Paket servise talep yüzde 60 azaldı: Restoranlar çakıldı

Koronavirüsle çaba kapsamında restoranların yaklaşık 6 haftadır kapalı olması, yeme içme kesiminin yüzde 90 daralmasına yol açtı. 

Turizm Restaurant Yatırımcıları ve İşletmecileri Derneği (TURYİD) Lideri Kaya Demirer, “Sadece ‘gel-al’ ve paket servis verenlerin açık kalmalarına müsaade edildi. Fakat bu alt faaliyet kolu dahi ülke genelinde yüzde 60’ın üzerinde daraldı” dedi. Demirer, “Türkiye genelinde yeme içme kesiminin ciro kaybı, haziran başına kadar yaklaşık 4 milyar doları bulacak” diye konuştu.

6 AY DAHA SÜRER

Türkiye’de irili ufaklı yaklaşık 100 bin restoran var ve buralarda toplam 2 milyondan fazla çalışan istihdam ediliyor. Lakin İçişleri Bakanlığı genelgesiyle bu işletmeler kapatılınca dal neredeyse durdu. İşletmelerin yüzde 50’sinin de paket servisle hizmet verme kapasitesi yok. Bu hizmeti verebilen öbür yüzde 50 ise Türkiye’de birinci olayın görülmeye başlamasından bu yana talebin yüzde 60-70 aralığında daralmasıyla karşı karşıya kaldı. Bu da ya işten çıkarmaların ya da fiyatsız müsaadelerin yaşanmasına sebep oldu. Maaş+bahşiş geliri elde eden işçiler ise önemli bir gelir kaybı yaşadı.



Tüm Restoranlar ve Turizmciler Derneği (TÜRES) Genel Lideri Ramazan Bingöl, bu süreçte işsiz kalanların sayısının şimdi net olmadığını, lakin KGF ve kısa çalışma ödeneklerinin tuttuğu en az 500 bin çalışanın olduğunu söylüyor. Yani bu dayanaklardan faydalanmak için işten çıkarmalar yasaklanmasaydı 2 milyon çalışanın en az 500 bini işsiz kalacaktı. Lakin kelam konusu takviyelerden yararlanamayan, kapsam dışı kalan firmalar da var. Bilhassa Ege Bölgesi üzere tatil beldelerinde dönemin başlayamaması üzere sebeplerle işten çıkarmaların arttığı tabir ediliyor. Bu meşakkatlerin 6 ay daha süreceğini öngören Bingöl, “Önümüzdeki aydan itibaren işletmeler yavaş yavaş açılmaya başlar. Lakin yılı en yeterli ihtimalle yüzde 50 küçülmeyle kapatırız. Bu süreçte dökülen dökülür. Yeni periyoda ayak uyduran sorun yaşamaz” diyor. 

SERVİS NİZAMI DEĞİŞECEK

Bundan sonraki süreçte restoranların yeni bir servis nizamına geçmesi bekleniyor. Masalar ortasındaki boşluğun artması, açık havada yemek yedirilmesi, mutfağın herkese açılması, pakette daha süratli ve hijyenik atılımlar yapılması bunlardan kimileri.



TÜRES Lideri Ramazan Bingöl, “Bu saatten sonra kimse taban tabana yemek yemez. Yan yana tıpkı masalarda iç içe oturmaz” derken TURYİD Lideri Kaya Demirer ise güçlü markaların öne çıkacağını vurguladı. Demirer, “Bir mühlet yeni işletmeler ve bilinmedik yerler deneyimlemek biraz güç olabilir. Konuklar bildikleri ve inanç duydukları markalara ilgi gösterecek, kendilerini daha inançta hissedeceklerdir. Rezervasyon esnasında hayli fazla  soru-cevap listesi olacaktır, bunlar üzerinde çalışıyoruz” dedi. Lakin bu kadar baskı altında ve meskenlerde kilitli kalmanın sonucunda hayat olağana dönmeye başladığında “rövanş harcama” ve “rövanş seyahat ögelerinin ortaya çıkacağını kaydeden Demirer, şöyle devam etti: “Hayattan rövanş almak isteyen beşerler, toplumsallaşma, keşfetme üzere dürtüler ile hareket edecekler. Bir de ‘korona yaşamanın değerini bir kere daha hatırlattı. Bundan sonra daha az çalışacağım, vaktimi ve paramı biraz daha fazla zevklerime harcayacağım’ diyenler olacak. Bilhassa daha orta-ileri yaş dediğimiz 60 yaş ve üzeri bu kümede.”

Gamze Bal/Cumhuriyet