Osmanlı Ordusu

Osmanlı Ordusu
Osmanlı Ordusunun Yapısı
Osmanlı Ordusu Hakkında Bilgiler

OSMANLI ORDUSU Kara da tahsis yapanlar

AKAPIKULU OCAKLARI B)EYALET ASKERLERİ C)YARDIMCI KUVVETLER
1Tımarlı Sipahiler (Tabi Devlet ve Beyliklerin askerleri)
2Akıncılar
KAPIKULU YAYALARI KAPIKULU ATLILARI 3Azaplar
1Deneyimsiz Oğlanlar (Altı Bölük Halkı) 4Deliler
2Yeniçeriler 1Sipahi 5Gönüllüler
3Cebeciler 2Silahdar 6Beşliler
4Topçular 3Sağ ulufeciler 7Yayalar
5Top Arabacıları 4Sol ulufeciler 8Müsellemler
6Humbaracılar 5Sağ garipler
DENİZ ORDUSU (DONANMA)

OSMANLI ASKERİ TEŞKİLATI
Kuruluş Döneminde Askeri Teşkilat:
Orhan Bey zamanında YAYA ve MÜSELLEMLER adlarıyla birincil ahenkli birlikler oluşturuldu IMurat
vaktinde ise Kapıkulu ocakları kuruldu(1362)
A)KAPIKULU OCAKLARI:
Padişah IMurad vaktinde oluşturuldu O zaman İslam hukukuna göre savaş esirlerinin beşte biri
hükümdara ayrılırdı Padişah da bunları özel hizmetlerinde kullanırdı Bir bölümü de saray
hizmetlileri arasına alınırdı I Murad vaktinde PENÇİK OĞLANI denilen bu savaş esirlerinin sayısı
arttıBunun üstüne bu esirlerden uyumlu bir ordu kurularak yararlanılmak istendiBu sisteme Pencik
UsulüdenildiBöylelikle Kapıkulu ocakları oluşturuldu
Devşirme Usulü:Kapıkulu ocakları kurulduktan daha sonra bu ocaklara kesintisiz bir kaynak bulmak nedeniyle
DEVŞİRME USULÜ oluşturuldu Buna tarafından özellikle Balkanlar'da yaşayan Hıristiyan
ailelerin çocukları ailelerinden alınarak İslam dinini,Türkceyi ve Türk gelenek ve
göreneklerini öğrenmek üzere Türk ailelerinin yanında gönderilirdi Tek çocuklu
ailelerin çocukları alınmazdıDaha sonradan bu çocuklar Deneyimsiz Oğlanlar ocağına
gönderilirlerdi
KAPIKULU YAYALARI(PİYADELERİ)
1) ACEMI OĞLANLAR OCAĞI: Yeniçeri ve diğer Kapıkulu ocaklarına asker yetiştirmek için kurulmuştur
Türk ailelerinin yanından gelen devşirme çocukları burada yapılan askeri eğitimden daha sonra
sınavdan geçirilir, başarılı olanlar Enderûn'a alınırdı Diğerleri Kapıkulu ocaklarına
dağıtılırlardı
2) YENİÇERİ OCAĞI: Kapıkulu ocaklarının en önemlisidir Savaş vaktinde merkezde bulunur ve
padişahı korurlardı Barışta ise Divân muhafızlığı gerçekleştirmek, İstanbul'un güvenliğini temin etmek,
sınırlardaki kalelerde muhafızlık yapmak gibi görevleri vardı
Yeniçerilere üç ayda bir ULUFEdenilen ücret, padişah tahta çıktığında CULÜS BAHŞİŞİ, birincil
sefere çıktığında da SEFER BAHŞİŞİverilirdi Yeniçerilerin komutanına YENİÇERİ AĞASI
denilirdi
3) CEBECİLER: Komutanlarına CEBECİBAŞIdenilirdi Yeniçerilerin silahlarını ve zırhlarını yapar,
onarır ve silah ambarlarında muhafaza ederlerdi
4) TOPÇU OCAĞI: Bu ocağın görevi top dökmek, ve topları kullanmaktı Osmanlılar topu ilk kere
IKosova Savaşında kullandılar
5) TOP ARABACILARI OCAĞI: Top arabalarını yapan ve topları içeren ocaktı Komutanlarına
ARABACIBAŞIdenirdi
6) HUMBARACILAR OCAĞI: Havan denilen toplarla, humbara denilen gülleleri hazırlayan ve kullanan
ocaktıKomutanına HUMBARACIBAŞIdenirdi
7) LAĞIMCILAR OCAĞI: Kale kuşatmalarında,hendek kazarak ya da fitil döşeyerek surları yıkan teknik
bir sınıftı Komutanına LAĞIMCIBAŞIdenirdi
8) SAKALAR: Kapıkulu askerlerinin sularını taşırdıKomutanına SAKABAŞIdenirdi

KAPIKULU SÜVARİLERİ(ATLILARI)
Altı Bölük halkı da denirdiDerece ve maaş yönünden yeniçerilerden üstündüler
Sipah ve silahtar; savaş sırasında padişah çadırını,
Sağ ve Sol ulufeciler; Saltanat sancaklarını
Sağ ve sol garipler; ordunun ağırlıklarını ve hazineyi korurlardı
Ocağın adı Mevcudu Jurnal Ulûfesi
Acemiler 7745 12,5 akçe
Yeniçeriler 12000 25 akçe
Cebeciler 500800 8 akçe
Topçular 10001200 68 akçe
Top Arabacıları 400 46 akçe
Kapıkulu Süvarileri 8000 1490 akçe
B) EYALET ASKERLERİ:

1) TIMARLI SİPAHİLER: Tımar sistemi daha önceki Müslüman Türk devletlerinde gördüğümüz IKTA
sisteminin Osmanlılar tarafından geliştirilmiş şekliydi Tımarlı Sipahiler kendilerine DİRLİK
verilen kişilerin doyurmak zorunda oldukları tamamı Türklerden meydana gelen atlı
askerlerdiSavaş sırasında ordunun sağ ve sol kanatlarında durarak,ordu merkezini yanlardan
gelecek saldırılara karşı korurlardıKanuni Sultan Süleyman'ın son zamanlarına değin devletin en
manâlı ve en büyük askeri gücüydü
2) AKINCILAR: Hudut boylarında oturan Türklerden meydana gelen hafif süvari kuvvetleriydi Başlıca
görevleri; ordunun keşif hizmetlerini bakmak, kaçan düşmanı kovalamak, düşmanı oyalamaktı
3) AZAPLAR: Kelime anlamı bekâr demektir Masrafları kendi şehir halkı ve kasaba halkı kadar
karşılanan gönüllü kuvvetlerdi
4) DELİLER: Düşmana korkusuzca saldırmaları nedeniyle deliolarak adlandırılmışlardır
5) GÖNÜLLÜLER: Sınırdaki kasaba ve şehirleri korumakla görevliydiler
6) BEŞLİLER: Her beş haneden bir kişi alınarak oluşturulan bu birlikler sınırdaki kalelerin
korunmasında görevlendirilirdi
7) YAYA VE MÜSELLEMLER: Ordunun önünde giderek yolları ve köprüleri onarırlardı

C) YARDIMCI KUVVETLER:
Bir savaş vaktinde emrindeki hükümetlerin(Kırım,EflakBoğdan) askerleri de Osmanlı ordusuna destek
ederlerdi Bunlar içinde en önemlisi Kırım kuvvetleriydi

DENİZ ORDUSU(DONANMA):
Osmanlılar Orhan Bey vaktinde Karesi Beyliğini ele geçirince bu beyliğin donanmasına da
Sahip olmuşlardır Yıldırım Bayezıt göre Gelibolu'da bir tersane yapılmıştır Fatih zamanında
gelişmeye başlayan deniz filosu, IIBeyazıt zamanında Kemal Reis'in, Kanunî zamanında da Barbaros
Hayrettin Paşa'nın Osmanlı hizmetine girmesiyle Akdeniz'de en üstün zor haline gelmiştir
Donanma komutanına Kaptanı Derya veya Kaptan Paşa, deniz askerlerine ise LEVENT denirdi
Barbaros Hayrettin Paşa, Turgut Reis, Salih Reis, Pirî Reis, Murat Reis, Seydi Ali Reis, Kılıç Ali
Reis ünlü Türk denizcileridir

OSMANLI ORDUSUNDA YAPILAN DEĞIŞIKLIKLER VE SEBEPLERİ:
Osmanlı ordusunda meydana gelen bozulmaların temelde iki nedeni vardı;
1Avrupa ’daki gelişmeler, 2Tımar sistemindeki bozulmalar
1) Avrupa'da merkezi krallıkların güçlenmesiyle kalıcı nitelikte ve yeni silahlar kullanan Batı
ordularına karşı, çoğunluğu tımarlı sipahilerden oluşan Osmanlı ordusunun eskisi değin başarılı
olamayışıydı Çünkü Avrupa orduları kalıcı olduklarından onlar için savaş zamanıdiye bir şey
laf konusu değildi Fakat tımarlı sipahi hasat zamanı köyünde bulunmak, öşrünü biriktirmek
düşüncesindeydiAyrıca yeni savaş teknikleri ve tabanca kullanımı oysa kışlada özel eğitimle
verilebileceğinden tımarlı sipahinin savaşlarda etkisinde kalmamıştıBu nedenle tımarlılar 17
yüzyıldan daha sonra yalnızca yol ve istihkam işlerine bakan askerler haline geldiler
2) Tımar sisteminin bozulmasına tabi olarak kapıkulu ocaklarının da bozulmasıdır

TIMAR SİSTEMİNİN BOZULMASININ MEYDANA GETİRDİĞİ SONUÇLAR:
1 Devlet ulûfeli tüfekli kapıkulu askerinin sayısını çoğaltmak zorunda kaldı
2 Sayıları artan kapıkullarına ulûfe geliştirmek güçleştiHazinenin yükü arttı
3 Eyaletlerdeki tımarlı sipahiler ile kapıkulu birbirine karşısında denge unsuru idiler Tımarlı
sipahiler kalkınca, kapıkulları devlete hükmeder ayla geldiler
4 Kapıkulu askeri ihtiyacı artınca devşirme sistemide bozuldu Devşirme olmayan kişiler de
kapıkulu askeri yapıldı
5 Köylü kapıkulu askeri almak isteyince toprağını bıraktıBu yüzden üretimde azaldı
KAPIKULU OCAKLARINDAKİ BOZULMALAR:
Askerî alandaki başarısızlıkları önlemek için 17 yüzyıldan itibaren askeri teşkilatta yeni
düzenlemelere gereksinim duyuldu Oysa bu düzenlemelere Yeniçeri ocakları karşısında koydular Yeniçerilerin
başlıca ayaklanmaları şunlardır:
1 Yeniçeriler 17 yüzyılın başında sadrazamın görevden alınması için padişah III Mehmet'i üçgenin taban olmayan kenarı
anına çağırmışlar, padişah istekleri benimsemek zorunda kalmıştır
2 Padişah IIOsman Lehistan seferi esnasında yeniçerilerin gönülsüz davranışını görünce, sefer
dönüşü Anadolu,Mısır ve Suriyeden toplayacağı askerle yeniçerileri kaldırmayı düşünmüş, fakat
bunu öğrenen yeniçeriler ayaklanarak IIOsmanı şehit etmişlerdir
3 IVMurat saltanatının ilk yıllarında yeniçerilerin isteklerini benimsemek zorunda kalmış,ama
daha sonra sert tedbirlerle onları sindirmiştir
4 IVMehmet zamanında zorbalıkları devamlı yeniçeriler 1656'da devlet adamlarını öldürdüler
(Vakayı Vakvakiye Çınar vakası)
5 1687'de IVMehmet'i tahttan indirerek yerine IISüleyman'ı geçirdiler
6 Nizamı Cediti kuran III Selim'i tahttan indirdiler (Kabakçı Mustafa Ayaklanması)

YENİÇERİLERİN AYAKLANMALARININ BAŞLICA SEBEPLERİ:
1Padişah ve öteki devlet adamlarının yeniçeri ocaklarında düzenlemeler yerine getirmek istemeleri,
2Saray entrikaları sonucu vezir ya da öteki devlet adamlarının yeniçerileri kışkırtmaları
3Padişah değişikliğinde cülus bahşişi aldıklarından padişahları tahttan indirerek yerine yenisini
geçirmenin işlerine gelmesi
4Pekçoğunun İstanbul'da esnaflık gibi işlerle uğraşmalarından sefere gitmek istememeleri
5Maaşlarının düşük ayarlı para ile ödenmesi
6Denge unsuru olan tımarlı sipahilerin ortadan kalkmasıyla devlet içinde en etkili kuvvet haline
gelmeleri,
7Tımar sisteminin çökmesiyle sayılarının ve güçlerinin artması

KAPIKULU OCAKLARINDA YAPILAN ISLAHATLAR:
1 IMahmut (17301754) zamanında Fransız asıllı olan Humbaracı Ahmet Paşa ordunun topçu ve
humbaracı ocaklarını Avrupa yöntemlerine tarafından ıslah etti Keza bu dönemde Hendeshane kuruldu
2 IIIMustafa(17571774) zamanında topçu ocağı Baron dö Tot kadar her tarafta ıslah edildi Dakiklik
topçularıadıyla yeni bir askeri birlik kuruldu
3 IIISelim (17891807) Nizamı Cedit adıyla yeni bir ordu kurdu(1793)
4 a)IIMahmut döneminde(18081839) sadrazam Alemdar Mustafa Paşa SEKBANI CEDİT ocağını kurdu
b)Alemdar Mustafa Paşanın öldürülmesi üzerine Sekbanı Cedit kapatıldıIIMahmut EŞKİNCİ adıyla
yeni bir ocak kurdu
c)IIMahmut 1826'da yeniçerileri ortadan kaldırdı Bu olaya Osmanlı tarihinde Vakayı Hayriye
denir Yeniçeri ocağının yerine ASAKİRİ MANSUREİ MUHAMMEDİYE adında yeni bir kurulduBu
orduya sonra NİZAMİYE adı verildi Komutanına da SERASKER(Kara kuvvetleri komutanı)
denildi
5 Tanzimat Devrinde askerlik vatan göreviolarak kabul edildi(1843)Temel askerlik süresi 5 yıl
olarak belirlendi
6 1870'de askeri zaptiyeteşkilatı (jandarma) kuruldu *