‘Otobiyografi’ Nedir, Nasıl Yazılır?

Edebi eserler genel olarak kurgu ve kurgu dışı olarak ayrılır. Kurgu dışı edebiyat cinslerinden olan biyografinin bir de otobiyografi denilen bir alt tipi vardır. Biyografi ve anı cinsine benzese de otobiyografide kişiyi hem müellif hem de karakter olarak bütün öyküsünü anlatırken görürüz. Otobiyografi yazan bireyler daha çok ülkesinin ya da dünyanın bir periyodunda öne çıkmış değerli isimlerdir.

Otobiyografide muharrir ile okuyucu sessiz bir mutabakat yapar. Bu muahedeye nazaran müellifin dedikleri hakikat kabul edilir zira anlatılan, muharririn kendi hayat hikayesidir. Lakin bu hikayenin nasıl yazılacağı muharrire bağlıdır. Bütün hikayesini sevinç içinde ya da dramı ön planda tutarak anlatabilir. Gelin otobiyografi nedir, özellikleri nelerdir, nasıl yazılır yakından bakalım ve ünlü otobiyografilerden kimilerini görelim.

Otobiyografi nedir, nasıl yazılır, özellikleri nelerdir?

Otobiyografi nedir?

Otobiyografinin özellikleri nelerdir?

Her otobiyografik eser kesinlikle birtakım değerli noktalardan bahsetmelidir

Kurgu dışı bir türdür

Yazarın bir itirafı sayılır

Sabit bir yapı olması gerekli değildir

Dili ve anlatımı değişkendir

Otobiyografi nasıl yazılır?

Adım #1: Sağlam bir beyin fırtınası yapın

Adım #2: Hikayenizin ana sınırını oluşturun

Adım #3: Şahsî tarihinizde araştırma yapın

Adım #4: Bir taslak yazın

Adım #5: Biraz dinlenin

Adım #6: Taslak üzerinde düzeltmeler yapın

Adım #7: Bir taslak daha yazın

Adım #8: Otobiyografinize son formunu verin

Bazı ünlü otobiyografiler


Otobiyografi nedir?

Öz hayat hikayesi olarak da isimlendirilen otobiyografi, yazarın kendi ömür hikayesinin tamamını anlattığı kurgu dışı bir edebiyat çeşididir. Kurgu dışı edebiyat tiplerinden biri olan biyografinin bir alt çeşidi olarak kabul edilir. Biyografide müellif, bir kişinin ömür öyküsünü anlatırken; otobiyografide müellif, kendi ömür kıssasını anlatmaktadır.

Otobiyografi ile anı tipi, müellifin kendi kıssasını anlatması açısından birbirine emsal olsalar bile temelde farklıdırlar. Anı tipinde muharrir, kendi hayatının sadece bir kısmını anlatır. Otobiyografi çeşidinde ise muharrir, hayatının tamamını anlatmaktadır. Örneğin bir oyuncunun katıldığı sinema şenliğinde yaşadıklarını anlatması anı, birebir oyuncunun doğduğu günden emekli olana kadar geçen bütün hayatını anlatması otobiyografidir. Tüm bunları öteki bir muharrir anlattığı vakit ise biyografidir.

Otobiyografinin özellikleri nelerdir?

• Her otobiyografik eser kesinlikle kimi değerli noktalardan bahsetmelidir.
• Kurgu dışı bir çeşittir.
• Yazarın bir itirafı sayılır.
• Sabit bir yapı olması gerekli değildir.
• Dili ve anlatımı değişkendir.

Her otobiyografik eser kesinlikle birtakım kıymetli noktalardan bahsetmelidir:

Yazarın kendi hayat öyküsünü anlattığı her otobiyografik yapıtta doğum tarihi, doğum yeri üzere kimi temel bilgilere kesinlikle yer verilmelidir. Tıpkı biçimde hikayede geçen aile üyeleri ve arkadaşlar hakkında da akışı besleyecek bilgiler paylaşılmalıdır. Muharririn hayatında kıymetli noktaları oluşturan akademik bilgilerden, tahsil hayatından, yaptığı işlerden, başarılarından ve ödüllerinden de kesinlikle bahsedilmelidir.

Kurgu dışı bir çeşittir:

Otobiyografinin kurgu dışı bir tıp olması, üzerinde durulması gereken en kıymetli özelliklerinden bir adedidir. Zira anlatılanların kurgu dışı olması demek, gerçek oldukları manasına gelmektedir. Bu açıdan muharrir ile okuyucu sessiz bir mutabakat yapmış olurlar. Bu muahedeye nazaran okuyucu, muharririn anlattıklarını gerçek kabul eder.

Yazarın bir itirafı sayılır:

Edebi yapıyı bir kenara bırakıp daha insani bir gözle baktığımız vakit aslında otobiyografi, yazarın en mahremini anlattığı bir yazıdır. Başına gelen olayları en ince detayına kadar anlatır ve bunlarla bir arada o olay hakkındaki tüm his ve kanılarını de okurla paylaşır. Tahminen muharrir iç çatışmalarını, pişmanlıklarını ve kederlerini bile en yalın haliyle anlatır.

Sabit bir yapı olması gerekli değildir:

Elbette bir yazının edebi bir eser sayılması için kimi kurallara uygun olarak kalem alınmış olması gerekir. Lakin otobiyografide bu kurallar biraz daha esnektir. Sonuçta muharririn kendi hayatı, istediği üzere anlatabilir. Örneğin kronolojik sıralamaya uymadan hayatını etkileyen olayları kıymet derecesine nazaran okuyucuyla paylaşabilir.

Dili ve anlatımı değişkendir:

Dediğimiz üzere, anlatılan müellifin kendi hikayesidir. Bu nedenle kendi hikayesini nasıl anlatacağına kendisi karar verir. Dramatik bir üslup, mizahi bir bakış açısı, ironik bir anlatı, alaycı, kendini ön plana çıkarma ya da geçmişe hasret üzere kimi temel anlatımlardan birini benimseyebilir.

Otobiyografi nasıl yazılır?

• Adım #1: Sağlam bir beyin fırtınası yapın.
• Adım #2: Hikayenizin ana sınırını oluşturun.
• Adım #3: Kişisel tarihinizde araştırma yapın.
• Adım #4: Bir taslak yazın.
• Adım #5: Biraz dinlenin.
• Adım #6: Taslak üzerinde düzeltmeler yapın.
• Adım #7: Bir taslak daha yazın.
• Adım #8: Otobiyografinize son formunu verin.

Adım #1: Sağlam bir beyin fırtınası yapın:

Önce derin bir soluk alın ve nitekim kendi hayatınızı hiç tanımadığınız insanlara anlatmak istiyor musunuz bir düşünün. Nereden başlayacaksınız, neler anlatacaksınız, anlattıklarınız nitekim pahalı mi üzere soruları kendinize sık sık sorun. Tüm edebi yapıtlarda olduğu üzere otobiyografide de işe başlamadan evvel sağlam bir düşünsel temel oluşturmalısınız.

Adım #2: Hikayenizin ana sınırını oluşturun:

Otobiyografinizde hayat hikayenizin tamamını anlatacaksınız lakin nitekim her ayrıntıyı anlatmanıza gerek yok. Anlatmanız gerekenler, hayatınızdaki değerli noktaları oluşturan mihenk taşlarıdır. Tüm bu kıymetli noktaları belirlemeli ve nasıl anlatacağınıza dair bir ana çizgi oluşturmalısınız.

Adım #3: Ferdî tarihinizde araştırma yapın:

Maalesef insan hafızası başına gelen her şeyi hatırlayacak kapasitede değil. Bazen dün ne yediğimizi bile unutuyoruz. Bu nedenle hayat öykünüzü yazmadan evvel ferdî tarihinizi biraz araştırın. Mektupları, günlükleri, yıllıkları, aldığınız notları okuyun. Aile üyelerinizle ve arkadaşlarınızla görüşerek hatırladıklarınızı pekiştirin ve unuttuklarınızı tekrar hatırlayın.

Adım #4: Bir taslak yazın:

Her şey tamam, haydi başlayalım. Oturun klavye başına ya da alın kağıdı kalemi elinize otobiyografinizi yazmaya başlayın. Rahat olun, evvel bir taslak yazacaksınız. Bu taslak hem yapıtı yazma sürecinizde bir rehber olacak hem de düşünsel temelin sağlam olup olmadığını denetim etmenizi sağlayacak.

Adım #5: Biraz dinlenin:

Yazmak yorucu, çok yorucu bir iştir. Bu nedenle birinci taslağı yazıp bitirdikten sonra birkaç gün dinlenin. Dinlenme sürecinde yazmayın, yazdıklarınızı okumayın, hatta konu hakkında düşünmeyin bile. Bu süreçte hem siz hem de yazdıklarınız biraz dinlenmiş olur.

Adım #6: Taslak üzerinde düzeltmeler yapın:

Kendinizi tekrar yazmaya ve düşünmeye hazır hissettiğiniz vakit alın birinci taslağı elinize ve acımasızca düzeltmeler yapın. Yazdıklarınıza aşık olmayın. Kalem sizin, tekrar yazarsınız. Değerli olan bu denetimi yaparken tüm yanlışları tespit etmek ve doğruları üzerinde düşünmeye başlamaktır.

Adım #7: Bir taslak daha yazın:

İlk taslağınızı denetim edip düzelttikten sonra bir taslak daha yazın. Sonra bir daha. Sonra bir daha. Taslak yazma konusunda bir hudut yok. Yazın, düzeltin ve tekrar tekrar yazın. Tüm bu yazım sürecinde eser tam olarak istediğiniz hale gelene kadar yazabilirsiniz.

Adım #8: Otobiyografinize son halini verin:

Tüm edebi yapıtlarda son denetim en kıymetli adımdır. Bu adımda kendinizi okuyucu yerine koymalısınız. Eserinizi, bir kitapçıdan almış ve konuta gelip okumaya başlamış bir okuyucu gözüyle inceleyin. Merak etmeyin, baktınız olmuyor düzeltir ve tekrar yazarsınız. Değerli olan, ortaya eşsiz bir eser çıkarmak.


Bazı ünlü otobiyografiler:

• Sol Ayağım - Christy Brown
• Bir Dinozorun Anıları - Mina Urgan
• Angela’nın Külleri - Frank McCourt
• Anne Frank’in Hatıra Defteri - Anne Frank
• Zen ve Motosiklet Bakım Sanatı - Robert M. Pirsig
• Kavgam- Adolf Hitler
• Yolda - Jack Kerouac
• Kelebek - Henri Charriere
• Benim Kısa Tarihim - Stephen Hawking
• Sırça Fanus - Sylvia Plath

Yazarı bir karakter olarak kendi öyküsünü anlatırken okuduğumuz otobiyografi nedir, özellikleri nelerdir, nasıl yazılır gibi merak edilen soruları yanıtladık ve bu kurgu dışı cins hakkında bilmeniz gerekenlerden bahsettik. Otobiyografi tipi hakkındaki niyetlerinizi yorumlarda paylaşabilirsiniz.