Türkiye’de araba almak giderek zorlaşıyor. Kur artışı, yüksek faizler ve vergi oranları nedeniyle araba fiyatları süratle artıyor. 2021 Ocak ayından bu yana araba fiyatları yüzde 16’nın üzerinde arttı. 4 yıl geriye gidildiğinde fiyatların yüzde 200’ün üzerinde yükseldiği görülüyor. Önümüzdeki aylarda da fiyatlardaki artışın sürmesi bekleniyor. Dal yetkilileri, ‘Otomobil almak artık çok daha fazla kişi için hayal oldu’ diyor.
Dünya gazetesinden Aysel Yücel'in haberinde otomotiv veri ve 2.el araç fiyatlandırma şirketi Cardata’nın CEO’su Hüsamettin Yalçın, Türkiye’de araba fiyatlarında son dört yılda yaşanan değişimi tahlil etti. Cardata’nın Türkiye’de 2021 yılında en çok satılan 5 modeli üzerinden yaptığı çalışma, 2017’den bu yana araba fiyatlarının ne oranda yükseldiğini gözler önüne seriyor.
Hüsamettin Yalçın, yükselen kur, enflasyon, yüksek faiz, düşen alım gücü ve yüksek vergiler nedeniyle sıfır kilometre araç satın almanın hayli zorlaştığına dikkat çekerek, “2021 yılında en çok satan sıfır araç modellerine baktığımızda; birinci 5 modelin Haziran 2021 periyodundaki ortalama fiyatı 237 bin TL iken 4 yıl evvel birebir araçların ortalama fiyatı 78 bin TL’ydi” halinde konuştu.
Haziran'da yüzde 5 artırım kapıda
Hüsamettin Yalçın’ın verdiği bilgilere nazaran, araba fiyatları sıfır araç pazarında son bir ayda ortalama yüzde 4 arttı. Haziran ayında da yaklaşık yüzde 5 artırım bekleniyor. Yalçın’ın dikkat çektiği mevzulardan biri de kur artışından ötürü düşük vergi dilimine giren araç sayısının süratle azalıyor olması. Geçen yıl 8 model yüzde 45-50 ÖTV dilimine girerken, bu yıl bu sayı 2’ye kadar geriledi. Bölüm yetkililerine nazaran çok yakında bu ÖTV dilimine girecek araç kalmayabilir.
Markalar düşük ÖTV için manuele yöneldi
Son devirde birçok araba markası tüketici için daha ulaşılabilir fiyat sunmak ismine yüzde 50 ÖTV dilimine giren araç arzını artırmaya yöneldi. Vergi dilimi değiştiği için kimi modellerde manuel ve otomatik vites ortasındaki fiyat farkı 90 bin TL’ye yaklaştı. Hem ithalde hem yerli araçlarda daha az donanımlı ve manuel araçlar tercih edilmeye başlandı. Volkswagen Binek Genel Müdürü Gino Bottaro 8. Kuşak Golf’ün lansmanında “Biraz risk aldık ve yüksek adette manuel vites getirdik. Yüksek fiyatlar ve vergi sistemi nedeniyle SUV’dan hatchback’e kayış var” vurgusunu yapmıştı.
Citroën Türkiye Genel Müdürü Selen Alkım da Yeni Citroën C4’ün lansmanında; “Gönül isterdi ki çok daha fazla versiyonu yüzde 50 ÖTV bandında konumlandıralım. En azından, birinci başlangıç otomatik vitesimiz yüzde 50 bandında olsun. Ancak günün şartları, artan kur sebebiyle maalesef şu anda C4’te yalnızca manuel vitesimizi yüzde 50 ÖTV bandında tutabiliyoruz. Bizim C3’ümüzde de manuel satışlarımız önemli manada artıyor. Önümüzdeki aylarda bu manuel vites satış adetleri çok daha fazla artacak. Ona nazaran planlamalarımızı yapıyoruz” açıklamasını yaptı.
Türkiye'de araba fiyatları düşecek mi?
Birçok tüketicinin merak ettiği sorulardan biri de araba fiyatları düşer mi? Dal temsilcilerine nazaran Türkiye’de araba fiyatlarının düşmesi çok mümkün görünmüyor. Fakat fiyatların daha fazla üste çıkmaması da aşikâr şartlara bağlı. Hüsamettin Yalçın, bu şartları şöyle sıralıyor:
Döviz kurunun düşmesi
Faizlerin gerilemesi
Vergilerin makul düzeye inmesi
Enflasyonun %4’ün altında olması
Kişi başına düşen gelirin artması
'Fiyatları markalar değil, kur ve faiz belirliyor'
Otomotiv Distribütörleri Derneği (ODD) Lideri Ali Bilaloğlu, arabada son yıllarda yaşanan fiyat artışlarının üreticilerden ve distribütörlerden kaynaklanmadığını vurgulayarak, şu bilgileri verdi: “Otomotiv döviz kuru ile direkt kontaklı bir kesim. Yerli üretim de yapsanız girdi maliyetlerine yansıdığı için kurdaki artış direkt fiyatlara yansıyor. Maalesef kur ve faizler bu düzeyde hayli araba fiyatlarının düşmesi mümkün değil. Başka yandan ÖTV oranları da arabaya ulaşımı giderek zorlaştırıyor. 2016 yılında ülkemizde satışı yapılan arabaların yaklaşık yüzde 49'u yüzde 45‘lik en düşük vergi diliminden faydalanabiliyordu. Bugün itibariyle ülkemizde satışı yapılan arabaların sırf birkaç model yüzde 45-50’lik vergi diliminden yararlanabiliyor. ÖTV sisteminin yapısı yaklaşık 30-35 yıldır değişmedi lakin bölüm çok değişti. Gerek araçların motorları gerekse motor teknolojileri değişti. Artık Türkiye’nin hemen daha çağdaş bir vergi sistemine geçmesi gerekiyor.”Kanca Dövme Çelik İdare Şurası Lideri Alper Kanca, Türkiye’de arabaya ulaşmanın giderek zorlaştığını, potansiyelin altında seyreden satışların yan endüstriye de olumsuz yansıdığını lisana getirdi. Tıpkı vakitte Taşıt Araçları Tedarik Sanayicileri Derneği (TAYSAD) eski lideri olan Kanca, “halbuki hayalimiz daha çok insanın araç alması ve pazarın 1,5 hatta 2 milyon olmasaydı. Yerli üretim araçların sayısının artması biz tedarikçilerin de global oyuncu olma yolundaki gücünü artırır. Buradan aldığımız güçle, ihracatta, öbür ülkelerde üretimde de o kadar tesirli oluruz. Daha çok yabancı firma Türkiye’ye yatırıma gelir. Onlarla birlikte büyürüz, teknolojik gelişmeleri yakalarız” diye konuştu.