Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
Nedir bu oyun odasının sırrı diye sorduğunuzu duyabiliyorum. Haydi gelin birlikte keşfedelim oyun odasının kapısının ardında neler var?
Biz oyun terapistlerinin sık sık söylediği bir cümlemiz var; Oyun çocuğun lisanıdır. Bu lisan bizim sözcüklerle kullandığımız lisan üzere kendilerini söz etmeye yarıyor. Bildiğiniz üzere sözcükler aslında sembollerdir. Örneğin su; içilen, şeffaf renkteki, hayatta kalmak için temel gereksinimlerimizden olan, iki hidrojenin bir oksijene bağlanmasıyla oluşan sıvıya verdiğimiz isimdir. Oyun lisanının sözcükleri oyuncaklardır. Oyuncaklarla yapılan hareketler cümleleri oluşturur. Devam eden bir oyun teması ise bize bir kıssa anlatır. Örneğin küçük bir bebek; bakıma muhtaç, ilgi isteyen, kendi başına hareket edemeyen, konuşamayan, yürüyemeyen, anne ve babası ile yaşayan bir canlıdır. Artık bu küçük bebekle bir oyun yaratalım. Bir kız çocuğu gelir, küçük bebeği alır, kollarına yatırır ve onu sallamaya başlar. Bu hareketle ne diyor olabilir? Küçük bebeğin kucaklanmaya ve sallanmaya muhtaçlığı var, onu uyutuyorum. Sonra bebeği bir kenara koyar ve dolaplara göz atar, oyuncak muzu alır, bebeğin yanına gelir, karnındaki düğmeye basar bebek ağlamaya başlar, tekrar bebeği kucağına alır ve muzu ağzına gerçek götürür. Bir oyuncakla başlayan oyun hareketler ve yeni oyuncaklarla gelişir ve bir tema oluşur. Bu örnekteki oyun Bakım verme ve besleme temasını anlatır. Çocuk burada anne rolüne bürünmüştür ve bebeğinin muhtaçlıklarını duyan, anlayan ve karşılayan bir anne rolü oynamıştır.
Oyuncaklar genel olarak üç kategoride toplanır;
Gerçek hayat / Bakım ve şefkat
Oyun meskeni, çeşitli mobilyalar ve insan figürleri (anne, baba, çocuk, bebek, dede, nene, engelli birey gibi) oyun odasının olmazsa olmazıdır. Kız / erkek et bebekler, oyuncak biberon, emzik, alt değiştirme bezi, battaniye, bebek kıyafetleri, küvet, oyuncak sabun, şampuan üzere bakım oyuncakları listede yer alır. Evcilik oyuncakları, mutfak grubu, yiyecekler, tamir seti, kız süslenme oyuncakları, oyuncak evcil hayvanlar, çiftlik hayvanları, deniz hayvanları, bitkiler, ağaçlar da odada bulunur.
Saldırganlık ;
Hacıyatmaz, dart panosu, sünger sopa, plastik silahlar, yırtıcı hayvanlar
Yaratıcı / duygusal tabir;
Kuru, pastel, sulu boyalar, parmak boyası, hamur, renkli kağıtlar, yapıştırıcı, makas, tahta, silgi, tebeşir, oyuncak telefon, kumaş kesimleri
Son olarak birçok hedefle kullanılan oyuncaklar da dahil edilir. Kuklalar, kostümler, maskeler, şapkalar, meslek oyuncakları; asker, itfaiye, hekim, polis setleri üzere, araçlar; otomobil, kamyon, uçak, helikopter, tren, gemi, tekne, iş makinaları üzere, legolar, bloklar, peluşlar, toplar, müzik aletleri
Yönlendirilmiş oyunda ise çocuğun gelişimsel gereksinimlerine oyuncaklar seçilebilir. Dikkat, hafıza, öğrenme, el-göz uyumu, lisan / söz bilgisi ve kaba motor üzere alanlara yönelik oyuncaklar gerekebilir. Kutu oyunları her iki teknikte de kullanılabilir. Kutu oyunları genel olarak yapılandırılmış oyunlar olsa da yönlendirmesiz oyunda çocuk kendi kurallarını koyarak kutu oyunlarını değiştirebilir. Bu oyunlarda bilhassa rekabet duygusu, kaybetmeye tolerans ve dürtüsel davranışlar çalışılabilir. Bütün bunların dışında çocuğun özel muhtaçlığına nazaran terapist oyuncak çeşidini artıtabilir. Örneğin sıhhat problemleri yaşayan bir çocuk daha çok çeşit içeren bir tabip setine gereksinim duyabilir.
Oyun lisanında unutulmaması gereken bir konu da oyuncakların farklı manaları da temsil edebilmeleridir. Çocuk bir oyuncağı fonksiyonunun dışında farklı bir emelle kullanabilir. Bir elmayı kalp olarak kullanabilir, çay bardağını kepçe yapabilir, testere ile meyve zerzevat kesmek isteyebilir, oyun kartlarını para yapabilir. Bu bir yandan bize hayal gücünü ve tahlil üretme marifetini gösterirken bir yandan da tekrar diğer ne manalara gelebileceğini düşündürür.
Oyun odası ile ilgili en çok dikkat edilen özelliklerden biri odanın ve oyuncakların çocuk güvenliği açısından uygun olmasıdır. Örneğin ucu sivri ya da kırık oyuncakların yenileri ile değiştirilmeleri gerekmektedir. Oyun Terapisi hakkındaki yazıda değindiğim üzere odadan oyuncak eksilmesi çocuk için hiç güzel olmayan ve terapiyi olumsuz etkileyen bir durumdur. Oyun terapisinin en bariz özelliklerinden biri oyunun tekrarlamasıdır. Örneğin çocuk seçtiği ve oynadığı bebeğe bir isim ve karakter verir, oyunu onun üstüne kurar. Bir dahaki gelişinde birebir oyuncağı bulamaması çocuğu hayal kırıklığına uğratabilir, gerilim yaratabilir ve oyunu sekteye uğratabilir.
Terapi sürecinin başında, sürece bağlanmaya başlayan çocuk odadaki bir oyuncağı sahiplenmek ve yanında götürmek isteyebilir. Tıpkı vakitte odanın ve terapistin hudutlarını da bu formda test etmek isteyebilir. Fakat oyuncaklar odanın dışına çıkarılamaz. Çocuk bunu talep ettiğinde terapistin vazifesi onu bu hususta duyduğunu anladığını tabir etmek ve bu bahisteki kuralı açıklamaktır. Çocuk odada yaptığı bir resmi yanında götürebilir. Tekrar de çocuk oyuncak götürmede ısrarcı olabilir ve bunu bir kaç seans boyunca tekrarlayabilir, bu çocuğun sonları almada zorlandığını gösterdiği üzere öbür manaları da olabilir. Odaya oyuncak getirmekse çocuğun isteğine bağlıdır. Terapist bu hususta bir yönlendirme yapmaz lakin çocuk kendi oyuncaklarını getirmeyi talep ederse ya da tabiatıyla getirirse yeniden bunun da manası hakkında terapist düşünmelidir.
