Tiroid bezinde görülen kanserlerin %70 – %80 kadarını oluşturan papiller tiroid kanseri, ultrason ve iğne biyopsisi gibi teşhis yöntemlerinin gelişmesi ile muhtemelen vücudun en sık teşhis edilen kanserlerinden biri halini almıştır. Özellikle 45 yaş altı bireylerde, çoğu kez başarılı bir şekilde tedavi edilebilen ve sonuçlarının en yüz güldürücü olduğu kanser türlerinden biridir.
Yavaş büyüyen bu tümör, kimi zaman boyundaki lenf bezelerine metastaz (sıçrama) yapabilmektedir. Ameliyatla tiroid bezinin tümör içeren yarısının ya da tamamının çıkartılması, kimi zaman da boyundaki lenf bezelerinin vücuttan temizlenmesi (boyun diseksiyonu) ve sonrasında da gerekliliğe göre radyoaktif iyot tedavisi ile hastanın tamamiyle sağlığına kavuşması, sık rastladığımız bir durumdur.
Mikropapiller tiroid kanseri (papiller mikro karsinom) nedir?
Tiroid bez dokusunda 1cm’den küçük bir tiroid nodülünün, papiller tiroid kanseri içerdiğinin anlaşılması durumunda artık mikropapiller tiroid kanseri söz konusudur. Bu durum şu şekillerde karşımıza çıkabilir:
1- Nodülün, ultrasonda şüpheli bulgular göstermesi üzerine ince iğne biyopsisi ile içinden alınan örneklerin tiroid papiller kanseri varlığını göstermesi, 2- Ameliyatla çıkartılan tiroid dokusunda iri nodüllerde değil de, 1cm’den küçük bir veya birden fazla papiller kanser odağı saptanması.
3- Boyundaki lenf bezelerinde papiller kanser odağı saptanması üzerine, boyun diseksiyonu yanı sıra tiroid bezinin de çıkartılması ile bu bezin patoloji uzmanları tarafından incelenmesi sırasında 1 cm’den küçük bir veya birden fazla papiller kanser odağının saptanması.
Mikropapiller tiroid kanserinin ayrıca özelliği, eğer boyun lenf bezelerine metastaz gibi bir durum yoksa, tümör tiroid bezi dokusunun içinde sınırlıysa, tiroid bezinin tümör içeren yarısının çıkartılmasıyla (bezin her iki yarısında tümör saptanması durumunda tamamının çıkartılması) yeterli tedavinin sağlanabilmesidir. Çoğu kez cerrahi tedavi yeterli olmakta, sonrasında ilaveten radyoaktif iyot tedavisi gibi bir yönteme ihtiyaç duyulmamaktadır. Yine de bu tür durumlarda, uygulanacak tedavi yöntemi, kişinin ve hastalığın özelliklerine, hekimin tercihine göre değişiklik gösterebilir.
Bu nedenle bu konudaki sorularınızı hekiminizle yüzyüze konuşmak daha doğru olabilir.
Papiller tiroid kanseri sebepleri nelerdir ve kimlerde daha sık görülür?
Radyasyon ve papiller tiroid kanseri arasındaki ilişki, bilimsel olarak kanıtlanmış bir gerçektir. Özellikle 20 yaşından önce radyasyona maruz kalan bireylerin, ilerleyen yıllarda tiroid bezinde kanser ortaya çıkma ihtimali, diğer bireylere göre daha fazladır. Japonya’da atom bombası radyasyonuna, Çernobil’de nükleer santral kazası sonrası oluşan radyasyona maruz kalan bireylerde, maruz kalmayanlara kıyasla daha sık papiller tiroid kanseri geliştiği bilinen bir gerçektir.
Radyasyon dışındaki sebepleri ise net olarak bilinmemekle birlikte, papiller tiroid kanserlerinin %5-15’inin genetik sebeplere bağlı olarak ortaya çıktığı düşünülmektedir. Bu nedenle ailesinde papiller tiroid kanseri olan bireylerde de, olmayanlara kıyasla bu tümöre rastlanma ihtimali daha fazladır. Kadınlarda papiller tiroid kanserinin erkeklere kıyasla 2-3 kat daha fazla görüldüğü bilinmektedir.
Papiller tiroid kanseri ne tür belirtiler verir?
Papiller tiroid kanserli hastalar, genellikle üç farklı şekilde hekimin karşısına çıkar:
- Tiroid bezinde ele gelen ya da ultrasonla fark edilen nodüllerden ince iğne biyopsisi alınması üzerine patoloji uzmanı papiller kanser varlığından ya da şüphesinden söz eder.
- Boyunda ele gelen, gözle fark edilen veya ultrasonla saptanan lenf bezesi büyümesinin, iğne biyopsisi sonrasında tiroid papiller kanser metastazına bağlı olduğunun anlaşılması,
- Genellikle orta yaş üstü hastalarda tiroid bezindeki kanserin, bezin etrafındaki organlara yayılması, işgal etmesi, fonksiyonlarını bozması sonrası hekime yaptığı müracatla. Örneğin; tümör, tiroid bezinin hemen arkasında bulunan ve rekürren laringeal sinir adını alan ses telinin hareketinden sorumlu sinirin fonksiyonunu bozarsa hastada ses kısıklığı oluşabilir. Ya da gene tiroid bezinin arkasında yer alan yemek borusu duvarını işgal ederse, yutma güçlüğü gibi sorunlar ortaya çıkabilir.
Boynun ön kısmında, tiroid bezinin bulunduğu yerde bir şişlik, nodül fark eden hastanın nodülünden ya da ultrason işlemiyle tiroid bezinde fark edilen şüpheli görünümlü nodülden ince iğne biyopsisi standart uygulamadır. Eğer biyopsi sonucu, tiroid kanseri açısından şüpheli bulunursa, yapılması gereken genellikle ameliyatla tiroid bezinin nodül olan yarısının çıkartılmasıdır. Bu şekilde kanser söz konusuysa, tiroid bezinin patologlar tarafından incelenmesiyle kesin teşhisi yapılmaktadır.
Papiller tiroid kanseri nasıl tedavi edilir?
Bu hastalıkta veya şüphesinde temel tedavi cerrahidir. İnce iğne biyopsisi sonrasında tiroid bezi içinde papiller tiroid kanseri şüphesine veya teşhisine varıldıysa tiroid bezinin tümör içeren lobun (yarısının), ya da tamamının ameliyatla çıkartılması, çoğu kez standart tedavi yöntemidir.
Bu hastalıkta temel tedavi cerrahidir. Yapılacak cerrahinin kapsamı, örneğin; tiroid bezinin yarısının mı yoksa tamamının mı çıkartılacağının, boyun lenf bezlerinin temizlenip temizlenmeyeceğinin kararı, tedaviyi yönlendiren hekimler tarafından hastanın ve de hastalığın birçok özelliğine göre verilir.
Burada önemli olan, tiroid bezinin bir veya her iki yarısının, tümüyle çıkartılmasıdır. Bu durumda patoloji incelemesinin sonucuna göre tekrar bir ameliyat gerekme ihtimali azalmakta, eğer gerekirse de, yapılacak iş daha kolay ve sağlıklı olmaktadır. Cerrahın ve daha sonra tedaviye dahil olabilecek endokrinoloji ve nükleer tıp uzmanı hekimlerin işi daha kolaylaşmaktadır.
Bu hastalıkta tedaviyi yönlendiren hekimlerin tercihine göre radyoaktif iyot tedavisi, cerrahi tedavinin etkinliğini arttırmak için eklenebilmektedir.
Papiller tiroid kanseri ameliyatının ardından başka operasyon veya tedavi gerekir mi?
Çıkartılan tiroid bezi dokusunda papiller kanser saptanması durumunda hastanın yaşı, cinsiyeti, başka hastalıklarının bulunup bulunmaması, tümörün büyüklüğü, mikroskopla yapılan incelemedeki hücre özellikleri, tümörün lenf bezlerine, çevre veya uzak organlara yayılımı gibi pek çok faktör ikinci bir cerrahi (eğer alınmadıysa, tiroid bezinin diğer yarısının alınması ya da boyun lenf bezelerinin temizlenmesi) veya radyoaktif iyot tedavisi (halk arasında bilinen adıyla atom tedavisi), nadiren de radyoterapi gibi ek tedavileri gündeme getirebilir.
Bütün bu faktörleri değerlendirmek ve hasta ve hastalık için en uygun tedaviyi seçmek ciddi bir deneyim ve tıbbi bilgi gerektirir. Hekiminiz tedavinizin planlanmasında izlenecek en uygun yolu belirleyecektir.
Papiller tiroid kanseri tedavisinde boyun diseksiyonu nedir ve ne zaman gereklidir?
Baş-boyun bölgesindeki kötü huylu tümörlerin cerrahi tedavisinin bir parçası da, hastalık içerdiği bariz veya muhtemel lenf bezelerinin sistematik bir şekilde, boyundaki hayati yapılara zarar vermeden çıkartılması, yani boyun diseksiyonu operasyonudur. Bu operasyon hemen her zaman, tümör dokusunun çıkartılmasıyla eş zamanlı olarak uygulanır.
Papiller tiroid kanseri de boyun lenf bezelerine metastaz (sıçrama) yapabilen bir tümördür. Bu nedenle, özellikle de iri tümörlerde öncelikle bu tümörün en sık metastaz yaptığı boyun ön bölge (bkz: şekilde VI – VII numaralı bölgeler) diseksiyonu çoğu kez önlem olarak uygulanır. Görünürde (muayenede, ultrason veya MR gibi tetkiklerde) bu bölgelerde lenf nodlarında metastaz varsa, tiroid bezinin çıkartılması sırasında diseksiyon, özellikle uygulanması gereken bir işlem halini almaktadır.
Papiller tiroid kanseri bazen de boynun yan kısımlarına (bkz: şekilde II – III – IV – V numaralı bölgeler) metastaz yapabilmektedir. Bu durum söz konusu olduğunda, bu bölgeleri içeren bir boyun diseksiyonu gerekli olabilmektedir.
Boyun diseksiyonunun gerekliliği konusunda hekiminiz sizi bilgilendirecektir.
Papiller tiroid kanserinde radyoaktif iyot tedavisi (atom tedavisi) hangi durumlarda gereklidir?
Tiroid bezindeki hücreler ve onlardan köken alan tümör hücreleri, vücuda verilen iyot atomlarını, tiroid hormonu veya öncüllerini yapmak için içlerine çekerler. Bu, bazı tiroid hastalıkları (hipertiroidi gibi) ve bazı tiroid kanserlerinin tedavisinde avantaj oluşturmaktadır. İyotun radyoaktif izotopu vücuda verildiğinde, tümör hücreleri bu atomları içlerine almakta ve atomlardan çıkan radyasyon da o hücrelerin ölümüne yol açmaktadır. Böylece, cerrahi sonrası hala vücutta (boyun bölgesinde veya akciğer, kemik gibi uzak organ ve bölgelerde) kalan tümör hücrelerinin yok edilmesi hedeflenmektedir. Bunun yapılabilmesi için, iyoda olan açlığı tümör hücrelerinden çok daha fazla olan sağlıklı tiroid dokusunun vücuttan cerrahi ile tamamen ya da tama yakınının çıkartılmış olması gerekmektedir.
Tiroid ameliyatlarında sinirlerin korunması neden önemlidir?
Ses tellerinin gerginliğini kontrol eden süperior larengeal sinir ve ses tellerinin hareketini sağlayan inferior (rekürren) larengeal sinir, ses ve konuşma açısından çok önemli yapılardır. Bunlardan süperior larengeal sinirin hasar görmesi durumunda hasta tiz sesleri çıkartmakta güçlük çekerken rekürren larengeal sinirin zarar görmesi durumunda genellikle ciddi ses kısıklığı söz konusudur.
Ses tellerinin gerginliğini kontrol eden süperior larengeal sinir ve ses tellerinin hareketini sağlayan inferior (rekürren) larengeal sinir, ses ve konuşma açısından çok önemli yapılardır. Bunlardan süperior larengeal sinirin hasar görmesi durumunda hasta tiz sesleri çıkartmakta güçlük çekerken rekürren larengeal sinirin zarar görmesi durumunda genellikle ciddi ses kısıklığı söz konusudur.
Madde madde papiller tiroid kanseri
- Papiller tiroid kanseri, tiroid kanserleri arasında en sık görülen tiptir.
- Kadınlarda ve 30-50 yaştaki bireylerde daha sık görülmekle birlikte yaşlılarda, gençlerde hatta çocuklarda da görülebilmektedir.
- Geçmişte radyasyona maruz kalmış olmak, yıllar sonra bu hastalığın ortaya çıkmasına sebep olabilir.
- Kimi zaman bu hastalık tesadüf sonucu teşhis edilebilmektedir.
- Papiller tiroid kanseri, yaklaşık her üç hastadan birinde boyun lenf bezelerine metastaz yapabilmektedir.
- Hasta gençse ve erken teşhis söz konusuysa, bu hastalığın tamamen tedavi edilebilme olasılığı oldukça yüksektir.
- Papiller tiroid kanserinin temel tedavisi, tiroid bezinin yarısının veya tamamının ameliyatla çıkartılmasıdır. Gerekliliğe göre radyoaktif iyot tedavisi ve kimi durumlarda da radyoterapi, kemoterapi gibi tedaviler de eklenebilmektedir.