Pandeminin Mutfağa Etkisi: Et, Tavuk, ve Balık Sofralara Gelemiyor

Tüketici Hakları Derneği’nin AB dayanağıyla hazırladığı ‘Pandemide Fakirlerin Temel Besinlere Erişimi’ başlıklı anket, pandeminin fakirlerin temel besinlere erişiminde yarattığı zorlukları ortaya koydu.




Hürriyet gazetesinden Aysel Alp'in haberine nazaran, çalışmada gaye kitle olarak minimum fiyat ve altında geliri olanlar ile rastgele bir gelirden mahrum olanlar seçildi. Anket, 15 Aralık-15 Ocak tarihleri ortasında, hane halkı büyüklüğü 4 ve üzeri olan 173 kişinin iştirakiyle online yapıldı.

Taban yoksulluk hududu ise 11 bin 186 lira



Kelam konusu devirde 4 kişilik bir ailenin temel besin ihtiyacının karşılanması için açlık sonu 3 bin 267 lira, barınma, sıhhat, besin, bakım gereksinimleri için gerekli minimum yoksulluk sonu ise 11 bin 186 lira olarak tespit edildi.

İştirakçilerin yüzde 80’inin borçlu olduğu ankete nazaran, 2020 yılında OECD ülkelerinde besin enflasyonu ortalama yüzde 3.3 iken Türkiye’de yüzde 20.6 oldu.



Aylık 2 kilo ve üzeri tavuk tüketenlerin oranı yüzde 18.5 iken pandemi sürecinde yüzde 4’e, balıktüketenlerin oranı yüzde 10.4’ten yüzde 2.9’a düştü. İştirakçilerin yüzde 16.8’i pandemi öncesinde nizamlı olarak aylık kırmızı et tüketmediklerini belirtirken, bu oran pandemide 2 kat artışla yüzde 31.2 ‘ye yükseldi. İştirakçilerin yüzde 68’i pandemi öncesi yumurtayı günlük tüketirken, bu oran yüzde 44’e düştü. Yumurtayı haftada bir tüketenlerin oranı ise yüzde 13.3’ten yüzde 21.4’e çıktı.

İştirakçilerin yüzde 43’ü pandemi öncesinde aylık 1 litreden fazla ayçiçeği yağı tüketirken bu oran pandemide yüzde 32’ye düştü.



Aylık yarım litreden az ayçiçeği yağı kullandığını yahut hiç kullanmadığını belirtenlerin oranı da yüzde 27’den yüzde 39’a yükseldi. Fakirlerin en az yüzde 84’ü haftada bir yahut daha fazla makarna, yüzde 75’i bulgur tüketti. İştirakçilerin yüzde 11.5’i kuru fasulyeyi, yüzde 8.7’si nohutu aylık nizamlı tüketemediklerini söyledi. Kuru fasulyeyi ayda bir tüketenlerin oranı pandemi öncesi yüzde 13.3 iken pandemide yüzde 19.5’e çıktı. Mercimek, makarna, bulgur, şehriye ve pirinç temel besin besinleri oldu.

Araştırma sonunda şu teklifler yer aldı:



“Temel besinde ithalattan vazgeçilerek, yerli üretim artırılmalı, öncelik şirketlere değil halka verilmeli, fakirlerin insanca yaşaması için temel besinlerde sübvansiyon uygulanmalı. Minimum fiyat açlık hududunun üzerine çıkarılmalı, hiçbir kesinti yapılmamalı. Kısa çalışma, işsizlik maaşı, nakdi fiyat dayanağı çalışılan devirle eşit olsun. İşsiz fakirlere hanedeki kişi sayısına nazaran nakdi fiyat dayanağı sağlansın; elektrik, su, doğalgaz bedelsiz verilsin. Çocuklu hanelere ek desteklemeler yapılsın.”