Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
Kişinin zekasının alışılagelmiş ya da sıradanın üstünde olmasına karşın, yaşı, zekası ve verilen eğitim seviyesine nazaran beklenen seviyede öğrenememesi Disleksi (özel öğrenme güçlüğü) olarak tanımlanır.
Öğrenme sorunu olan bir evlada Hususî Öğrenme Güçlüğü tanısı konabilmesinin birinci kuralı, evladın zekasının olağan ya da sıradanın üstünde olmasıdır. Zeka geriliği olan evlatların yaşadığı öğrenme meseleleri Hususî Öğrenme Güçlüğü değildir.
Şahsi Öğrenme Güçlüğü doğumdan itibaren var olan, zihnin gelişimiyle ilgili bir derttir. Az okumayla ya da matematiği sevmemekle oluşmaz. Bilakis okumada güçlük yaşadığı için kişi okumaktan kaçınır.
HUSUSÎ ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜNÜN ÇEŞİTLERİ
· 1-DİSLEKSİ (okuma güçlüğü): Okurken atlama, manası bozma, harf – ses koordinasyonu bozukluğu, süratli okuyamama, harflerin ya da hecelerin konumunu değiştirme, heceleme ya da anlamama üzere bir grup bozukluklar görülür.
· 2-DİSGRAFİ(yazma güçlüğü): ): Yazım yanlışları, okunaksız ve sistemsiz el yazısı, birtakım harf, rakam ve sözcükleri aksi yazma, b-d, m-n, ı-i, d-t, g-ğ, g-y üzere harfleri karıştırma, sözcükler arasında boşluk bırakmadan ya da sözcüğü birkaç modüle bölerek yazma üzere bozuklulara rastlanır.
· 3-DİSKALKULİ(aritmetik bozukluk): Matematik tabirlerini, kavramları anlayamama, sayı ve sembolleri tanıyamama, gerekli sembolleri kullanma, eldeli sayıları toplamayı unutma, çarpım tablosunu öğrenmede sınıf arkadaşlarına nazaran çok geri kalma, sorun tahlilinde izlenecek adımlara karar verememe biçiminde kendisini gösteren bozukluklarla karşılaşılır
ŞAHSI ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜNÜN BELİRTİLERİ.
Belirtilerin tümü görülmeyebilir, fakat dislektiklerin zekalarının altında akedemik performans göstermeleri ortak özellikleridir.
Mektep Öncesi Periyotta Disleksi
Bebekliklerinde emeklemekte zorluk çektiği, çapraz kol ve bacak hareketini uygulayamadığı için çoğunlukla karnının üzerinde sürünür üzere bir manzara sergilediği, el ve ayak dominansının gelişmediği yahut geç geliştiği de gözlemlenebilir.
Konuşmada gecikme, sözleri yanlış söyleme, bildiği halde nesne ve şahısların isimlerini hatırlayamama, sözleri bulmakta güçlük ( örneğin; tencere demek istediğinde “yemek pişirilen şey” diyebilir), Sözcüklerin harflerini değiştirmek ( kocaman-cokaman, köpek-pökek), Sözcük kaynağı çok yavaş artar, sıklıkla hakikat kelimeyi bulmakta zorlanır. Hikayeleri sırasıyla anlatamama, devrik cümle kurma görülebilir
Taraf sorunu vardır. Sağını ve solunu karıştırır. (Ayakkabısın aykırı giyme gibi)
Birçok özellikler erken çocuklukta her iki elini de kullanır, baskın el yoktur, kendi başına çatal, makas kullanma, bağcık bağlamada, topu tutma, topa vurma, bisiklete binmede güçlük yaşayabilir. Yavaş ve hantal davranışlar sakarlık, sık düşme gözlenebilir. Ritmik hareket etmede güçlük yaşayabilir
Sıraya koyma güçlüğü, sayıları sırasıyla saymayı öğreneme zorluk, renkleri öğrenememe, karıştırma, alfabeyi, rakamları, haftanın günlerini, ayları sırasıyla öğrenmekte güçlük yaşar. Zıt kavramları öğrenememe
Düz çizgi çizememe, daire, kare üzere formları kopyalayamama, halleri tersten çizme, Taşırmadan boyama yapamama, Boyamaları daima karalama formunda yapma,
Acelecidir ve dikkati kolaylıkla dağılır. Sözel yönergelere dikkat edememe, misal sesleri karıştırır. (f, v, b, m gibi)
İLKOKUL PERIYODUNDAKI BELİRTİLERİ
Zekanın sıradan ya da daha üstü olması, mektep muvaffakiyetinin zekasına ve yaşına nazaran beklenenden düşük olması
Kelamlı imtihanlarda daha başarılı, yazılı testlerde beklenenden başarısız olması, kimi mevzularda başarılı iken birtakım bahislerde başarısız olması (örneğin; matematik dersi yeterliyken geometriden çok başarısız olması)
Okumayı sıkıntı öğrenme, yavaş okuma, kimi harfleri yazarken yahut okurken karıştırma (p-b, b-d, k-t, y-h, 6-9,52-25,) birtakım heceleri zıt okuma (ve-ev, çok-koç), birtakım harfleri yazarken karıştırma( d/ b/ d z/ s u/n ) , (bilek-dilek çaba-baca) okurken ve ya yazarken harf, hece atlama, sözün sonlarını uydurarak okuma, okumaya karşı isteksizlik, diğeri okuyunca daha yeterli manaya, okuduğu hikayenin mealini çıkarmada (özet yapma) zorlanma, ancak hikayenin içinden sorular sorulursa onları cevaplayabilme
Yazma ödevlerinden kaçınma, yazarken noktalama işaretlerini yazmama, yavaş yazma, okunaksız ve nahoş yazma. Geç ve yavaş müellif. Not tutma becerisi zayıftır. Kalem tutması bozuktur(avuçlayarak ya da dik tutma), kalemi tutarken çabuk yorulur. Bir satırı takip edemez, satır başına geçerken zorlanır. Sözler çok mekan kaplayacak formda aralıklı ve ya birbirine çok bitişik müellif.
Eksik cümleler kurarlar, karışık verilmiş sözlerden düzgün ve mealli cümleler oluşturmazlar
Tahtadan ödevini geçirmekte zorlanma, ödevini eksik alma, ödev yapmak istememe, ödev yaparken sık yardım isteme
Sık dört süreç günahı yapma ,’’+,x ‘’işaretlerini karıştırıp yekuna alanına çarpma yapma, sayıları tersten okuma (12-21, 52-25), çarpım tablosunu öğrenememe, bölme sürecine sağdan başlama, eldeleri unutma, ileri sınıflarda bile parmak hesabı yapma
Sağını solunu karıştırma, vücut eğitiminde başarısız olma (koşma, top tutma), Uzaklık ve derinlik algılamasında problemleri vardır. Bundan ötürü birtakım sakarlıklar oluşabilir.
Alfabeyi, sayıları ve haftanın günleri-aylar üzere sıralı listeleri, saati öğrenmede güçlük çeker.
Devri karıştırırlar ( Evvel sonra, dün bugün, artık sonra ), Yan bulmada zorlanırlar
Dikkat ve bellek dertleri nedeniyle verimli çalışamama, devranı planlayamama.
hususî öğrenme bozukluğu gösteren evlatların %25’si dikkat eksikliği ve dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu da göstermektedirler.)
İşitsel ayrımlaştırmada güçlük çekerler ( Birtakım harfleri karıştırırlar b m f v y r d üzere misal sesleri ayıramazlar ). İşitsel kavrama zayıftır ( Yönergeleri unutur, dinlemiyor gözükür ),İşitsel hafızaları zayıftır ( Ona söyleneni çabuk unutur )
Dokunarak ayrımlaştırmada güçlük çeker. (Gözü gizliyken avucuna yazılan sayıyı ayırt etmede, gözü saklıyken konulan nesneyi tanımada güçlük )
Disleksi tanısı nasıl konulur?
Evlat psikiyatristi tarafından aileden mektepten alınan haberler, evladın kıymetlendirilmesi, gelişim dikkat ve zeka testlerinin kıymetlendirilmesi sonrası tanı konulur.
Tedavi:
Bu bozukluk çoğunlukla dikkat eksikliği, hareketlilik, depresyon, tasa bozuklukları yahut gayri psikiyatrik bozukluklarla birlikte seyredebilir. Bu durumda vesair psikiyatrik bozukluklara yönelik ilaç tedavileri uygulanmalıdır. Hususî öğrenme güçlüğü olan çocuklarda sorun olan yerlere yönelik birebir şahsi eğitim alması gereklidir. Şayet dikkat eksikliği varsa ilaç tedavisi yapılan hususî eğitimden daha yeterli yararlanmasını sağlayacaktır. Bu evlatlar zeki olmalarına karşın düşük akademik becerileri olması nedeniyle sıklıkla depresyon, korku bozukluğu yaşadıkları için kesinlikle bir evlat psikiyatristi tarafından izlenmeli, aile ve mektep bilgilendirilmeli, eğitsel desteği sağlanmalıdır.
Dr Deniz Tirit Karaca
Evlat ve Ergen Psikiyatristi - Psikoterapist
Öğrenme sorunu olan bir evlada Hususî Öğrenme Güçlüğü tanısı konabilmesinin birinci kuralı, evladın zekasının olağan ya da sıradanın üstünde olmasıdır. Zeka geriliği olan evlatların yaşadığı öğrenme meseleleri Hususî Öğrenme Güçlüğü değildir.
Şahsi Öğrenme Güçlüğü doğumdan itibaren var olan, zihnin gelişimiyle ilgili bir derttir. Az okumayla ya da matematiği sevmemekle oluşmaz. Bilakis okumada güçlük yaşadığı için kişi okumaktan kaçınır.
HUSUSÎ ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜNÜN ÇEŞİTLERİ
· 1-DİSLEKSİ (okuma güçlüğü): Okurken atlama, manası bozma, harf – ses koordinasyonu bozukluğu, süratli okuyamama, harflerin ya da hecelerin konumunu değiştirme, heceleme ya da anlamama üzere bir grup bozukluklar görülür.
· 2-DİSGRAFİ(yazma güçlüğü): ): Yazım yanlışları, okunaksız ve sistemsiz el yazısı, birtakım harf, rakam ve sözcükleri aksi yazma, b-d, m-n, ı-i, d-t, g-ğ, g-y üzere harfleri karıştırma, sözcükler arasında boşluk bırakmadan ya da sözcüğü birkaç modüle bölerek yazma üzere bozuklulara rastlanır.
· 3-DİSKALKULİ(aritmetik bozukluk): Matematik tabirlerini, kavramları anlayamama, sayı ve sembolleri tanıyamama, gerekli sembolleri kullanma, eldeli sayıları toplamayı unutma, çarpım tablosunu öğrenmede sınıf arkadaşlarına nazaran çok geri kalma, sorun tahlilinde izlenecek adımlara karar verememe biçiminde kendisini gösteren bozukluklarla karşılaşılır
ŞAHSI ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜNÜN BELİRTİLERİ.
Belirtilerin tümü görülmeyebilir, fakat dislektiklerin zekalarının altında akedemik performans göstermeleri ortak özellikleridir.
Mektep Öncesi Periyotta Disleksi
Bebekliklerinde emeklemekte zorluk çektiği, çapraz kol ve bacak hareketini uygulayamadığı için çoğunlukla karnının üzerinde sürünür üzere bir manzara sergilediği, el ve ayak dominansının gelişmediği yahut geç geliştiği de gözlemlenebilir.
Konuşmada gecikme, sözleri yanlış söyleme, bildiği halde nesne ve şahısların isimlerini hatırlayamama, sözleri bulmakta güçlük ( örneğin; tencere demek istediğinde “yemek pişirilen şey” diyebilir), Sözcüklerin harflerini değiştirmek ( kocaman-cokaman, köpek-pökek), Sözcük kaynağı çok yavaş artar, sıklıkla hakikat kelimeyi bulmakta zorlanır. Hikayeleri sırasıyla anlatamama, devrik cümle kurma görülebilir
Taraf sorunu vardır. Sağını ve solunu karıştırır. (Ayakkabısın aykırı giyme gibi)
Birçok özellikler erken çocuklukta her iki elini de kullanır, baskın el yoktur, kendi başına çatal, makas kullanma, bağcık bağlamada, topu tutma, topa vurma, bisiklete binmede güçlük yaşayabilir. Yavaş ve hantal davranışlar sakarlık, sık düşme gözlenebilir. Ritmik hareket etmede güçlük yaşayabilir
Sıraya koyma güçlüğü, sayıları sırasıyla saymayı öğreneme zorluk, renkleri öğrenememe, karıştırma, alfabeyi, rakamları, haftanın günlerini, ayları sırasıyla öğrenmekte güçlük yaşar. Zıt kavramları öğrenememe
Düz çizgi çizememe, daire, kare üzere formları kopyalayamama, halleri tersten çizme, Taşırmadan boyama yapamama, Boyamaları daima karalama formunda yapma,
Acelecidir ve dikkati kolaylıkla dağılır. Sözel yönergelere dikkat edememe, misal sesleri karıştırır. (f, v, b, m gibi)
İLKOKUL PERIYODUNDAKI BELİRTİLERİ
Zekanın sıradan ya da daha üstü olması, mektep muvaffakiyetinin zekasına ve yaşına nazaran beklenenden düşük olması
Kelamlı imtihanlarda daha başarılı, yazılı testlerde beklenenden başarısız olması, kimi mevzularda başarılı iken birtakım bahislerde başarısız olması (örneğin; matematik dersi yeterliyken geometriden çok başarısız olması)
Okumayı sıkıntı öğrenme, yavaş okuma, kimi harfleri yazarken yahut okurken karıştırma (p-b, b-d, k-t, y-h, 6-9,52-25,) birtakım heceleri zıt okuma (ve-ev, çok-koç), birtakım harfleri yazarken karıştırma( d/ b/ d z/ s u/n ) , (bilek-dilek çaba-baca) okurken ve ya yazarken harf, hece atlama, sözün sonlarını uydurarak okuma, okumaya karşı isteksizlik, diğeri okuyunca daha yeterli manaya, okuduğu hikayenin mealini çıkarmada (özet yapma) zorlanma, ancak hikayenin içinden sorular sorulursa onları cevaplayabilme
Yazma ödevlerinden kaçınma, yazarken noktalama işaretlerini yazmama, yavaş yazma, okunaksız ve nahoş yazma. Geç ve yavaş müellif. Not tutma becerisi zayıftır. Kalem tutması bozuktur(avuçlayarak ya da dik tutma), kalemi tutarken çabuk yorulur. Bir satırı takip edemez, satır başına geçerken zorlanır. Sözler çok mekan kaplayacak formda aralıklı ve ya birbirine çok bitişik müellif.
Eksik cümleler kurarlar, karışık verilmiş sözlerden düzgün ve mealli cümleler oluşturmazlar
Tahtadan ödevini geçirmekte zorlanma, ödevini eksik alma, ödev yapmak istememe, ödev yaparken sık yardım isteme
Sık dört süreç günahı yapma ,’’+,x ‘’işaretlerini karıştırıp yekuna alanına çarpma yapma, sayıları tersten okuma (12-21, 52-25), çarpım tablosunu öğrenememe, bölme sürecine sağdan başlama, eldeleri unutma, ileri sınıflarda bile parmak hesabı yapma
Sağını solunu karıştırma, vücut eğitiminde başarısız olma (koşma, top tutma), Uzaklık ve derinlik algılamasında problemleri vardır. Bundan ötürü birtakım sakarlıklar oluşabilir.
Alfabeyi, sayıları ve haftanın günleri-aylar üzere sıralı listeleri, saati öğrenmede güçlük çeker.
Devri karıştırırlar ( Evvel sonra, dün bugün, artık sonra ), Yan bulmada zorlanırlar
Dikkat ve bellek dertleri nedeniyle verimli çalışamama, devranı planlayamama.
hususî öğrenme bozukluğu gösteren evlatların %25’si dikkat eksikliği ve dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu da göstermektedirler.)
İşitsel ayrımlaştırmada güçlük çekerler ( Birtakım harfleri karıştırırlar b m f v y r d üzere misal sesleri ayıramazlar ). İşitsel kavrama zayıftır ( Yönergeleri unutur, dinlemiyor gözükür ),İşitsel hafızaları zayıftır ( Ona söyleneni çabuk unutur )
Dokunarak ayrımlaştırmada güçlük çeker. (Gözü gizliyken avucuna yazılan sayıyı ayırt etmede, gözü saklıyken konulan nesneyi tanımada güçlük )
Disleksi tanısı nasıl konulur?
Evlat psikiyatristi tarafından aileden mektepten alınan haberler, evladın kıymetlendirilmesi, gelişim dikkat ve zeka testlerinin kıymetlendirilmesi sonrası tanı konulur.
Tedavi:
Bu bozukluk çoğunlukla dikkat eksikliği, hareketlilik, depresyon, tasa bozuklukları yahut gayri psikiyatrik bozukluklarla birlikte seyredebilir. Bu durumda vesair psikiyatrik bozukluklara yönelik ilaç tedavileri uygulanmalıdır. Hususî öğrenme güçlüğü olan çocuklarda sorun olan yerlere yönelik birebir şahsi eğitim alması gereklidir. Şayet dikkat eksikliği varsa ilaç tedavisi yapılan hususî eğitimden daha yeterli yararlanmasını sağlayacaktır. Bu evlatlar zeki olmalarına karşın düşük akademik becerileri olması nedeniyle sıklıkla depresyon, korku bozukluğu yaşadıkları için kesinlikle bir evlat psikiyatristi tarafından izlenmeli, aile ve mektep bilgilendirilmeli, eğitsel desteği sağlanmalıdır.
Dr Deniz Tirit Karaca
Evlat ve Ergen Psikiyatristi - Psikoterapist
