız öğrenciler başta okullara alındı
Şeri kanunların yanında Avrupai stil kanunlar yapılmış bu da hukukta ikilik ortaya çıkmasına sebep olmuştur

Islahat Fermanı (1856) :

Kırım savaşının sonunda 1856da Pariste toplanan barışma konferansına sunulmuştur

Dipnot
Fermanın sunulmasındaki maksat Osmanlı Devleti üzerindeki baskıları eksilmek konferanstan olumlu sonuçlar olmak ve iç işlerimize karışmalarını engellemek olmakla beraber Avrupa devletlerinin iç işlerimize müdahalesine daha artı zemin hazırlamıştır


Ferman daha fazla hıristiyan azınlığa ve onların haklarını, ayrıcalıklarını genişletmeye yöneliktir

Maddeleri :

Din ve mezhep özgürlüğü sağlanacaktır
Mektep, kilise, hastahane gibi binaların tamiri ve tekrar inşaası sağlanacaktır
Hıristiyan ve yahudi azınlığı onur kırıcı sözler yasaklanmıştır
Hıristiyan azınlıklara devlet memurlarına ve dağıtılmış okullara girme imkanı verilmiştir
Mahkemelerin açık yapılması, herkesin kendi dinine göre yemin etmesi, hapishanelerin ıslahı ve kanunların azınlıkların diline çevrilmesi kararlaştırılmıştır

Gaddarlık, dayak ve angarya kaldırılmıştır
Vergiler herkesin gelirine kadar alınacak
Azınlıklara bedelli askerlik getirildi
Hıristiyanlar da il genel meclisine aza olabilecekler
Yabancılara da vergilerini devretmek şartıyla mal mülk sahibi olma imkanı verilmiştir
Azınlıklara da banka, şirket, mektep açma imkanı verilmiştir

Dipnot
Müslüman halka bir imtiyaz getirmezken gayrı müslim halkın hakları daha da genişletilmiştir


I MEŞRUTİYET DÖNEMİ (1876)

Balkan bunalımını görüşmek üzere İstanbul Konferansı toplandığı esnada Avrupa devletlerinin iç işlerimize karışmasını engellemek için 23 Aralık 1876da Osmanlıcılık fikrini savunan Jön Türklerin gayretleriyle Kanuni Esasi ilan edilerek Meşrutiyet dönemi başlamıştır Meclisi Ayan ve Mebusan olmak üzere iki tane meclis açılmıştır Ayanlar meclisi üyeleri padişah tarafından seçilir ve ölene kadar aza kalırlar Meclisi Mebusan üyeleri 50000 kişide 1 almak üzere ırk göre seçilir Anayasaya tarafından yürütmeden padişah ve hükümet, yasamadan meclis sorumludur Fakat son söz padişahındır Hükümet padişaha karşı sorumludur Padişahın meclisi açma kapatma yetkisi vardır

Not1 : Ahali padişahın yanında başta yönetime katılmıştır
Anekdot2 : 93 harbini mazeret eden II Abdülhamit meclisi fethetmiştir
Anekdot3 : 1881de dış borçlarımızla ilgili Duyunı Umumiye (dış borçlar genel idaresi) kurulmuştur

II MEŞRUTİYET DÖNEMİ (1908)

İttihat ve Terakkicilerin baskıları sonucu II Abdülhamit 1908 Reval Görüşmeleri sırasında meşrutiyeti her tarafta bildiri etmiştir Türkçülük fikri devlet üzerinde etkin olmaya başlamıştır

Dipnot
II Meşrutiyet ile yönetimi sahiden ele geçiren İttihat ve Terakkiciler 1913 Babı Ali baskını ile iktidarı resmen ele geçirmişlerdir (23 Ocak 1913)


Bir Takım yeniliklerle yürürlüğe giren Anayasaya tarafından padişahın meclisi açma, kapatma yetkisi sınırlandırılmış, hükümet meclise karşısında sorumluluk sahibi hale gelmiş, devlet kademelerine gelebilmek için müslüman olma şartı kaldırılmıştır

31 Mart Vakası (13 Nisan 1909)

İttihat ve Terakki yönetiminden memnun olmayanlar ve muhalifler isyan etmişler, Selanik
te oluşturulan Mahmut Şevket Paşa komutasındaki hareket ordusu gelerek isyanı bastırmıştır

Bilgi
Rejimi değiştirmeye karşın birincil ayaklanma hareketidir II Abdulhamit isyanla alakalı görülerek meclis kararıyla tahttan indirilmiştir Mustafa Kemal bu orduda Kurmay Yüzbaşı olarak ödev yapmıştır Bu dönemde kız öğrenciler için akademi açıldı
*