Enfeksiyon marazları ve nörolojik bozukluklar arasındaki alaka uzun yıllardan beri bilinmektedir. Virüsler, bakteriler ve gayri etmenler önemli nörolojik bozukluklara yol açmaktadır. Birden fazla vakit hastalık tablosunun tanımlanmaması yahut gerekli tedavinin devrinde uygulanmaması sonucu ömür uzunluğu etkilenebilecek tablolar ortaya çıkmaktadır.
Bu metnimizde Küme A Beta hemolitik streptokokların (halk lisanıyla beta mikrobu) neden olduğu nöropsikiyatrik bozukluk olan PANDAS klinik tablosuna ilişkin haberler özetlenecektir.
PANDAS ; Küme A hemolitik streptokok (GABS) enfeksiyonundan sonra gelişen obsessif kompülsif bozukluk (OKB) ve/ yahut tik gelişen evlatları tanımlamak için kullanılmıştır.
Obsessif kompulsif bozukluk (OKB) Mantıksız niyet ve takıntıların kişisi daima tekrar eden davranışlar sergilemesine zorlayan ruhsal bir hastalıktır. Takıntı marazı olarak tanımlanmaktır.
Tik istem dışı gerçekleşen kas kasılmalarının tümüdür.
PANDAS İngilizcede çocuklarda streptokok enfeksiyonu ile birlikte gelişen otoimmun nöropsikiyatrik hastalık sözlerinin baş harfleri alınarak oluşturulmuştur.
Özetle söylenecek olursa evlat boğaz enfeksiyonu geçiriyor (GABS) ve bu enfeksiyonla ilintili olarak nöropsikiyatrik bulgular ortaya çıkıyor. Ortaya çıkan bu tablo PANDAS olarak yorumlanmaktadır.
PANDAS ‘ın klinik bulguları nelerdir?
Belirtilerin 3 yaş ile ergenlik periyodu arasında ortaya çıkması
Ani başlangıç göstermesi ve bulguların vakit zaman alevlenme göstererek oluşması
Takıntı (OKB) yahut tiklerin bulunuşu
GABS enfeksiyonu ile alakanın saptanması
Alevlenmeler sırasında nörolojik bulguların görülmesi.
Marazın ani başlaması ve alevlenmeler göstermesi özellik taşımaktadır.
PANDAS ‘ın yaygın bir hastalık olup olamadığı bilinmemektedir. Tarifi 20 yıl evvel yapılmış olup bu bahisteki malumat zayıflığı tanının gözden kaçmasına neden olmaktadır.Erkeklerde kızlara orantıyla daha sık görülmekte ve ailesinde akut eklem romatizma bulunan çocuklarda hastalık daha ziyade tanımlanmaktadır.Bazı vakalarda ise streptokok enfeksiyonu takip eden 4 ile 6 haftada belirtiler ortaya çıkar. Bu hastalarda antibiotik tedavinin gayrikâfi olduğu yahut uygulanmadığı düşünülmektedir. Son donelere nazaran 200 evlattan bir tanesi PANDAS tablosunu göstermektedir. Öteki bir deyişle OKB ve tikli evlatların %25 de PANDAS tanımlanmaktadır.
Küme A streptokok enfeksiyonu geçiren her evlat PANDAS tablosu gösterebilir mi sorusunun karşılığı net olarak hayırdır.Ancak GABS enfeksiyonunu sık geçiren çocuklarda bu tablo oluşmaktadır. PANDAS ‘ın otoimmun bir mekanizma sonucunda oluştuğu ve dimağda bazal ganglionları tuttuğu ve fonksiyonlarda bozukluk olduğu düşülmektedir.
PANDAS ‘lı hastalarda
Boğaz kültürü
ASO ve Anti-DNase B titrasyonu periodik olarak incelenmelidir.
Bu hastalarda boğaz enfeksiyonu hikayesi dikkatle izlenmelidir.
Radyolojik olarak gereken vakalarda Kraniyel Manyetik Rezonans incelenmesi yapılabilir.
Marazın tanısı klinik olarak konulmaktadır. Gelgelelim birtakım laboratuvar incelemelerinin de ehemmiyeti vardır.
Bugün PANDAS’lı evlatların tanısı kadar tedavisinde sorun oluşum etmektedir.
Hasta evlat psikiyatrisi ve evlat enfeksiyon mütehassısı birlikte takip ederek tedavi planlanmalıdır.
Tedavi ;
- Antibiotik tedavisi
- İmmunolojik tedavi
- Nöropsikiyatrik tedavi başlıkları altında planlanır.
- Antibiotik tedavisinde 2-4 hafta müddet ile tutarlı antibiotik başlanır, hastanın kliniği izlenir. Klinik bulgular da değişiklik olmazsa antibiotik tedavisi değiştirilir.2.’inci bir antibiotik 10-14 gün vade ile verilir. Bu hastalara uzun müddetli gözetici antibiotik tedavisi önerilmektedir.
İmmunolojik tedavi
Plazmaferez
IVIG
Steroid
tedavisi yapılabilir.
Hastalarda birebir devirde evlat psikiyatri tarafından gereken nöropsikiyatrik tedavi uygulanır. PANDAS tanısı olan çocuklarda obsessif kompülsif bozuk ve /veya tiklerin yanı sıra
Anksiyete
Kişilik değişiklikleri
Dikkat eksikliği
Uyku bozuklukları
Gece işemeleri
Matematik ve yazma becerisinde azalma görüldüğü vurgulanmaktadır.
Tanı alamayan yahut tedavi edilmemiş vakalarda ise nöropsikiyatrik bulgular bir ömür uzunluğu devam edebilmektedir.
Sonuç olarak nöropsikiyatrik bulguları olan evlatların kesinlikle enfeksiyon açısından kıymetlendirilmesi kıymetli olduğu unutulmamalıdır.
Anahtar sözler;
- Pandas
-Grup A beta hemolitik streptok
-Beta mikrobu(GABS)
-Obsessif kompulsif bozukluk
-Çocuklarda tik
-Antibiotik tedavisi
-İmmünolojik tedavisi
-Nöropsikiyatrik tedavi
Prof. Dr. Nuran Gürses
Evlat ve Evlat Enfeksiyon Marazları Kompetanı
Bu metnimizde Küme A Beta hemolitik streptokokların (halk lisanıyla beta mikrobu) neden olduğu nöropsikiyatrik bozukluk olan PANDAS klinik tablosuna ilişkin haberler özetlenecektir.
PANDAS ; Küme A hemolitik streptokok (GABS) enfeksiyonundan sonra gelişen obsessif kompülsif bozukluk (OKB) ve/ yahut tik gelişen evlatları tanımlamak için kullanılmıştır.
Obsessif kompulsif bozukluk (OKB) Mantıksız niyet ve takıntıların kişisi daima tekrar eden davranışlar sergilemesine zorlayan ruhsal bir hastalıktır. Takıntı marazı olarak tanımlanmaktır.
Tik istem dışı gerçekleşen kas kasılmalarının tümüdür.
PANDAS İngilizcede çocuklarda streptokok enfeksiyonu ile birlikte gelişen otoimmun nöropsikiyatrik hastalık sözlerinin baş harfleri alınarak oluşturulmuştur.
Özetle söylenecek olursa evlat boğaz enfeksiyonu geçiriyor (GABS) ve bu enfeksiyonla ilintili olarak nöropsikiyatrik bulgular ortaya çıkıyor. Ortaya çıkan bu tablo PANDAS olarak yorumlanmaktadır.
PANDAS ‘ın klinik bulguları nelerdir?
Belirtilerin 3 yaş ile ergenlik periyodu arasında ortaya çıkması
Ani başlangıç göstermesi ve bulguların vakit zaman alevlenme göstererek oluşması
Takıntı (OKB) yahut tiklerin bulunuşu
GABS enfeksiyonu ile alakanın saptanması
Alevlenmeler sırasında nörolojik bulguların görülmesi.
Marazın ani başlaması ve alevlenmeler göstermesi özellik taşımaktadır.
PANDAS ‘ın yaygın bir hastalık olup olamadığı bilinmemektedir. Tarifi 20 yıl evvel yapılmış olup bu bahisteki malumat zayıflığı tanının gözden kaçmasına neden olmaktadır.Erkeklerde kızlara orantıyla daha sık görülmekte ve ailesinde akut eklem romatizma bulunan çocuklarda hastalık daha ziyade tanımlanmaktadır.Bazı vakalarda ise streptokok enfeksiyonu takip eden 4 ile 6 haftada belirtiler ortaya çıkar. Bu hastalarda antibiotik tedavinin gayrikâfi olduğu yahut uygulanmadığı düşünülmektedir. Son donelere nazaran 200 evlattan bir tanesi PANDAS tablosunu göstermektedir. Öteki bir deyişle OKB ve tikli evlatların %25 de PANDAS tanımlanmaktadır.
Küme A streptokok enfeksiyonu geçiren her evlat PANDAS tablosu gösterebilir mi sorusunun karşılığı net olarak hayırdır.Ancak GABS enfeksiyonunu sık geçiren çocuklarda bu tablo oluşmaktadır. PANDAS ‘ın otoimmun bir mekanizma sonucunda oluştuğu ve dimağda bazal ganglionları tuttuğu ve fonksiyonlarda bozukluk olduğu düşülmektedir.
PANDAS ‘lı hastalarda
Boğaz kültürü
ASO ve Anti-DNase B titrasyonu periodik olarak incelenmelidir.
Bu hastalarda boğaz enfeksiyonu hikayesi dikkatle izlenmelidir.
Radyolojik olarak gereken vakalarda Kraniyel Manyetik Rezonans incelenmesi yapılabilir.
Marazın tanısı klinik olarak konulmaktadır. Gelgelelim birtakım laboratuvar incelemelerinin de ehemmiyeti vardır.
Bugün PANDAS’lı evlatların tanısı kadar tedavisinde sorun oluşum etmektedir.
Hasta evlat psikiyatrisi ve evlat enfeksiyon mütehassısı birlikte takip ederek tedavi planlanmalıdır.
Tedavi ;
- Antibiotik tedavisi
- İmmunolojik tedavi
- Nöropsikiyatrik tedavi başlıkları altında planlanır.
- Antibiotik tedavisinde 2-4 hafta müddet ile tutarlı antibiotik başlanır, hastanın kliniği izlenir. Klinik bulgular da değişiklik olmazsa antibiotik tedavisi değiştirilir.2.’inci bir antibiotik 10-14 gün vade ile verilir. Bu hastalara uzun müddetli gözetici antibiotik tedavisi önerilmektedir.
İmmunolojik tedavi
Plazmaferez
IVIG
Steroid
tedavisi yapılabilir.
Hastalarda birebir devirde evlat psikiyatri tarafından gereken nöropsikiyatrik tedavi uygulanır. PANDAS tanısı olan çocuklarda obsessif kompülsif bozuk ve /veya tiklerin yanı sıra
Anksiyete
Kişilik değişiklikleri
Dikkat eksikliği
Uyku bozuklukları
Gece işemeleri
Matematik ve yazma becerisinde azalma görüldüğü vurgulanmaktadır.
Tanı alamayan yahut tedavi edilmemiş vakalarda ise nöropsikiyatrik bulgular bir ömür uzunluğu devam edebilmektedir.
Sonuç olarak nöropsikiyatrik bulguları olan evlatların kesinlikle enfeksiyon açısından kıymetlendirilmesi kıymetli olduğu unutulmamalıdır.
Anahtar sözler;
- Pandas
-Grup A beta hemolitik streptok
-Beta mikrobu(GABS)
-Obsessif kompulsif bozukluk
-Çocuklarda tik
-Antibiotik tedavisi
-İmmünolojik tedavisi
-Nöropsikiyatrik tedavi
Prof. Dr. Nuran Gürses
Evlat ve Evlat Enfeksiyon Marazları Kompetanı