Otobüs Koltuklarının Neden Göz Kanatan Desenleri Vardır?

Rastgele seçilmiş üzere görünen göz kanatan renkler ve desenlerle kaplı bu koltuk döşemelerinin dizaynının zevkten mahrum olduğu konusunda herkes hemfikirdir diye düşünüyoruz, ki aslında bunları beşerler değil bilgisayar algoritmaları tasarlıyor.

Aslında bunun nedeni üzerine biraz düşündüğünüzde tahmininizin hakikat çıkma mümkünlüğü yüksek. Yalnızca birkaç ayrıntı daha bulunuyor, bunlara değinelim:

Dikkat cazibeli, karman çorman bu desenler aslında bir illüzyon yaratma hedefine sahip.


Beyaz ve krem üzere daha açık tonlar yerine birden fazla vakit mavi, deri rengi ve bordo üzere tonlar tercih edilir. Tasarım monotondur, renklerin kontrastı ve parlaklığı fazla tutulur. Bir kare ünite için seçilen desen, o kumaşın tamamı boyunca tekrarlanır.


Dikkatimizi bu renklere ve garip desenlere verdiğimiz için kumaştaki lekelere, kirlere, yırtıklara, karalamalara odaklanmamamız istenir.


Desen ne kadar karmaşık ve dikkat alımlı renklerden oluşursa lekelerin, tozların görülmesi de o kadar güç olur.


Ne de olsa bir otobüs koltuğu gün içinde yüzlerce insan tarafından kullanılıyor, bunu yıla vurduğumuzda kaç kişi tarafından kullanıldığını varsayım etmek bile güç. İşte bu sıkıntıdan kaynaklanan yıpranmaları gizlemek için bu illüzyon kullanılıyor.

Bu GIF'te de göreceğiniz üzere kelam konusu koltuklar düşündüğünüzden çok daha toz ve kir barındırır.





Eğer yıpranma ve kirin rahatlıkla görülebileceği dizaynlar olsaydı bu da belediyelere, şirketlere ekstradan temizleme ve değiştirme masrafı getirirdi. Yani estetik tasa, koltuğun uzun ömürlü olmasından daha değerli değil.

Benzer bir yaklaşım askeri kamuflajlarda da vardır. Etrafla ahenk sağlamak ve lekeleri daha az göstermek ismine karmaşık algoritmalar aracılığıyla uygun desenler üretilir.

Moket(moquette) denilen bu çok özel kumaş cinsi, birinci olarak Londra'daki toplu taşıma araçlarında kullanıldı.

• Görsel: 1920'lerde trenlerde ve 1930'larda otobüs, tramvay ve troleybüs koltuklarında kullanılan model (Londra).

İlk defa Fransa'da ortaya çıkan ve Fransızca "halı" sözünden türetilmiş olan moket, ağır bir ilmek yığınının oluşturduğu bir çeşit dokuma "hav"lı kumaştır. Hav, "kumaş yüzündeki tüy" manasına gelir. Ermenice ve Kürtçe (Kurmanci) xav "kumaş yüzündeki tüy" sözcüğünden alıntıdır. Lisanımızdaki havlu sözü de bu sözden türemiştir.

Kadife gibisi bir his vermesinin yanı sıra, sert yapısı hayli dayanıklıdır ve toplu taşıma için ülküdür.


Nefes alabilen bir kumaş çeşididir ve her türlü iklim için uygundur. Kiri lifin derinliklerinde tutma özelliğine sahiptir. En kıymetlisi de yangında alevlerin yayılmasını en aza indirebilmektedir. Suya karşı da epeyce sağlamdır, çabuk kuruma özelliği vardır.

Bu koltuk deseniyle bir sonraki karşılaşmanızda aklınıza bu içeriğin gelmesi dileğiyle...





Kaynaklar: Science ABC, London Transport Museum, Semantic Scholar, Wikipedia, Etimoloji Türkçe