Birinci olarak otizm spektrum bozukluğunun ne olduğundan bahsetmek istiyorum. Otizm; ekseriyetle çocuğun ömrünün birinci yıllarında ortaya çıkan, çocuğun etrafı ile kelamlı yahut kelamsız bağlantı ve bağ kuramamasından kaynaklanan bir gelişimsel bozukluk diyebiliriz.
Otizmli çocukların genelinde görülen aşikâr başlı davranışlar vardır. Bunlar; tekrarlayıcı hareketler ekolali(söylenen sözleri tekrarlamak), ekopraksi(davranış tekrarı),göz temasında bulunmamak, oyun kuramamak, hayali oyun arkadaşlarının olmaması üzere durumlar bu belirtilerin yalnızca bir kısmıdır.
Otizmli spektrum bozukluğu olan çocukların ailelerine çoklukla uzmanların önerdiği çocukların hayatlarının aşikâr bir nizamda olması gerektiği söylenmektedir. Örneğin; çocukların uyanma, yemek yeme, oyun oynama saati üzere günlük aktivitelerinin sabit ve bir nizamda olması gerekmektedir. Birebir vakitte konut içindeki eşyaların yerlerinin değişmemesi ve mümkün olduğunca konuta yeni eşyalar alınmaması gerekmektedir. Zira otizmli çocuklar meskendeki tertibe alıştıktan sonra konuta yeni bir eşya almak yahut günlük rutinde keskin değişiklikler yapmak çocukta bir agresyona yol açacaktır.
Meskendeki nizamı ve çocuğun hayatını düzenleme konusunda ebeveynler dikkatli olurlarsa çocuklar öfke krizleri olmadan yaşamaya devam ederler. Lakin kelam konusu kendi ellerinde olmayan bir tabiat olayı olduğunda otizmli çocuklarda durum daha farklılığa yol açabilmektedir.
Mevsim geçişleri otizmli çocuklarda takıntılı hareketlerin artmasına, uyku sorunu, öfke, saldırganlık, ağlama krizleri üzere birçok davranışı beraberinde getirir. Otizmli çocukların kimilerinde ıslaklık vb. üzere hassasiyet olabilmektedir. Bu yüzden çocuklarımızı mevsim geçişlerinin yaklaştığı periyotlarda bu duruma alıştırmamız gerekmektedir. Mevsim geçişleri devrine yaklaştıkça o mevsim ile ilgili çocuğunuzu hazırlayıcı hikayeler, görüntüler ve fotoğraflar ile çocuk mevsim geçiş periyoduna hazırlanmalıdır.
Çocuğu hazırladıktan sonra bu dataları unutmaması için işitsel ve görsel anımsatıcılar kullanılabilir. Bunun yanı sıra mevsim geçişi yaklaştıkça çocuğa bu vaktin kaç gün kaldığı ile ilgili geri sayım yapabileceği bir aktiflik planı oluşturulabilmektedir.
Bu bahis ile ilgili uzmanların bir önerisi de Otizmli çocukların Duyu Bütünleme seansları almalarıdır. Otizmli çocuklarda ses, ışık vb. durumlara karşı duyusal hassasiyet kelam mevzusudur. Bu yüzden mevsim geçişi devrinde Duyu bütünleme seanslarının nizamlı olarak alınması çocuklarda hazır bulunuşluk düzeyinin arttığı gözlemlenmiştir. Ayrıyeten yapılan bir araştırmada otizmli bir küme çocuğun Duyu Bütünleme seansı almadan evvel yapılan AGTE( Ankara Gelişim Envanteri) puanları ile 6 ay tertipli Duyu bütünleme seanslarını aldıktan sonra yapılan AGTE puanlarında bir artış saptanmıştır.
Mevsim geçişleri her otizmli çocukta bir değişiklik olacağı manasına gelmemelidir. Her çocuk tıpkı belirtileri göstermeyebilir. Bilimsel olarak bunun ile ilgili birçok neden uzmanlar tarafından söylense de nedeni tam olarak bilinmemektedir.
Bu süreçlerde ailelerin çocuklarını yeterli gözlemleyip, bu süreçte neler yapılabileceği konusunda bir uzmandan dayanak almaları, hem çocuğun hem de ailenin bu süreci en yanlışsız ve hoş formda geçirmelerini sağlar.
Unutulmamalıdır ki Otizm bir eksiklik değil farklılıktır…