Ozbekistanın Tarihi Hakkında Bilgi
Ozbekistan Tarihi Bilgileri
Orta Asya'da yer alan; kuzey ve kuzeybatısında Kazakistan, doğu ve guneydoğusunda Kırgızistan ve Tacikistan, guneybatısında Turkmenistan ve guneyinde Afganistan'la sınırlı; Amuderya (Ceyhun) ve Sirderya (Seyhun) ırmakları arasında kalan toprakların buyuk bolumunu icine alan Turk devletidir
Ozbek halkının tarihinin ilk donemlerine ait bilgi yoktur Ozbeklere bu ad, ilk olarak 13131340 yılları arasında hukum suren Altınordu Hukumdarı Gıyaseddin Muhammed Ozbek tarafından verildi Timur Hanın olumu uzerine zayıflayan Timur İmparatorluğu topraklarının Aral Golu ve Seyhun Irmağının kuzeyindeki bolgede dağınık olarak yaşıyan Ozbekler, EbulHayrın idaresinde toplanarak, 1428de onu kendilerine han ilan ettiler Kısa zamanda kuvetlenerek cevredeki diğer boyları da hakimiyetleri altına aldılar
Turklerin kadim yerleşme alanlarından biri olan Ozbekistan coğrafyasına, tarihte Hun Turkleri, Gokturkler, Kırgız Devleti, Karahanlılar, Oğuz Devleti, Gazneliler, Selcuklular, Harezmşahlar, Moğollar, Altınordu ve Timurlular hakim oldu
Ozbekistan ve bolge ulkelerinin altın cağı, Timurlular donemi oldu Timurlular Devleti, tarihin en buyuk hukumdarlarından biri olan Timur Han tarafından 1370'te Orta Asya ve İran toprakları uzerinde kuruldu Bu devlet, Maveraunnehir ve İran dahil Cin ve Delhi'ye kadar butun derin Asya'nın yanısıra Irak, Suriye ve İzmir'e kadar tum Anadolu'ya egemen oldu
Buyuk Timur Devleti ile Osmanlı İmparatorluğu arasında 1402'de cereyan eden Ankara Savaşı, Osmanlı Devleti'nin gelişmesini geciktirirken, Turk Dunyasının hem Batıya hem Doğuya karşı ilerleyişine de buyuk darbe vurdu Timur Han'ın 1405'te Cin'e sefere giderken vefatıyla, ulke oğulları ve torunları arasında pay edildi Fakat Timur'un oğlu Şahruk 1420'de butun ulkeye hakim oldu Şahruk'un vefatından sonra taht mucadelesini 1447'de oğlu Uluğ Bey kazandı Aynı zamanda buyuk bir alim olan Uluğ Bey'in 1449'da, oğlu Abdullatif tarafından oldurulmesiyle başlayan istikrarsızlık, 1451'de Ebu Said bin Muhammed'in hakimiyetiyle son buldu
Ebu Said, Akkoyunlu Uzun Hasan'a karşı Karakoyunlu Hasan Ali'ye yardım icin cıktığı seferde, 1469'da Turkmenlere esir duştu 1470'te Timur Devleti tahtına gecen Huseyin Baykara'nın 1505'e kadar suren doneminde, Timur Devleti, kultur ve medeniyet alanında en parlak donemini yaşadı Daha sonra 1507'de hakimiyetin Şeybaniler'in (Ozbekler) eline gecmesiyle Timur Devleti sona erdi Timurlular kultur, sanat ve mimaride muhteşem eserler verdiler Batılılar bunu Timurlu Ronesansı diye isimlendirdi Timurlular doneminde, bircok buyuk İslam alimi ve mutasavvıf yetişti
Ulkeye adını veren Ozbek Turklerinin ilk donemleri fazlaca bilinmiyor Fakat 'Ozbek' adının ilk olarak, 13131340 arasında hukum suren Altınordu Hukumdarı Gıyaseddin Muhammed Ozbek tarafından verildiği biliniyor Timur İmparatorluğu topraklarının Aral Golu ve Seyhun Nehri'nin kuzeyindeki bolgelerde dağınık olarak yaşayan Ozbekler, 1428'de kısa surede cevredeki kabileleri hakimiyet altına aldılar Sığnak, Arkuk, Suzak ve Ozkent'i ele geciren Ozbekler, Sığnak'ı başkent yaptıla r
1468'den sonra Cağatay Moğol Hukumdan Yunus Han'a iki defa yenilerek dağılan Ozbekler, Ebu'lHayr'ın torunu Muhammed Şeybani etrafında toplanarak, 'Şeybani' adını aldılar Bu donemde Cağataylıların himayesine girerek Turkistan'a yerleşen Ozbekler, 1500'de Buhara'yı ele gecirerek Timurlu Hanedanı'na son verdiler ve tahta Muhammed Şeybani'yi gecirdiler Ardından Harezm ve Hive'yi de ele geciren Ozbekler, Cağatay ve Baburlulerle yaptıkları savaşlarla topraklarını genişleterek, Orta Asya'nın en guclu devletini kurdular
Ozbek topraklarının hakimiyeti 1598'de Şeybanilerden, bunlara akraba olan Canoğulları'na (Astrahan Hanları) gecti 1740'ta Astrahan Hanlığı Nadir Şah tarafından yıkılınca, Ozbekistan'ın hakimiyeti Mangıthanlar sulalesine gecti 1'tan itibaren, Rus himayesindeki Buhara Hanlığı hakimiyetinde kalan Ozbekistan toprakları, 1917 Komunist Devrimi'nin ardından Sovyet egemenliğine girdi
Bu arada, Ozbekistan coğrafyası uzerinde, 16 yuzyıl başlarından itibaren ceşitli hanlıklar kuruldu ve yaşadı
Ozbekistan Tarihi Bilgileri
Orta Asya'da yer alan; kuzey ve kuzeybatısında Kazakistan, doğu ve guneydoğusunda Kırgızistan ve Tacikistan, guneybatısında Turkmenistan ve guneyinde Afganistan'la sınırlı; Amuderya (Ceyhun) ve Sirderya (Seyhun) ırmakları arasında kalan toprakların buyuk bolumunu icine alan Turk devletidir
Ozbek halkının tarihinin ilk donemlerine ait bilgi yoktur Ozbeklere bu ad, ilk olarak 13131340 yılları arasında hukum suren Altınordu Hukumdarı Gıyaseddin Muhammed Ozbek tarafından verildi Timur Hanın olumu uzerine zayıflayan Timur İmparatorluğu topraklarının Aral Golu ve Seyhun Irmağının kuzeyindeki bolgede dağınık olarak yaşıyan Ozbekler, EbulHayrın idaresinde toplanarak, 1428de onu kendilerine han ilan ettiler Kısa zamanda kuvetlenerek cevredeki diğer boyları da hakimiyetleri altına aldılar
Turklerin kadim yerleşme alanlarından biri olan Ozbekistan coğrafyasına, tarihte Hun Turkleri, Gokturkler, Kırgız Devleti, Karahanlılar, Oğuz Devleti, Gazneliler, Selcuklular, Harezmşahlar, Moğollar, Altınordu ve Timurlular hakim oldu
Ozbekistan ve bolge ulkelerinin altın cağı, Timurlular donemi oldu Timurlular Devleti, tarihin en buyuk hukumdarlarından biri olan Timur Han tarafından 1370'te Orta Asya ve İran toprakları uzerinde kuruldu Bu devlet, Maveraunnehir ve İran dahil Cin ve Delhi'ye kadar butun derin Asya'nın yanısıra Irak, Suriye ve İzmir'e kadar tum Anadolu'ya egemen oldu
Buyuk Timur Devleti ile Osmanlı İmparatorluğu arasında 1402'de cereyan eden Ankara Savaşı, Osmanlı Devleti'nin gelişmesini geciktirirken, Turk Dunyasının hem Batıya hem Doğuya karşı ilerleyişine de buyuk darbe vurdu Timur Han'ın 1405'te Cin'e sefere giderken vefatıyla, ulke oğulları ve torunları arasında pay edildi Fakat Timur'un oğlu Şahruk 1420'de butun ulkeye hakim oldu Şahruk'un vefatından sonra taht mucadelesini 1447'de oğlu Uluğ Bey kazandı Aynı zamanda buyuk bir alim olan Uluğ Bey'in 1449'da, oğlu Abdullatif tarafından oldurulmesiyle başlayan istikrarsızlık, 1451'de Ebu Said bin Muhammed'in hakimiyetiyle son buldu
Ebu Said, Akkoyunlu Uzun Hasan'a karşı Karakoyunlu Hasan Ali'ye yardım icin cıktığı seferde, 1469'da Turkmenlere esir duştu 1470'te Timur Devleti tahtına gecen Huseyin Baykara'nın 1505'e kadar suren doneminde, Timur Devleti, kultur ve medeniyet alanında en parlak donemini yaşadı Daha sonra 1507'de hakimiyetin Şeybaniler'in (Ozbekler) eline gecmesiyle Timur Devleti sona erdi Timurlular kultur, sanat ve mimaride muhteşem eserler verdiler Batılılar bunu Timurlu Ronesansı diye isimlendirdi Timurlular doneminde, bircok buyuk İslam alimi ve mutasavvıf yetişti
Ulkeye adını veren Ozbek Turklerinin ilk donemleri fazlaca bilinmiyor Fakat 'Ozbek' adının ilk olarak, 13131340 arasında hukum suren Altınordu Hukumdarı Gıyaseddin Muhammed Ozbek tarafından verildiği biliniyor Timur İmparatorluğu topraklarının Aral Golu ve Seyhun Nehri'nin kuzeyindeki bolgelerde dağınık olarak yaşayan Ozbekler, 1428'de kısa surede cevredeki kabileleri hakimiyet altına aldılar Sığnak, Arkuk, Suzak ve Ozkent'i ele geciren Ozbekler, Sığnak'ı başkent yaptıla r
1468'den sonra Cağatay Moğol Hukumdan Yunus Han'a iki defa yenilerek dağılan Ozbekler, Ebu'lHayr'ın torunu Muhammed Şeybani etrafında toplanarak, 'Şeybani' adını aldılar Bu donemde Cağataylıların himayesine girerek Turkistan'a yerleşen Ozbekler, 1500'de Buhara'yı ele gecirerek Timurlu Hanedanı'na son verdiler ve tahta Muhammed Şeybani'yi gecirdiler Ardından Harezm ve Hive'yi de ele geciren Ozbekler, Cağatay ve Baburlulerle yaptıkları savaşlarla topraklarını genişleterek, Orta Asya'nın en guclu devletini kurdular
Ozbek topraklarının hakimiyeti 1598'de Şeybanilerden, bunlara akraba olan Canoğulları'na (Astrahan Hanları) gecti 1740'ta Astrahan Hanlığı Nadir Şah tarafından yıkılınca, Ozbekistan'ın hakimiyeti Mangıthanlar sulalesine gecti 1'tan itibaren, Rus himayesindeki Buhara Hanlığı hakimiyetinde kalan Ozbekistan toprakları, 1917 Komunist Devrimi'nin ardından Sovyet egemenliğine girdi
Bu arada, Ozbekistan coğrafyası uzerinde, 16 yuzyıl başlarından itibaren ceşitli hanlıklar kuruldu ve yaşadı