Oznel ve Nesnel Hakkında Bilgi

Oznel ve Nesnel Hakkında Bilgi

Toplumsal gelişmenin birbiriyle bağımlı iki koşulu

Oznel ve nesnel etmenlerin bağımlılığı, eytişimsel ve tarihsel ozdekci felsefenin en onemli bulgularından biridir Oznel ’le nesnel arasındaki ilişki, usla ozdek ya da bilincle doğa arasındaki ilişkinin ozel bir gorunumudur İnsanın varlaşmasından once tarih nesnel bir surec izlemiştir Bu insansız evrede ne olduysa kendiliğinden olmuştur ama insanın varlaşmasıyla insansal bilinc de nu nesnel surece katılmış ve onunla eytişimsel bir etkileşime başlamıştır bundan oturudur ki toplumsaltarihsel yasalarda, doğasaltarihsel yasalardan farklı olarak, nesnelliğin yanında oznel bir yan da vardır toplumsal yasalar, son cozumlemede, insan etkinlikleriyle oluşmuşlardır Ama gene de bu yasalar, insanların bilincinden ve iradesinden bağımsız olarak ortaya cıkmışlardır Cunku insanların bilincli ve onceden tasarlanmış eylemlerinin sonucu değildirler İnsanlar şu ya da bu aleti geliştirirken, bir topraktan bambaşka bir toprağa gocerken, birbirleriyle şoyle ya da boyle yardımlaşırken (ya da catışırken N) bu eylemlerinin zorunlu olarak varacağı toplumsal sonucları duşunmemişlerdir; yapmak istedikleri sadece gunluk işlerini kolaylaştırmak, kendilerine yarar ve cıkar sağlamaktır Bundan başka yeni kuşaklar, uzun bir tarih surecinde kendilerinden onceki kuşaklarca yavaş yavaş hazırlanmış bir ortamda gozlerini acmışlardır; bulduklarına uymak ve bulduklarıyla yaşamak zorundadırlar Bundan oturudur ki onların cevrelerindeki toplumsal surec de, tıpkı doğal surec gibi, bilinc ve iradelerinden bağımsızdır ‘ ’İnsanlar, varlıklarının toplumsal uretiminde, zorunlu, kendi bilinc ve iradelerinden bağımsız, belirli ilişkiler kurarlar Bu uretim ilişkileri, onlarım maddi uretici guclerinin belirli bir aşamasına uygun duşer ’ ’ Ne var ki insanlar, bilinc ve iradelerinden bağımsız olan bu ilişkiler icinde yaşarken belli duşunceler, istekler ve amaclar edinirler Bu duşunceler, istekler ve amaclar giderek oznel olmaktan cıkarlar ve insanların eylemlerinde dile gelmeye başlarlar Eylemlerde dile gelmeye başlayan duşunceler ve amaclar zamanla yaygınlaşır ve guclenir Tarihsel ve toplumsal gelişmeyi sağlayan tum toplumsal ilişkiler, uretim duzeyi, doğa koşulları ‘nesnel etmenler ’dir İnsanların bizzat kendileri, istekleri, amacları, orgutleriyse oznel etmenler ’dir Oznel etmenlerle nesnel etmenler birbirlerine sıkıca bağlıdırlar ve eytişimsel bir ilişki icindedirler Oznel etmenler tarihte ancak gerekli nesnel etmenlerin hazır bulunduğu bir zamanda rol oynayabilirler, buna karşı nesnel etmenler de ancak oznel etmenlerin işlemesiyle meydana cıkabilirler

Kabaca orneklemek gerekirse tarihte bir Napolyon (oznel etmen) ancak belli tarihsel ve toplumsal koşulların (nesnel etmen) hazır bulunmasıyla meydana cıkabilir, ama o tarihsel ve toplumsal koşulları (nesnel etmen) bilincli ya da bilincsiz olarak insanlar (oznel etmen) hazırlarlar; ne var ki insanlar bu hazırlığı keyiflerine gore değil, tarihsel ve toplumsal nesnel yasaların belirlediği doğrultuda yapmak zorundadırlar Demek ki nesnel olanla oznel olanın ilişkisinde temel ve belirleyici olan nesnel olandır (zorunluluktur N), ama nesnel olanın belirleyebilmesi icin de oznel olanın varlığı gerekir İnsan, nesnel yasalara bağlı bulunan eylemine oznel amaclar katar Doğa yasaları ‘kendiliğinden ’ işler, toplum yasalarıysa kendiliğinden işlemez Toplum yasalarını ortaya cıkarabilmek ve işletebilmek icin ‘oznel bir mekanizma ’ gereklidir Doğa yasalarıyla toplum yasaları arasındaki buyuk ayrım da buradadır Cunku insanlı doğada, bilinc artık, nesnel tarih surecine katılmış bulunmaktadır ve ozdeksel uretimin nesnel etmeni insanın bilincli faaliyetinden oluşmuştur Demek ki insanlı doğada, insansız doğadan farklı olarak, nesnel etmenin oluşumunda da insanın oznel etkinliği işe karışmıştır

Ozetle, insanlı doğanın tum toplumsal olaylarını insan duşuncesi ve istekleri yonlendirir, ama bu insan duşuncesi ve istekleri de insanın doğduğu anda var olarak bulduğu nesnel ortamın urunu ve zorunlu sonucudur Demek ki tum toplumsal olayları yonlendiren insan duşuncesi ve istekleri kendiliğinden ya da insanların keyiflerine gore oluşmuş değildir, var bulunan nesnel koşulların zorunlu sonucu olarak oluşmuştur; belli bir devrimi gercekleştirmek ya da belli bir aleti icat etmek icin de belli koşulların zorunlu olarak oluşturduğu belli duşunceler ve istekler gereklidir

Toparlayalım: bir devrim ya da bir icat kendiliğinden olmaz, insan etkinliği (oznel etmen) gereklidir; ama bu insan etkinliğinin gercekleşmesi de kendiliğinden olmaz, belli tarihsel ve toplumsal koşullar (nesnel etmen) gereklidir İşte, oznelle nesnelin sıkı ilişkisi ve bağımlılığı buradadır