Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
iltasyazilim
FD Üye
osmanlı devleti'nin çöküş sebepleri
OSMANLI İMPARATORLUĞU ’NUN ÇÖKME SEBEPLERİ
Osmanlının çöküşü, sonuçları itibariyle yalnızca Türkiye Cumhuriyeti için yok bütün dünya tarihi için önemli bir olaydır Türk hâkimiyet anlayışından meşruiyetini alan taht mücadeleleri Osmanlı tarihi içinde de çoğu kez görülmektedir Yükseliş dönemine değin Osmanlıda akıntı eden taht kavgaları umumiyetle daha enerjik ve liyakatli olan hanedan üyelerinin tahta geçmesini sağladığından, sonuçları devletin büyüyüp genişlemesine katkıda bulunmuştur Buna karşın Yıldırım Bayezid ’in Ankara Savaşı ’nda Timur ’a yenilmesiyle başlayan ve tarihimizde “Fetret Devri (14021413) olarak adlandırılan kardeş kavgaları, şüphesiz Osmanlı fetihlerinin gecikmesine sebep olmuştur Fatih Sultan Mehmet, kardeş kavgalarının önünü edinmek için ünlü kanunnamesinde “nizâmı cihan için kardeş katlinin vacip olduğunu bildirmesi, meselenin ne dek ciddî olduğunun bir işaretidir Devletin bekası ve nizâmı evren için kardeşin deha gözden çıkarılması, doğrusu tenkit edilecek değil, takdir edilecek bir özveri örneğidir Buna karşın Cem Sultan ve Yavuz örneklerinde görüldüğü gibi taht mücadeleleri devam etmiştir Tekrar bu mücadeleyi önlemek maksadıyla IAhmet, “ekber ve erşef evlât, yani büyük ve olgun oğulun padişah olması usulünü getirmiştir Fakat bu usul de istenen neticeyi vermeyecektir Bilhassa gerileme dönemindeki taht mücadelelerine hanedan dışarıda, yeniçerilerin ve devşirme asıllı vezir ve paşaların da karışması devlet otoritesini ve nizamı daha da bozmuştur
Yeniçeri Ocağı, saray ve haremin nüfuz mücadelesine girmesi kimi zaman çocuk yaşta, ehliyetsiz şehzadelerin kukla sultan olmasıyla kimi süre, dirayetli ve gözü kara sultanların katliyle neticelenmiştir
Türk devletlerinde alplik (gazierenlik), akıllılık ve erdem hükümdarların en büyük özelliklerindendir Türk hükümdarı âlem hâkimiyetini tesis için bana kalırsa fetihlere iştirak eder ve hatta ordunun en ön safında savaşır Çünkü o her açıdan milletinin lideridir Nitekim Alparsan Malazgirt ’te kefenliğini giyerek ön safta savaşmıştır Kuruluş ve yükseliş döneminde Osmanlı padişahları bana kalırsa seferlere katılmıştır Kanuni ’nin 46 yıllık hâkimiyet döneminde, ömrünün çoğunu at üzerinde seferlerde geçirdiği bilinmektedir Kanuni ’nin ölümünden sonra bu gelenek yavaşça terk edilmeye başlamış, IV Murat gibi istisnalar hariç, padişahlar seferlere çıkmadığı gibi, devlet işlerinin görüldüğü ana da o kadar katılmamışlardır
Padişahların halktan kopması, sefere ve ana çıkmaması, devlet idaresinde vezirlerin ağırlığının artmasına sebep olmuştur Nitekim XVI yüzyılın sonlarından itibaren güç ve nüfuzunu müspet yönde kullanan vezirler Osmanlı Devleti ’nin sınırlarını muhafaza etmesini sağlayabilmişlerdir Bu daimî olmayan başarılar, padişahlardan ziyade vezirlere mâl edilmiştir Sokullu devri veya Köprülüler devri buna örnektir Vezirlerin gücünün artması aralarında, taht mücadelesine benzer bir mücadelenin başlamasına da sebep olmuştur Nüfuzunu kötüye kullanan bir takım devşirme asıllı vezirler, ihanete varan uygulamalara girmiş, Rüstem Paşa gibi vezirler sus payı ile meslek görür olmuşlardır
Osmanlı padişahlarının kısmen de olsa terk ettiği otorite ve yetkilerini üstlenen merkezî bürokrasinin sus payı, suiistimal ve adam kayırma gibi, bugün de yabancısı olmadığımız unsurlarla bozulması, devletin gerileme dönemine girmesine yol açacaktır XVIII yüzyıldan itibaren geleneksel bir askerî ve idarî eğitimden gelen “ehli seyfderi atanan vezirlerin yerini, “ehli kaleme bırakması, yani malî ve idarî bürokrasinin yürütme (sadaret) görevini üstlenmesi beklenenin tersine bozulmayı durduramamıştır Koyu bürokrasi, XVIII yüzyılda gerçekleştirilmeye çalışılan askeri, idarî ve malî düzenlemelerden arzu edilen neticeyi alamadığı gibi, çöküşü de hızlandıran bir unsur hâline gelmiştir *
OSMANLI İMPARATORLUĞU ’NUN ÇÖKME SEBEPLERİ
Osmanlının çöküşü, sonuçları itibariyle yalnızca Türkiye Cumhuriyeti için yok bütün dünya tarihi için önemli bir olaydır Türk hâkimiyet anlayışından meşruiyetini alan taht mücadeleleri Osmanlı tarihi içinde de çoğu kez görülmektedir Yükseliş dönemine değin Osmanlıda akıntı eden taht kavgaları umumiyetle daha enerjik ve liyakatli olan hanedan üyelerinin tahta geçmesini sağladığından, sonuçları devletin büyüyüp genişlemesine katkıda bulunmuştur Buna karşın Yıldırım Bayezid ’in Ankara Savaşı ’nda Timur ’a yenilmesiyle başlayan ve tarihimizde “Fetret Devri (14021413) olarak adlandırılan kardeş kavgaları, şüphesiz Osmanlı fetihlerinin gecikmesine sebep olmuştur Fatih Sultan Mehmet, kardeş kavgalarının önünü edinmek için ünlü kanunnamesinde “nizâmı cihan için kardeş katlinin vacip olduğunu bildirmesi, meselenin ne dek ciddî olduğunun bir işaretidir Devletin bekası ve nizâmı evren için kardeşin deha gözden çıkarılması, doğrusu tenkit edilecek değil, takdir edilecek bir özveri örneğidir Buna karşın Cem Sultan ve Yavuz örneklerinde görüldüğü gibi taht mücadeleleri devam etmiştir Tekrar bu mücadeleyi önlemek maksadıyla IAhmet, “ekber ve erşef evlât, yani büyük ve olgun oğulun padişah olması usulünü getirmiştir Fakat bu usul de istenen neticeyi vermeyecektir Bilhassa gerileme dönemindeki taht mücadelelerine hanedan dışarıda, yeniçerilerin ve devşirme asıllı vezir ve paşaların da karışması devlet otoritesini ve nizamı daha da bozmuştur
Yeniçeri Ocağı, saray ve haremin nüfuz mücadelesine girmesi kimi zaman çocuk yaşta, ehliyetsiz şehzadelerin kukla sultan olmasıyla kimi süre, dirayetli ve gözü kara sultanların katliyle neticelenmiştir
Türk devletlerinde alplik (gazierenlik), akıllılık ve erdem hükümdarların en büyük özelliklerindendir Türk hükümdarı âlem hâkimiyetini tesis için bana kalırsa fetihlere iştirak eder ve hatta ordunun en ön safında savaşır Çünkü o her açıdan milletinin lideridir Nitekim Alparsan Malazgirt ’te kefenliğini giyerek ön safta savaşmıştır Kuruluş ve yükseliş döneminde Osmanlı padişahları bana kalırsa seferlere katılmıştır Kanuni ’nin 46 yıllık hâkimiyet döneminde, ömrünün çoğunu at üzerinde seferlerde geçirdiği bilinmektedir Kanuni ’nin ölümünden sonra bu gelenek yavaşça terk edilmeye başlamış, IV Murat gibi istisnalar hariç, padişahlar seferlere çıkmadığı gibi, devlet işlerinin görüldüğü ana da o kadar katılmamışlardır
Padişahların halktan kopması, sefere ve ana çıkmaması, devlet idaresinde vezirlerin ağırlığının artmasına sebep olmuştur Nitekim XVI yüzyılın sonlarından itibaren güç ve nüfuzunu müspet yönde kullanan vezirler Osmanlı Devleti ’nin sınırlarını muhafaza etmesini sağlayabilmişlerdir Bu daimî olmayan başarılar, padişahlardan ziyade vezirlere mâl edilmiştir Sokullu devri veya Köprülüler devri buna örnektir Vezirlerin gücünün artması aralarında, taht mücadelesine benzer bir mücadelenin başlamasına da sebep olmuştur Nüfuzunu kötüye kullanan bir takım devşirme asıllı vezirler, ihanete varan uygulamalara girmiş, Rüstem Paşa gibi vezirler sus payı ile meslek görür olmuşlardır
Osmanlı padişahlarının kısmen de olsa terk ettiği otorite ve yetkilerini üstlenen merkezî bürokrasinin sus payı, suiistimal ve adam kayırma gibi, bugün de yabancısı olmadığımız unsurlarla bozulması, devletin gerileme dönemine girmesine yol açacaktır XVIII yüzyıldan itibaren geleneksel bir askerî ve idarî eğitimden gelen “ehli seyfderi atanan vezirlerin yerini, “ehli kaleme bırakması, yani malî ve idarî bürokrasinin yürütme (sadaret) görevini üstlenmesi beklenenin tersine bozulmayı durduramamıştır Koyu bürokrasi, XVIII yüzyılda gerçekleştirilmeye çalışılan askeri, idarî ve malî düzenlemelerden arzu edilen neticeyi alamadığı gibi, çöküşü de hızlandıran bir unsur hâline gelmiştir *
