Osmanlı Ordusu

Osmanlı Ordusu osmanlı ordusu deliler osmanlı ordusunda deliler ordu teşkilatı tablosu AKAPIKULU OCAKLARI B)EYALET ASKERLERİ C)YARDIMCI KUVVETLER 1Tımarlı Sipahiler (Emrindeki Devlet ve Beyliklerin askerleri) 2Akıncılar KAPIKULU YAYALARI KAPIKULU ATLILARI 3Azaplar 1Acemi Oğlanlar (Altı Bölük Halkı) 4Deliler 2Yeniçeriler 1Sipahi 5Gönüllüler 3Cebeciler 2Silahdar 6Beşliler 4Topçular 3Sağ ulufeciler 7Yayalar 5Top Arabacıları 4Sol ulufeciler 8Müsellemler 6Humbaracılar 5Sağ garipler DENİZ ORDUSU (DONANMA) OSMANLI ASKERİ TEŞKİLATI Kuruluş Döneminde Askeri Teşkilat: Orhan Bey zamanında YAYA ve MÜSELLEMLER adlarıyla birincil ahenkli birlikler oluşturuldu IMurat vaktinde ise Kapıkulu ocakları kuruldu(1362) A)KAPIKULU OCAKLARI: Padişah IMurad vaktinde oluşturuldu O vakit İslam hukukuna kadar savaş esirlerinin beşte biri hükümdara ayrılırdı Padişah da bunları özel hizmetlerinde kullanırdı Bir bölümü de saray hizmetlileri arasına alınırdı I Murad vaktinde PENÇİK OĞLANI denilen bu savaş esirlerinin sayısı arttıBunun üstüne bu esirlerden uyumlu bir ordu kurularak yararlanılmak istendiBu sisteme Pencik UsulüdenildiBöylelikle Kapıkulu ocakları oluşturuldu Devşirme Usulü:Kapıkulu ocakları kurulduktan sonradan bu ocaklara sürekli bir kaynak bulmak amacıyla DEVŞİRME USULÜ oluşturuldu Buna tarafından bilhassa Balkanlar'da yaşamış Hıristiyan ailelerin çocukları ailelerinden alınarak İslam dinini,Türkceyi ve Türk gelenek ve göreneklerini öğrenmek üzere Türk ailelerinin yanına gönderilirdi Tek çocuklu ailelerin çocukları alınmazdıDaha daha sonra bu çocuklar Deneyimsiz Oğlanlar ocağına gönderilirlerdi KAPIKULU YAYALARI(PİYADELERİ) 1) DENEYIMSIZ OĞLANLAR OCAĞI: Yeniçeri ve öteki Kapıkulu ocaklarına asker yetiştirmek için kurulmuştur Türk ailelerinin yanından gelen devşirme çocukları burada yapılan askeri eğitimden daha sonra sınavdan geçirilir, başarılı olanlar Enderûn'a alınırdı Diğerleri Kapıkulu ocaklarına dağıtılırlardı 2) YENİÇERİ OCAĞI: Kapıkulu ocaklarının en önemlisidir Savaş vaktinde merkezde bulunur ve padişahı korurlardı Barışta ise Divân muhafızlığı gerçekleştirmek, İstanbul'un güvenliğini temin etmek, sınırlardaki kalelerde muhafızlık yapmak gibi görevleri vardı Yeniçerilere üç ayda bir ULUFEdenilen maaş, padişah tahta çıktığında CULÜS BAHŞİŞİ, birincil sefere çıktığında da SEFER BAHŞİŞİverilirdi Yeniçerilerin komutanına YENİÇERİ AĞASIdenilirdi 3) CEBECİLER: Komutanlarına CEBECİBAŞIdenilirdi Yeniçerilerin silahlarını ve zırhlarını yapar, onarır ve tabanca ambarlarında muhafaza ederlerdi 4) TOPÇU OCAĞI: Bu ocağın görevi top dökmek, ve topları kullanmaktı Osmanlılar topu ilk kere IKosova Savaşında kullandılar 5) TOP ARABACILARI OCAĞI: Top arabalarını yapan ve topları taşıyan ocaktı Komutanlarına ARABACIBAŞIdenirdi 6) HUMBARACILAR OCAĞI: Havan denilen toplarla, humbara denilen gülleleri hazırlayan ve kullanan ocaktıKomutanına HUMBARACIBAŞIdenirdi 7) LAĞIMCILAR OCAĞI: Kale kuşatmalarında,hendek kazarak veya fitil döşeyerek surları yıkan teknik bir sınıftı Komutanına LAĞIMCIBAŞIdenirdi 8) SAKALAR: Kapıkulu askerlerinin sularını taşırdıKomutanına SAKABAŞIdenirdi KAPIKULU SÜVARİLERİ(ATLILARI) Altı Bölük halkı da denirdiDerece ve maaş yönünden yeniçerilerden üstündüler Sipah ve silahtar; savaş sırasında padişah çadırını, Sağ ve Sol ulufeciler; Saltanat sancaklarını Sağ ve sol garipler; ordunun ağırlıklarını ve hazineyi korurlardı Ocağın adı Mevcudu Jurnal Ulûfesi Acemiler 7745 12,5 akçe Yeniçeriler 12000 25 akçe Cebeciler 500800 8 akçe Topçular 10001200 68 akçe Top Arabacıları 400 46 akçe Kapıkulu Süvarileri 8000 1490 akçe B) EYALET ASKERLERİ: 1) TIMARLI SİPAHİLER: Tımar sistemi daha önceki Müslüman Türk devletlerinde gördüğümüz IKTA sisteminin Osmanlılar tarafından geliştirilmiş şekliydi Tımarlı Sipahiler kendilerine DİRLİK verilen kişilerin beslemek zorunda oldukları tamamı Türklerden meydana gelen atlı askerlerdiSavaş sırasında ordunun sağ ve sol kanatlarında durarak,ordu merkezini yanlardan gelecek saldırılara aleyhinde korurlardıKanuni Sultan Süleyman'ın son zamanlarına değin devletin en önemli ve en büyük askeri gücüydü 2) AKINCILAR: Sınır boylarında oturan Türklerden meydana gelen hafif süvari sınıfı kuvvetleriydi Esas görevleri; ordunun buluş hizmetlerini görmek, kaçan düşmanı kovalamak, düşmanı oyalamaktı 3) AZAPLAR: Kelime anlamı bekâr demektir Masrafları kendi şehir ve kasaba halkı kadar karşılanan gönüllü kuvvetlerdi 4) DELİLER: Düşmana korkusuzca saldırmaları nedeniyle deliolarak adlandırılmışlardır 5) GÖNÜLLÜLER: Sınırdaki kasaba ve şehirleri korumakla görevliydiler 6) BEŞLİLER: Her beş haneden bir kişi alınarak oluşturulan bu birlikler sınırdaki kalelerin korunmasında görevlendirilirdi 7) YAYA VE MÜSELLEMLER: Ordunun önünde gitgide artarak yolları ve köprüleri onarırlardı C) YARDIMCI KUVVETLER: Bir savaş vaktinde ast hükümetlerin(Kırım,EflakBoğdan) askerleri de Osmanlı ordusuna yardım ederlerdi Bunlar içinde en önemlisi Kırım kuvvetleriydi DENİZ ORDUSU(DENIZ FILOSU): Osmanlılar Orhan Bey vaktinde Karesi Beyliğini ele geçirince bu beyliğin donanmasına da Sahip olmuşlardır Yıldırım Bayezıt kadar Gelibolu'da bir tersane yapılmıştır Fatih zamanında gelişmeye başlayan deniz filosu, IIBeyazıt vaktinde Kemal Reis'in, Kanunî vaktinde da Barbaros Hayrettin Paşa'nın Osmanlı hizmetine girmesiyle Akdeniz'de en üstün baskı haline gelmiştir Donanma komutanına Kaptanı Derya veya Kaptan Paşa, deniz askerlerine ise LEVENT denirdi Barbaros Hayrettin Paşa, Turgut Reis, Salih Reis, Pirî Reis, Murat Reis, Seydi Ali Reis, Kılıç Ali Reis meşhur Türk denizcileridir OSMANLI ORDUSUNDA YAPILAN DEĞIŞIKLIKLER VE SEBEPLERİ: Osmanlı ordusunda meydana gelen bozulmaların temelde iki nedeni vardı; 1Avrupa’daki gelişmeler, 2Tımar sistemindeki bozulmalar 1) Avrupa'da merkezi krallıkların güçlenmesiyle daimi nitelikte ve yeni silahlar kullanan Batı ordularına aleyhinde, çoğunluğu tımarlı sipahilerden oluşan Osmanlı ordusunun eskisi kadar başarılı olamayışıydı Çünkü Avrupa orduları kalıcı olduklarından onlar için savaş zamanıdiye bir şey söz konusu değildi Fakat tımarlı sipahi hasat zamanı köyünde bulunmak, öşrünü toplamak düşüncesindeydiAyrıca yeni savaş teknikleri ve silah kullanımı fakat kışlada özel eğitimle verilebileceğinden tımarlı sipahinin savaşlarda etkisinde kalmamıştıBu nedenle tımarlılar 17 yüzyıldan sonra yalnızca yol ve istihkam işlerine bakan askerler haline geldiler 2) Tımar sisteminin bozulmasına ast olarak kapıkulu ocaklarının da bozulmasıdır TIMAR SİSTEMİNİN BOZULMASININ MEYDANA GETİRDİĞİ SONUÇLAR: 1 Devlet ulûfeli tüfekli kapıkulu askerinin sayısını artırmak zorunda kaldı 2 Sayıları gelişen kapıkullarına ulûfe geliştirmek güçleştiHazinenin yükü arttı 3 Eyaletlerdeki tımarlı sipahiler ile kapıkulu birbirine karşısında denge unsuru idiler Tımarlı sipahiler kalkınca, kapıkulları devlete hükmeder hale geldiler 4 Kapıkulu askeri ihtiyacı artınca devşirme sistemide bozuldu Devşirme olmayan kişiler de kapıkulu askeri yapıldı 5 Köylü kapıkulu askeri almak isteyince toprağını bıraktıBu yüzden üretimde azaldı KAPIKULU OCAKLARINDAKİ BOZULMALAR: Askerî alandaki başarısızlıkları önlemek için 17 yüzyıldan itibaren askeri teşkilatta yeni düzenlemelere gereksinim duyuldu Fakat bu düzenlemelere Yeniçeri ocakları karşısında koydular Yeniçerilerin ayaklanmaları şunlardır: 1 Yeniçeriler 17 yüzyılın başında sadrazamın görevden alınması için padişah III Mehmet'i ayak anına çağırmışlar, padişah istekleri benimsemek zorunda kalmıştır 2 Padişah IIOsman Lehistan seferi esnasında yeniçerilerin gönülsüz davranışını görünce, sefer dönüşü Anadolu,Darı ve Suriyeden toplayacağı askerle yeniçerileri kaldırmayı düşünmüş, ancak bunu öğrenen yeniçeriler ayaklanarak IIOsmanı şehit etmişlerdir 3 IVMurat saltanatının birincil yıllarında yeniçerilerin isteklerini benimsemek zorunda kalmış,lakin sonra sert tedbirlerle onları sindirmiştir 4 IVMehmet vaktinde zorbalıkları aralıksız yeniçeriler 1656'da devlet adamlarını öldürdüler (Vakayı Vakvakiye Çınar vakası) 5 1687'de IVMehmet'i tahttan indirerek yerine IISüleyman'ı geçirdiler 6 Nizamı Cediti kuran III Selim'i tahttan indirdiler (Kabakçı Mustafa Ayaklanması) YENİÇERİLERİN AYAKLANMALARININ BAŞLICA SEBEPLERİ: 1Padişah ve diğer devlet adamlarının yeniçeri ocaklarında düzenlemeler gerçekleştirmek istemeleri, 2Saray entrikaları sonucu vezir veya öteki devlet adamlarının yeniçerileri kışkırtmaları 3Padişah değişikliğinde cülus bahşişi aldıklarından padişahları tahttan indirerek yerine yenisini geçirmenin işlerine gelmesi 4Pekçoğunun İstanbul'da esnaflık gibi işlerle uğraşmalarından sefere gitmek istememeleri 5Maaşlarının düşük ayarlı para ile ödenmesi 6Denge unsuru olan tımarlı sipahilerin ortadan kalkmasıyla devlet içinde en etkili şiddet haline gelmeleri, 7Tımar sisteminin çökmesiyle sayılarının ve güçlerinin artması KAPIKULU OCAKLARINDA YAPILAN ISLAHATLAR: 1 IMahmut (17301754) vaktinde Fransız asıllı olan Humbaracı Ahmet Paşa ordunun topçu ve humbaracı ocaklarını Avrupa yöntemlerine kadar ıslah etti Keza bu dönemde Hendeshane kuruldu 2 IIIMustafa(17571774) zamanında topçu ocağı Baron dö Tot göre baştan ıslah edildi Sürat topçularıadıyla yeni bir askeri birlik kuruldu 3 IIISelim (17891807) Nizamı Cedit adıyla yeni bir ordu kurdu(1793) 4 a)IIMahmut döneminde(18081839) sadrazam Alemdar Mustafa Paşa SEKBANI CEDİT ocağını kurdu b)Alemdar Mustafa Paşanın öldürülmesi üzerine Sekbanı Cedit kapatıldıIIMahmut EŞKİNCİ adıyla yeni bir ocak kurdu c)IIMahmut 1826'da yeniçerileri ortadan kaldırdı Bu olaya Osmanlı tarihinde Vakayı Hayriyedenir Yeniçeri ocağının yerine ASAKİRİ MANSUREİ MUHAMMEDİYE adında yeni bir kurulduBu orduya sonra NİZAMİYE adı verildi Komutanına da SERASKER(Kara kuvvetleri komutanı) denildi 5 Tanzimat Devrinde askerlik vatan göreviolarak kabul edildi(1843)Temel askerlik süresi 5 yıl olarak belirlendi 6 1870'de askeri zaptiyeteşkilatı (jandarma) kuruldu