Osmanlı Devletinin Yaptığı Islahatlar

Osmanlı Devleti'nin Islahatları
Osmanlı Devletinin Yaptığı Islahatlar Nerlerdir

Sultan II Mahmut Doneminde Yapılan Islahatlar
Sultan Ucuncu Selimin yanında yetişmiş olan Sultan İkinci Mahmud ondan etkilenmiş, padişahlığı doneminde de ıslahatlar yapmanın gerekliliğine inanmıştı Askeri ve İdari alanda ıslahatlar yapmaya calışan Sultan İkinci Mahmud, Sekbanı Cedit adı verilen yeni bir askeri teşkilat kurdu (14 Ekim 1808) Ancak yeniceriler kendilerine tehlike olabilecek alternatif bir askeri kuvvet istemiyorlardı Ayaklanarak Sekbanı Cedit'in kaldırılmasını sağladılar

Eşkinci adı verilen yeni bir askeri teşkilat kuran Sultan İkinci Mahmud'a karşı yeni bir yeniceri ayaklanması oldu Sultan İkinci Mahmud, artık Osmanlı Devleti icin kanayan bir yara haline gelen yeniceri ocaklarını Vakai Hayriye adı verilen olayla ortadan kaldırıldı (15 Haziran 1826) Yeniceri ocağı kaldırıldıktan sonra, onun yerine Asakiri Mansurei Muhammediye adı verilen yeni bir askeri teşkilat oluşturuldu

Yapılan yeniliklerin merkezden uzakta bulunan valiler ve idareciler tarafından da benimsenmesi gerektiğine inan Alemdar Mustafa Paşa, Sultan Mahmud doneminde Ayanlarla Senedi İttifak'ı imzaladı Buna gore ayanlar merkeze sadık kalacak ve yenilik hareketlerini destekleyecek, padişahlar da ayanların elde etmiş oldukları hakları tanıyacaktı Senedi İttifak ile ayanlar padişahın mutlak otoritesine karşı siyasi bir meşruiyet kazanmış oluyorlardı Padişah otoritesinin başka herhangi bir gucle ortaklık kabul etmesi mumkun değildi ve Osmanlı idari yapısının hem ruhuna, hem de tabiatına aykırıydı Bu sebeple zaten olu doğan Senedi İttifak cok uzun omurlu olmadı Kısa bir sure sonra Sultan İkinci Mahmud, idareyi tamamen eline alarak ayanları bir bir ortadan kaldırarak merkezi otoriteyi guclendirmeye calışmıştır

Sadece askeri alandaki yeniliklerle bir yere varılamayacağını duşunen Sultan İkinci Mahmud, Divan Teşkilatı'nı kaldırarak onun yerine Bakanlıklar (nazırlık) kurdu 30 Mart 1838'de Sadrazamlık mak!!!!! Başvekalet, Sadrazama Başvekildenilmesi kararlaştırıldı Olen ya da azledilen devlet memurlarının mallarına el konması anl!!!!! gelen Musadereusulunu kaldırdı Ayrıca devlete ıslahat hareketlerinde yardımcı olmak, yeni teklifler getirmek, memurların terfi ve yargılanmasıyla uğraşmak uzere Daru'ş Şurayı Babı Ali kuruldu

Sosyal alanda da bazı yenileşme hareketlerine ve ıslahatlara girişen Sultan İkinci Mahmud, 3 Mart 1929'da kıyafet değişikliği hakkında bir ferman yayınlandı İlk Turk gazetesi Takvimi Vekayi yayın hayatına başladı (1 Kasım 1831) Medreselerin yanında Avrupalı tarz eğitim veren yeni okullar acıldı ve Avrupa'ya oğrenciler gonderildi

Posta teşkilatının kurulması ve Karantina uygulaması da yine Sultan İkinci Mahmud doneminde gercekleştirildi Avrupalı tuccarlarla rekabet edebilmeleri icin Turk tuccarlara gumruk kolaylıkları getirildi İlk nufus sayımı yapıldı Bu sayım sonucunda Anadolu'da 2500000'dan fazla, Rumeli'de de 1500000 erkek vatandaşın yaşadığı tespit edildi

Ulke icinde ve dışında yapılacak seyahatlar icin, bazı esaslar kabul edildi Buna gore ulke icinde seyahat yapacak yurttaşlar Murur Tezkiresi (geciş belgesi) taşıyacaklar, ulke dışına cıkacak yurttaşlar da Hariciye Nezaretinden (Dış İşleri Bakanlığı) pasaport alacaklardı

Sultan I Abdulmecid Doneminde Yapılan Islahatlar

(Tanzimat Fermanı)
Tanzimat hareketleri Osmanlı'ya batılı anlamda bir duşunce bicimi ve yonetim şekli getirmek icin Avrupa'dan esinlenerek yapılan programlı bir yenilik ve kultur hareketiydi Bu hareket Sultan İkinci Mahmud'un padişah olduğu yıllarda başlamıştı

Sultan Birinci Abdulmecid tarafından Londra Elciliğinden alınıp Hariciye Nazırlığına (Dış İşleri Bakanlığı) getirilen Mustafa Reşit Paşa, Avrupa siyasetini iyi bilen bir devlet adamıydı Tanzimat hareketinin bugune kadar yapılan ıslahatlardan farklı olduğunu Sultan Birinci Abdulmecid'e kabul ettirdi
Tanzimat Fermanı; Topkapı sarayının Gulhane Bahcesinde duzenlenen ve yabancı elcilerle, devlet adamlarının hazır bulunduğu bir toplantıda, Mustafa Reşit Paşa tarafından Kasım 1839 tarihinde ilan edildi Tanzimat fermanına tarihimizde Tanzimatı Hayriye veya Gulhane Hattı Humayun'u da denir

Tanzimat Fermanı'nın getirdiği onemli yenilikler şunlardı; Musluman veya gayrimuslim olan herkesin can, mal, namus guvenliği devlet garantisi altına alınacak, vergiler herkesin gelirine gore duzenli bir şekilde alınacak, askerlik belirli bir duzene gore olacak, mahkemeler herkese acık olacak ve mahkeme kararı olmadan kimse idam edilmeyecek, herkesin mal ve mulk sahibi olması ve bunu miras olarak bırakabilmesi sağlanacak, ruşvet ve iltimas kaldırılacak, kanun gucunun her gucun ustunde olduğu kabul edilecekti

Tanzimat Fermanı, Osmanlı Devleti'nde anayasal duzenin başlangıc noktası olarak kabul edilebilir Bu fermanla Sultan Birinci Abdulmecid, kendi gucunun uzerinde bir guc olduğunu kabul ediyordu Tanzimat Fermanı ile azınlıklara bazı haklar verilmişti Bu hakları bahane eden Avrupa devletleri Osmanlı Devleti'nin ic işlerine karışmaya devam ettiler Oysa Tanzimat Fermanı, bir anlamda bu tip mudahaleleri onlemek icin ilan edilmişti

(Islahat Fermanı)
Islahat Fermanı Osmanlı Devleti'nin bir ic duzenleme olmakla beraber Rusya ve Avrupa'nın ic işlerine karışmasını onlemek amacıyla ilan edilmiştir Bu ferman Paris Konferansı'nın başlamasından hemen sonra İstanbul'da yabancı devlet temsilcilerinin huzurunda okunarak acıklandı Fermanın getirdiği onemli hususlar şunlardı:

*Din ve mezhep ozgurluğu sağlanacak, okul kilise ve hastane gibi binaların tamiri yapılacak

*Muslumanlarla Gayrimuslimler kanun onunde eşit sayılacak

* Patrikhanede yeni meclisler kurularak bu meclislerin aldığı kararlar Osmanlı Devleti tarafından onaylandıktan sonra yururluğe girecek

* Devlet hizmetlerine, okullara askerlik gorevine butun uyruklar eşit olarak kabul edilecekti

* Vergiler eşit alınacak iltizam usulu kaldırılacak

*Yabancılar da Osmanlı Devleti sınırları icinde mulk sahibi olabileceklerdi

Bu fermanla gayrimuslimlere daha fazla hak verilmiş, Avrupalı devletler Osmanlı Devleti'nin icişlerine karışmayacaklarını Paris Antlaşmasıyla kabul etmelerine rağmen sozlerinde durmamışlar ve bu fermanı bahane ederek Osmanlı Devleti'nin ici işlerine karışmışlardır

Otuz sekiz yaşında olen Abdulmecid, Osmanlı padişahları arasında, ilk Avrupa kulturu alan padişahtır Osmanlı İmparatorluğu'nun her bakımdan Avrupalılaşması icin yapılan hareketlere daima yardımcı olmuş, bu hareketler sonucu, padişahın yetki ve otoritesinin azalmasına rağmen bu duruma itiraz etmemiş, ulkede gazete cıkarılmasına, ozgurluk fikirlerinin yayılmasına, yeniliğin yerleşmesine, memlekette meşrutiyet havasının esmesine engel olmamıştır

Sultan I Abdulaziz Doneminde Yapılan Islahatlar
Abdulaziz doneminde, Abdulmecid doneminde başlayan yenilik hareketleri surduruldu Yeni bir vilayet teşkilatlanmasına gecildi Kadılık Kurumu daha sıkı denetim altına alınarak 1 Nisan 1868 Şurayı Devlet ve 1870 yılı icerisinde de Divanı Muhasebat kuruldu (Danıştay ve Sayıştay) Ayrıca eğitim, ulaşım ve bankacılık konularında ceşitli duzenlemeler yapıldı

Sultan Abdulaziz doneminde donanmanın modernleştirilmesine de calışıldı 1875 yılına doğru Turk donanmasında 816 top taşıyan 21 zırhlı ve 173 yardımcı gemi vardı Turk Bahriyesinde 50000 efrad, 700 subay, 208 yuksek rutbeli subay, 11 Tumamiral, 6 Koramiral ve uc Oramiral vardı Bu goruntusuyle İngiltere ve Fransa'dan sonra dunyanın ucuncu buyuk donanması haline gelmişti

Sultan Abdulaziz 14 sene 11 ay beş gun tahtta kalmıştır Bu sure icerisinde meşrutiyet fikrine başta sıcak baksa da, sonraları değişip bu fikri savunanlara karşı zor kullanacaktırDonemin aydınlarından Şinasi, Namık Kemal ve Ziya Paşa ile padişahlığının ilk donemlerinde sıcak ilişkiler kurduysa da Namık Kemal'i Vatan Yahut Silistre piyesinden sonra Kıbrıs'a surgun edecek kadar sertleşmiştir Ulkede meşruti yonetimin gelmesini isteyenlerin yarattığı bu ozgurluk havası icerisinde Abdulaziz'in tahttan indirilmesi konusunda kamuoyu oluşturuldu Mithat Paşa'nın kışkırtmaları sonucu universite oğrencileri 10 Mayıs 1876 tarihinde bir protesto yuruyuşu duzenlediler Bundan bir sure sonra, 30 Mayıs 1876 salı gunu sabaha doğru saray Huseyin Avni Paşa komutasındaki askerlerce basılmış ve Sultan Abdulaziz kansız şekilde tahttan indirilmiştir

Sultan Abdulaziz'in tahtan indirildikten dort gun sonra, hapis hayatı yaşadığı Feriye Sarayında sakalını duzeltmek icin istediği soylenen makasla bileklerini keserek intihar ettiği soylense de oldurulmuş olabileceğine dair kanıtlar da vardır (4 Haziran 1876)

Sultan II Abdulhamit Doneminde Yapılan Islahatlar

(I Meşrutiyetin İlanı)
İttihat ve Terakki Cemiyeti ileri gelenleri, Balkanlar'da ard arda cıkan isyanlar ve giderek coğalan ulke bunalımlarını bahane ederek, Sultan Abdulaziz'i tahttan indirip yerine Sultan Beşinci Murad'ı padişah yapmışlardı Kısa bir sure sonra Sultan Murad'ın hasta olduğunun anlaşılmasından sonra yerine Sultan İkinci Abdulhamit getirildi Avrupa ile olan ilişkiler sonucu Osmanlı Devleti'nde de bir aydın sınıf oluşmuştu İttihat ve Terakki Cemiyeti bu aydınların sozcusu gibi calışıyor ve Meşruti yonetimin gelmesiyle ulkede bir rahatlama olacağına inanıyorlardı Sultan İkinci Abdulhamid tahta cıkmadan once Meşrutiyeti ilan edeceğini vadetmişti Padişah olur olmaz bu sozunu tuttu ve 23 Aralık 1876'da Osmanlıların ilk anayasası olan Kanuni Esasi'yi ilan etti

İlan edilen I Meşrutiyet cok uzun surmedi Mithat Paşa padişahların yetkilerini kısıtlamak istiyordu Bu durumdan rahatsız olan Sultan İkinci Abdulhamid, Sultan Abdulaziz'in oldurulmesinden sorumlu tuttuğu Mithat Paşa'yı sadrazamlıktan azletti ve surgune gonderdi OsmanlıRus savaşı ve Meclisteki Mebusların aralarındaki cekişmeleri yuzunden meclis calışamaz hale gelmişti Sultan Abdulhamid meclisi tatil ettiğini acıkladı (1878)

(II Meşrutiyetin İlanı)
Meşrutiyet yanlıları Jon Turkler adı altında calışmalara başlamışlar ve padişah Sultan İkinci Abdulhamid'e Meşrutiyeti tekrar ilan etmesi icin baskıda bulunuyorlardı Daha cok Makedonya'da orgutlenen İttihat ve Terakki Partisi ileri gelenleri beraberindekilerle ayaklanmaya başladılar bu isyanların daha da buyumesinden cekinen Sultan İkinci Abdulhamid, Meşrutiyeti İkinci kez ilan etti (23 Temmuz 1908)

İkinci Meşrutiyetin ilanı ile; ulkede asayiş ve guven ortamı kurulmuş, sansur kaldırılarak basına serbestlik tanınmış, hurriyet ve guven ortamı kurulmuş, siyasi partiler oluşmaya başlamış, Kanuni Esasi yururluğe girmiş ve anayasa uzerinde onemli değişiklikler yapılmış ve halk ikinci kez yonetime padişah yanında katılma imkanı bulmuştur

(31 Mart Vakası)
Meşrutiyetin yeniden ilanından sonra ceşitli gruplar arasında cekişmeler ve tartışmalar başlamıştı Meşrutiyete karşı olanlar avcı taburları ile birleşerek İstanbul'da buyuk bir İsyan başlattı Selanik'ten gelen hareket ordusu bu isyanı bastırdı Tarihimize 31 Mart vakası olarak gecen bu olaydan sonra İttihat ve Terakki Partisi daha da guclendi ve bu olaydan dolayı sorumlu tutulan Sultan İkinci Abdulhamit tahttan indirildi Sultan İkinci Abdulhamid'in yerine Sultan Mehmed Reşad padişah oldu