Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
Osmanlı Devletinde Yenileşme Donemini Hazırlayan Faktorler nelerdir
Osmanlı Devleti 17 yuzyılın sonlarına doğru kaybedilen savaşlarla tanışmaya başlamıştır Kaybedilen savaşlar sonrasında sarsılan askeri otorite ve devlet duzeninin yanında, ekonomik ve sosyal hayatta olumsuz yonde etkilenmeye başlamıştır Osmanlı Devleti bu durumu duzeltmek icin kendi icinde arayışlara başlamıştı Fakat bu amac doğrultusunda yapılan calışmalardan iyi bir derecede başarı sağlanamamıştı Osmanlı bu icinde bulunduğu durumu duzeltmek icin yuzunu artık batıya cevirmeye başladı Bunun ilk orneklerini III Selim ve II Mahmut la vermiştir Gucsuzleşen, Osmanlı nın durumundan yararlanmaya calışan batılı devletlerin baskısından, kurtulmak amacıyla Osmanlı Devleti 1839 da Tanzimat ve 1856 Islahat Fermanı nı yayınlamıştır Bu fermanların yayınlanması bile Osmanlı nın hem icteki hem de dıştaki baskıları azaltmada yeterli olamamıştı Değişen dunya şartları doğrultusunda Osmanlı nın icinde bulunduğu durumu duzeltmek icin II Abdulhamit ve Mithat Paşa birlikteliyle Osmanlı nın ilk anayasası olan Kanuni Esasi 23 Aralık 1876 da ilan edilmiştir Bu anayasa doğrultusunda ulke icinde secimler yapılarak, 19 Mart 1877 de, Dolmabahce sarayında padişah tarafından Osmanlı nın ilk meclisi acılmıştır Osmanlı Devleti ile Rusya arasında 93 harbinin patlak vermesiyle kapatma yetkisi elinde bulunduğuna padişah II Abdulhamit 2861877 gunu meclisi kapatmıştır
1OSMANLI'DA YENİLEŞME CABALARI
Her imparatorluk yukseliş donemini yaşadığı gibi bu surecin sonunda duraklama ve daha sonrasında da dağılma donemi yaşamıştır Osmanlı İmparatorluğu da yukseliş doneminin sonrasında duraklama donemine girmiştir Bu donemde batı karşısında gerileyen, taşra birimleri uzerindeki denetimini yitiren, tum kurum ve kuruluşlarıyla hızla cokuşe doğru giden devletin, icinde bulunduğu kotu durumdan telaşa duşen yoneticiler cozum arayışlarını hızlandırdılar Yeniden eski gucun kazanılması icin, yerli kurum ve geleneklerin diriltilmesi yonundeki girişimler, bunları uygulayacak kadroların yetersizliği yuzunden başarılı olunamadı Ayrıca kendisini yenileyecek ic dinamikleri tamamen korelen kurumlar, bozulanyapıyı onarmada yetersiz kalıyordu Bu durumda, daha kolay ve uygulamaya konulabilecek hazır cozumler oneren Batılılaşma gundeme geldi
Avrupa da yeni bir siyasal duzen ve toplum anlayışının kapılarını acan 1789 Fransız İhtilali,, Osmanlı Devleti nde yenilikci padişahlar donemi nin başlangıcıdır III Selim, 1808 e kadar suren iktidarında, askeri, idari, mali ve iktisadi alanlarda ilk koklu değişiklikleri başlattı Bu koklu değişim cabaları daha cok askeri alanda olmuştur Batı orduları karşında alınan mağlubiyetler sonunda tekrar başarılar kazanmak amacı guduluyordu Bu uğurda III Selim Nizamı Cedid i (Yeni Duzen) teşkil edecektir Hareket esas itibariyle, dış goruntusunde belirlendiği uzere sadece askeri değildir Talim ve terbiyesi kalmamış bir insan yığınından ibaret olan yeniceriler karşısında modern bir ordu tesis etmenin yanında, ulema sınıfının nufuzunu kırmak, selahiyetlerini azaltmak ve ayrıca Avrupalıların sanat ve ilimdeki ilerlemelerine ortak olucu sınai, zirai, iktisadi muesseselerden iktibaslar yapmak arzu ve iştiyakı muhim rol oynamıştır
Yenileşme cabalarının sureklilik kazanması ancak II Mahmud un saltanatının son devresinden itibaren mumkun olabildi Zarar goren devlet otoritesini onarmak, ic ve dış guvenliği sağlayabilecek askeri guce sahip olmak, mali ve ekonomik yapıyı guclendirmek ve nihayet sosyal ihtiyac olarak one cıkan yenilikleri yapmak Sultan ın esas amacı idi İşte 1808 tarihinde Padişahın arzusu uzerine Anadolu ve Rumeli Beylerbeyleri İstanbul a gelmişler ve devletin bu kotu durumuna son vermek icin careler aramaya başlamışlardır Neticede Sadrazam ve Anadolu ve Rumeli Beylerbeyleri bir metin tespit edip, bu metinde belirtilen esaslara sadık kalındığı takdirde, Osmanlı Devleti nin eski haline gelmesinin mumkun olduğu goruşunde birleşmişlerdir Bu metne Senedi İttifak ismi verilerek 7 Ekim 1808 tarihinde ilan edilmiştir Bu imzalanan metin o tarihe gelinceye kadar hukumdarlık haklarını hicbir kayıt ve şarta tabi olmaksızın kullanabilme hakkını bu metinle tespit edilen esaslara gore sınırlandırılmıştır
Osmanlıda başlayan bu yenileşmenin yanında batılaşma hareketleri ic ve dış sebepler sonucunda devam etmiştir
Osmanlı Devleti 17 yuzyılın sonlarına doğru kaybedilen savaşlarla tanışmaya başlamıştır Kaybedilen savaşlar sonrasında sarsılan askeri otorite ve devlet duzeninin yanında, ekonomik ve sosyal hayatta olumsuz yonde etkilenmeye başlamıştır Osmanlı Devleti bu durumu duzeltmek icin kendi icinde arayışlara başlamıştı Fakat bu amac doğrultusunda yapılan calışmalardan iyi bir derecede başarı sağlanamamıştı Osmanlı bu icinde bulunduğu durumu duzeltmek icin yuzunu artık batıya cevirmeye başladı Bunun ilk orneklerini III Selim ve II Mahmut la vermiştir Gucsuzleşen, Osmanlı nın durumundan yararlanmaya calışan batılı devletlerin baskısından, kurtulmak amacıyla Osmanlı Devleti 1839 da Tanzimat ve 1856 Islahat Fermanı nı yayınlamıştır Bu fermanların yayınlanması bile Osmanlı nın hem icteki hem de dıştaki baskıları azaltmada yeterli olamamıştı Değişen dunya şartları doğrultusunda Osmanlı nın icinde bulunduğu durumu duzeltmek icin II Abdulhamit ve Mithat Paşa birlikteliyle Osmanlı nın ilk anayasası olan Kanuni Esasi 23 Aralık 1876 da ilan edilmiştir Bu anayasa doğrultusunda ulke icinde secimler yapılarak, 19 Mart 1877 de, Dolmabahce sarayında padişah tarafından Osmanlı nın ilk meclisi acılmıştır Osmanlı Devleti ile Rusya arasında 93 harbinin patlak vermesiyle kapatma yetkisi elinde bulunduğuna padişah II Abdulhamit 2861877 gunu meclisi kapatmıştır
1OSMANLI'DA YENİLEŞME CABALARI
Her imparatorluk yukseliş donemini yaşadığı gibi bu surecin sonunda duraklama ve daha sonrasında da dağılma donemi yaşamıştır Osmanlı İmparatorluğu da yukseliş doneminin sonrasında duraklama donemine girmiştir Bu donemde batı karşısında gerileyen, taşra birimleri uzerindeki denetimini yitiren, tum kurum ve kuruluşlarıyla hızla cokuşe doğru giden devletin, icinde bulunduğu kotu durumdan telaşa duşen yoneticiler cozum arayışlarını hızlandırdılar Yeniden eski gucun kazanılması icin, yerli kurum ve geleneklerin diriltilmesi yonundeki girişimler, bunları uygulayacak kadroların yetersizliği yuzunden başarılı olunamadı Ayrıca kendisini yenileyecek ic dinamikleri tamamen korelen kurumlar, bozulanyapıyı onarmada yetersiz kalıyordu Bu durumda, daha kolay ve uygulamaya konulabilecek hazır cozumler oneren Batılılaşma gundeme geldi
Avrupa da yeni bir siyasal duzen ve toplum anlayışının kapılarını acan 1789 Fransız İhtilali,, Osmanlı Devleti nde yenilikci padişahlar donemi nin başlangıcıdır III Selim, 1808 e kadar suren iktidarında, askeri, idari, mali ve iktisadi alanlarda ilk koklu değişiklikleri başlattı Bu koklu değişim cabaları daha cok askeri alanda olmuştur Batı orduları karşında alınan mağlubiyetler sonunda tekrar başarılar kazanmak amacı guduluyordu Bu uğurda III Selim Nizamı Cedid i (Yeni Duzen) teşkil edecektir Hareket esas itibariyle, dış goruntusunde belirlendiği uzere sadece askeri değildir Talim ve terbiyesi kalmamış bir insan yığınından ibaret olan yeniceriler karşısında modern bir ordu tesis etmenin yanında, ulema sınıfının nufuzunu kırmak, selahiyetlerini azaltmak ve ayrıca Avrupalıların sanat ve ilimdeki ilerlemelerine ortak olucu sınai, zirai, iktisadi muesseselerden iktibaslar yapmak arzu ve iştiyakı muhim rol oynamıştır
Yenileşme cabalarının sureklilik kazanması ancak II Mahmud un saltanatının son devresinden itibaren mumkun olabildi Zarar goren devlet otoritesini onarmak, ic ve dış guvenliği sağlayabilecek askeri guce sahip olmak, mali ve ekonomik yapıyı guclendirmek ve nihayet sosyal ihtiyac olarak one cıkan yenilikleri yapmak Sultan ın esas amacı idi İşte 1808 tarihinde Padişahın arzusu uzerine Anadolu ve Rumeli Beylerbeyleri İstanbul a gelmişler ve devletin bu kotu durumuna son vermek icin careler aramaya başlamışlardır Neticede Sadrazam ve Anadolu ve Rumeli Beylerbeyleri bir metin tespit edip, bu metinde belirtilen esaslara sadık kalındığı takdirde, Osmanlı Devleti nin eski haline gelmesinin mumkun olduğu goruşunde birleşmişlerdir Bu metne Senedi İttifak ismi verilerek 7 Ekim 1808 tarihinde ilan edilmiştir Bu imzalanan metin o tarihe gelinceye kadar hukumdarlık haklarını hicbir kayıt ve şarta tabi olmaksızın kullanabilme hakkını bu metinle tespit edilen esaslara gore sınırlandırılmıştır
Osmanlıda başlayan bu yenileşmenin yanında batılaşma hareketleri ic ve dış sebepler sonucunda devam etmiştir
