Osmanlı Devletinin Vergi Sistemi hakkında bilgi
Osmanlı Devletinde Vergi Sistemi
Osmanlı Devletinde vergiler Şeri vergiler ve Orfi vergiler olmak uzere ikiye ayrılıyordu
Bunun dışında Osmanlı Devletinin diğer gelir kaynakları ise şunlardır
· Savaşta elde edilen ganimetlerin 15i ( Buna aynı zamanda humusu şeri veya pencik ismi verilmekteydi)
· Gumruk, maden, orman, tuzla vergileri
· Bağlı beylik ve hukumetlerin odediği vergiler
1 TEKALİFİ ŞERİ VERGİLER:
Bunların şeriatın emrettiği vergilerdi
· Oşur: Muslumanlardan alınan toprak urunu vergisidir Elde edilen urunun onda biri vergi olarak alınırdı
· Harac: Musluman olmayanlardan alınan vergiydi ve ikiye ayrılıyordu
Haracı Mukassem: Elde edilen urunden alınırdı
Haracı Muvazzaf: Toprak uzerinden alınan vergiydi
· Cizye: Musluman olmayan erkeklerden, askerlik gorevi karşılığı alına vergidir
2 TEKALİFİ ORFİYYE ( RAİYYAT RUSUMU )
Padişahın iradesiyle konulan vergilerdi Bunlardan bazıları duzenli olarak toplanırken bazıları ise olağan ustu durumlarda toplanırdı
Başlıcaları:
· Cift Resmi: Reayanın sipahiye odediği toprak vergisi
· İspenc: Gayri muslimlerden alınan cift resmidir
· Cift Bozan Resmi: Toprağını izinsiz olarak terk eden veya uc yıl ust uste ekmeyenlerden alınan vergidir
· Avarız Resmi: Olağanustu hallerde, anın kararı ve padişahın emri ile toplanan vergilere denirdi
· Niyabet Rusumu (Cerime) : Yerel yoneticileri halktan aldığı vergidir Ayrıca suclulardan alınan cerimelerde bu guruba girerdi
· İhtisab Resmi: Damga tartı olcu işlemlerinden alınan vergidir (noter vergisi)
· Ağnam Resmi: Reayadan hayvan sayısına gore alınan vergidir
· Musadere: Devlet hazinesinden haksız kazanc sağlayarak zenginleşen kişilerin mallarına devlet tarafından el konulmasıdır
Not: Bu uygulamaya II Mahmut doneminde son verilmiştir Boylece Osmanlı Devletinde ozel mulkiyet anlayışı gelişmeye başlamıştır
· İmdadı Seferiyye: XIX yy sonrasında ordunun sefere cıkarken halktan aldığı vergidir
· Bac Resmi: Carşı ve pazarlardan alınan işgaliye vergisidir
· Bennak Arusane: Evlilik vergisidir
· Mucerred: Yirmi yaşının gecen kişilerden alınan bekarlık vergisidir
· Derbent Resmi: Kopru ve gecitlerden alınan vergidir
Alıntı
Osmanlı Devletinde Vergi Sistemi
Osmanlı Devletinde vergiler Şeri vergiler ve Orfi vergiler olmak uzere ikiye ayrılıyordu
Bunun dışında Osmanlı Devletinin diğer gelir kaynakları ise şunlardır
· Savaşta elde edilen ganimetlerin 15i ( Buna aynı zamanda humusu şeri veya pencik ismi verilmekteydi)
· Gumruk, maden, orman, tuzla vergileri
· Bağlı beylik ve hukumetlerin odediği vergiler
1 TEKALİFİ ŞERİ VERGİLER:
Bunların şeriatın emrettiği vergilerdi
· Oşur: Muslumanlardan alınan toprak urunu vergisidir Elde edilen urunun onda biri vergi olarak alınırdı
· Harac: Musluman olmayanlardan alınan vergiydi ve ikiye ayrılıyordu
Haracı Mukassem: Elde edilen urunden alınırdı
Haracı Muvazzaf: Toprak uzerinden alınan vergiydi
· Cizye: Musluman olmayan erkeklerden, askerlik gorevi karşılığı alına vergidir
2 TEKALİFİ ORFİYYE ( RAİYYAT RUSUMU )
Padişahın iradesiyle konulan vergilerdi Bunlardan bazıları duzenli olarak toplanırken bazıları ise olağan ustu durumlarda toplanırdı
Başlıcaları:
· Cift Resmi: Reayanın sipahiye odediği toprak vergisi
· İspenc: Gayri muslimlerden alınan cift resmidir
· Cift Bozan Resmi: Toprağını izinsiz olarak terk eden veya uc yıl ust uste ekmeyenlerden alınan vergidir
· Avarız Resmi: Olağanustu hallerde, anın kararı ve padişahın emri ile toplanan vergilere denirdi
· Niyabet Rusumu (Cerime) : Yerel yoneticileri halktan aldığı vergidir Ayrıca suclulardan alınan cerimelerde bu guruba girerdi
· İhtisab Resmi: Damga tartı olcu işlemlerinden alınan vergidir (noter vergisi)
· Ağnam Resmi: Reayadan hayvan sayısına gore alınan vergidir
· Musadere: Devlet hazinesinden haksız kazanc sağlayarak zenginleşen kişilerin mallarına devlet tarafından el konulmasıdır
Not: Bu uygulamaya II Mahmut doneminde son verilmiştir Boylece Osmanlı Devletinde ozel mulkiyet anlayışı gelişmeye başlamıştır
· İmdadı Seferiyye: XIX yy sonrasında ordunun sefere cıkarken halktan aldığı vergidir
· Bac Resmi: Carşı ve pazarlardan alınan işgaliye vergisidir
· Bennak Arusane: Evlilik vergisidir
· Mucerred: Yirmi yaşının gecen kişilerden alınan bekarlık vergisidir
· Derbent Resmi: Kopru ve gecitlerden alınan vergidir
Alıntı