Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
Osmanlı Devletinin Toprak Yonetimi Nasıldı
Osmanlı Devletinin Toprak Yonetimi Hakkında Bilgi
Osmanlılarda toprakların buyuk bir bolumunun mulkiyeti devlete aitti Saban giren yer (tarım yapılabilen alan) ozel mulk olmazanlayışı gecerliydi
Bu anlayışın ortaya cıkmasında ulke hanedanın ortak malıdır prensibi etkili olmuştur Ozel mulk toprakları son derece sınırlıydı Toprakların buyuk bolumunun devletin mulkiyetinde olması toplum icinde (Osmanlı ailesi dışında) ayrıcalıklı sınıfların oluşmasını engellemiştir Osmanlı Devleti'nde topraklar iki ana bolume ayrılmıştır
Mulkiyeti devlete ait olan topraklara miri arazi, mulkiyeti ozel şahıslara ait olan topraklara mulk arazi denirdi Bu topraklar ayrıca kendi iclerinde de farklı bolumlere ayrılırdı
Osmanlı kanunnamelerinde Saban giren yer mulk olmazşeklinde tanımlanan durumun aşağıdakilerden hangisiyle ortuştuğu savunulabilir?
a) Toprağın gelirlere gore ayrılması
b) Artan nufus oranında yeni tarım alanlarının acılması
c) Toprağın sadece kullanım hakkının koylude olması
d) Dirlik sahiplerinin cebelU yetiştirmek zorunda olması
e) Her koylu ailesinin gecimini sağlayacak buyuklukte toprağa sahip olmasına ozen gosterilmesi
MULK ARAZİ
Mulkiyeti şahıslara ait olan topraklardır
Oşri:Arapca oşr (110) kelimesinden gelir Topraktan elde edilen urunun 110'unun devlete odenmesi nedeniyle bu adı almıştır Bu topraklar Muslumanlara aittir Fethedildiği zaman onlara verilmiş ya da fethedildiğinde zaten onlara ait olan topraklardır Bu topraklar alınıp satılabilir, miras bırakılabilirdi Toprak sahibi oşur vergisi yanında bir de Cift Resmi (arazi vergisi) odemek zorundaydı
Haraci:Gayrimuslimlere ait topraklara denir Sahipleri topraklarını satabilir ya da miras bırakabilirdi Bu tur toprakların sahipleri devlete Haracı Mukassem (arazi vergisi) odemek zorundaydı Ayrıca bu toprakların sahipleri ispenceadı verilen bir vergi oderdi
MİRİ ARAZİ DEVLET ARAZİSİ
Devlete ait topraklara denir
a Dirlik sistemi (Tımar Sistemi): Osmanlı Devleti'nde miri arazinin en onemli bolumu dirlik topraklarıydı Tımar sistemi I Murat Doneminden itibaren uygulanmıştır Gelirleri, devlet memurlarına ve askerlere maaş karşılığı olarak bırakılan topraklardır
Dirlik sahiplerinin gorevleri şunlardır:
Toprağı olan kişiler o bolgenin guvenliğini sağlar Toprakların işlenmesini denetler Vergi toplar Topladığı vergi karşılığında atlı asker beslerdi Savaşcıktığında askerlerinin başında savaşa katılırdı
Dirlikler yıllık gelirlerine gore uce ayrılırdı:
1 Has topraklar:Yıllık geliri 100000 akceden fazla olan topraklardır Padişaha, şehzadelere, vezirlere, an uyelerine, beylerbeyi ve sancak beylerine verilirdi Bunlar kendilerine ayrılan topraklarda oturmazlar, vergilerini voyvodaadı verilen adamlarına toplatırlardı Bunlar; gecimleri dışında kalan gelirleri ile cebeludenilen atlı asker beslemek zorundaydılar
2 Zeamet topraklar:Yıllık geliri 20000 akce ile 100000 akce arasında olan topraklardır Bunlar orta dereceli devlet gorevlilerine, kadılara, hazine ve tımar defterdarlarına, alay beylerine, kale dizdarlarına, an katiplerine verilirdi Bunlar; gecimleri dışında kalan gelirleri ile cebeludenilen atlı asker beslemek zorundaydılar
3 Tımar topraklar:Yıllık geliri 3000 akce ile 20000 akce arasındaki topraklardır Savaşta yararlılık gosteren askerlere, başarılı memurlara, din gorevlilerine verilirdi Bunlar; gecimleri dışında kalan gelirleri ile cebeludenilen atlı asker beslemek zorundaydılar
Not: Osmanlı Devleti'nde uygulanan tımar sistemi Selcuklularda ikta sisteminin geliştirilerek uygulanan şeklidir
Tımar sisteminde toprakların cıplak mulkiyeti devlete, kullanım hakkı koyluye, vergilerini toplama hakkı tımar sahibine aitti
Dirlik sistemi sayesinde:
Hazineden para harcamadan guclu ordular oluşturulmuş, dirlik bolgesinin asayişi sağlanmış ve boylece devletin ic ve dış guvenlik sorunlarıcozulmuştur
Uretimde sureklilik sağlanmış, ulke bayındır hale getirilmiş, gocebeler yerleşik hayata gecirilip halka zarar vermeleri onlenmiş, boylece sosyoekonomik dengeler korunmuştur
Ornek Soru
Osmanlı Devleti dirlik sistemiyle, I sipahinin gecimini karşılama, II buyuk bir askeri guce sahip olma, III kapı kulu askerlerinin maaşını verme
durumlarından hangilerini sağlayarak hazinenin yukunu azaltmaya calışmıştır?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
C) Yalnız III
D) I ve II
E) II ve III
Not: Uc yıl ust uste ekilmeyen topraklar başkasına verilirdi Toprak kurallarına gore işletilirse babadan oğula kullanım hakkı devredilebilirdi
Vakıf:
Gelirleri sosyal ihtiyaclar ve kamu yararı icin kullanılan topraklara vakıf topraklar denirdi Zengin ve hayırsever kişiler toprak veya diğer varlıklarının bir bolumunu kamu yararı amacıyla kullanılması icin vakfederlerdi Vakıf toprakları alınıp satılamaz, miras bırakılamazdı
Vakıflar mutevelli heyeti tarafından idare edilirdi Vakıf toprakların gelirleriyle cami, medrese, daruşşifa, imarethane, kervansaray gibi bircok eser inşa edilmiştir
Vakıf sistemi Osmanlı Devleti'ndeki sosyal devlet anlayışının gostergesidir
Ocaklık:Geliri kalelere ve tersane giderlerine ayrılırdı
Yurtluk:Sınır bolgelerini korumak icin gorevli askerlere ayrılan topraklardır
Mukataa: Geliri doğrudan devlet hazinesine giden topraklara verilen addır
Paşmaklık:Gelirleri padişahın eşleri ve kızlarına ayrılan topraklardır
Malikaneimagesosmanlidevletinintoprakyonetimi5b0f17c661880pngevleteustun hizmette bulunan devlet gorevlilerine verilen topraklardır
Osmanlı Devletinin Toprak Yonetimi Hakkında Bilgi
Osmanlılarda toprakların buyuk bir bolumunun mulkiyeti devlete aitti Saban giren yer (tarım yapılabilen alan) ozel mulk olmazanlayışı gecerliydi
Bu anlayışın ortaya cıkmasında ulke hanedanın ortak malıdır prensibi etkili olmuştur Ozel mulk toprakları son derece sınırlıydı Toprakların buyuk bolumunun devletin mulkiyetinde olması toplum icinde (Osmanlı ailesi dışında) ayrıcalıklı sınıfların oluşmasını engellemiştir Osmanlı Devleti'nde topraklar iki ana bolume ayrılmıştır
Mulkiyeti devlete ait olan topraklara miri arazi, mulkiyeti ozel şahıslara ait olan topraklara mulk arazi denirdi Bu topraklar ayrıca kendi iclerinde de farklı bolumlere ayrılırdı
Osmanlı kanunnamelerinde Saban giren yer mulk olmazşeklinde tanımlanan durumun aşağıdakilerden hangisiyle ortuştuğu savunulabilir?
a) Toprağın gelirlere gore ayrılması
b) Artan nufus oranında yeni tarım alanlarının acılması
c) Toprağın sadece kullanım hakkının koylude olması
d) Dirlik sahiplerinin cebelU yetiştirmek zorunda olması
e) Her koylu ailesinin gecimini sağlayacak buyuklukte toprağa sahip olmasına ozen gosterilmesi
MULK ARAZİ
Mulkiyeti şahıslara ait olan topraklardır
Oşri:Arapca oşr (110) kelimesinden gelir Topraktan elde edilen urunun 110'unun devlete odenmesi nedeniyle bu adı almıştır Bu topraklar Muslumanlara aittir Fethedildiği zaman onlara verilmiş ya da fethedildiğinde zaten onlara ait olan topraklardır Bu topraklar alınıp satılabilir, miras bırakılabilirdi Toprak sahibi oşur vergisi yanında bir de Cift Resmi (arazi vergisi) odemek zorundaydı
Haraci:Gayrimuslimlere ait topraklara denir Sahipleri topraklarını satabilir ya da miras bırakabilirdi Bu tur toprakların sahipleri devlete Haracı Mukassem (arazi vergisi) odemek zorundaydı Ayrıca bu toprakların sahipleri ispenceadı verilen bir vergi oderdi
MİRİ ARAZİ DEVLET ARAZİSİ
Devlete ait topraklara denir
a Dirlik sistemi (Tımar Sistemi): Osmanlı Devleti'nde miri arazinin en onemli bolumu dirlik topraklarıydı Tımar sistemi I Murat Doneminden itibaren uygulanmıştır Gelirleri, devlet memurlarına ve askerlere maaş karşılığı olarak bırakılan topraklardır
Dirlik sahiplerinin gorevleri şunlardır:
Toprağı olan kişiler o bolgenin guvenliğini sağlar Toprakların işlenmesini denetler Vergi toplar Topladığı vergi karşılığında atlı asker beslerdi Savaşcıktığında askerlerinin başında savaşa katılırdı
Dirlikler yıllık gelirlerine gore uce ayrılırdı:
1 Has topraklar:Yıllık geliri 100000 akceden fazla olan topraklardır Padişaha, şehzadelere, vezirlere, an uyelerine, beylerbeyi ve sancak beylerine verilirdi Bunlar kendilerine ayrılan topraklarda oturmazlar, vergilerini voyvodaadı verilen adamlarına toplatırlardı Bunlar; gecimleri dışında kalan gelirleri ile cebeludenilen atlı asker beslemek zorundaydılar
2 Zeamet topraklar:Yıllık geliri 20000 akce ile 100000 akce arasında olan topraklardır Bunlar orta dereceli devlet gorevlilerine, kadılara, hazine ve tımar defterdarlarına, alay beylerine, kale dizdarlarına, an katiplerine verilirdi Bunlar; gecimleri dışında kalan gelirleri ile cebeludenilen atlı asker beslemek zorundaydılar
3 Tımar topraklar:Yıllık geliri 3000 akce ile 20000 akce arasındaki topraklardır Savaşta yararlılık gosteren askerlere, başarılı memurlara, din gorevlilerine verilirdi Bunlar; gecimleri dışında kalan gelirleri ile cebeludenilen atlı asker beslemek zorundaydılar
Not: Osmanlı Devleti'nde uygulanan tımar sistemi Selcuklularda ikta sisteminin geliştirilerek uygulanan şeklidir
Tımar sisteminde toprakların cıplak mulkiyeti devlete, kullanım hakkı koyluye, vergilerini toplama hakkı tımar sahibine aitti
Dirlik sistemi sayesinde:
Hazineden para harcamadan guclu ordular oluşturulmuş, dirlik bolgesinin asayişi sağlanmış ve boylece devletin ic ve dış guvenlik sorunlarıcozulmuştur
Uretimde sureklilik sağlanmış, ulke bayındır hale getirilmiş, gocebeler yerleşik hayata gecirilip halka zarar vermeleri onlenmiş, boylece sosyoekonomik dengeler korunmuştur
Ornek Soru
Osmanlı Devleti dirlik sistemiyle, I sipahinin gecimini karşılama, II buyuk bir askeri guce sahip olma, III kapı kulu askerlerinin maaşını verme
durumlarından hangilerini sağlayarak hazinenin yukunu azaltmaya calışmıştır?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
C) Yalnız III
D) I ve II
E) II ve III
Not: Uc yıl ust uste ekilmeyen topraklar başkasına verilirdi Toprak kurallarına gore işletilirse babadan oğula kullanım hakkı devredilebilirdi
Vakıf:
Gelirleri sosyal ihtiyaclar ve kamu yararı icin kullanılan topraklara vakıf topraklar denirdi Zengin ve hayırsever kişiler toprak veya diğer varlıklarının bir bolumunu kamu yararı amacıyla kullanılması icin vakfederlerdi Vakıf toprakları alınıp satılamaz, miras bırakılamazdı
Vakıflar mutevelli heyeti tarafından idare edilirdi Vakıf toprakların gelirleriyle cami, medrese, daruşşifa, imarethane, kervansaray gibi bircok eser inşa edilmiştir
Vakıf sistemi Osmanlı Devleti'ndeki sosyal devlet anlayışının gostergesidir
Ocaklık:Geliri kalelere ve tersane giderlerine ayrılırdı
Yurtluk:Sınır bolgelerini korumak icin gorevli askerlere ayrılan topraklardır
Mukataa: Geliri doğrudan devlet hazinesine giden topraklara verilen addır
Paşmaklık:Gelirleri padişahın eşleri ve kızlarına ayrılan topraklardır
Malikaneimagesosmanlidevletinintoprakyonetimi5b0f17c661880pngevleteustun hizmette bulunan devlet gorevlilerine verilen topraklardır
