Paraların Maliyeti Değerini Aştı: Merkez Bankası Cevap Vermedi

Para üretiminde kullanılan metallerin ve kağıtların fiyatları Rusya-Ukrayna savaşının da tesiriyle fırladı. Aslında yüksek olan kur hasebiyle yurt dışından gelen her eserde maliyet artışları da eklenince paranın maliyeti kıymetini aştı. 


CHP Uşak Milletvekili Özkan Yalım, paraların metal ve kağıt maliyetlerini hesapladı.



Yalım’ın hesabına nazaran; 1 kuruşun metal maliyeti 0,96 kuruşa, 5 kuruşun metal maliyeti 1,03 TL'ye, 10 kuruşun metal maliyeti 1,12 TL'ye, 25 kuruşun metal maliyeti 1,42 TL'ye, 50 kuruşun metal maliyeti 2,42 TL'ye ve 1 liranın metal maliyeti 2,92 TL'ye yükseldi.

50 kuruşluk madeni paranın maliyetinin 66 kuruştan 2 lira 42 kuruşa çıkarken, bu yükselişte, Rusya’nın Ukrayna’ya askeri müdahalesi nedeniyle nikelin ton fiyatının Londra Metal Borsası’nda 45 bin dolara çıkmasının tesirli olduğu da kaydedildi. 

Yalım, bu sayının, gümrük vergisi, KDV, ithalatçı, dağıtıcı ile bayi karları toplanarak elde edildiğini belirtti.

Merkez Bankası ne karşılık verdi?



Yalım, paraların üretim maliyet fiyatını Merkez Bankası’na sorduğunu, lakin TCMB Darphane Genel Müdürlüğü’nün “Söz konusu müracaata, 4982 sayılı Bilgi Edinme Hakkı Kanunu’nun 'Madde 23- Kanunlarda ticari sır olarak nitelenen bilgi yahut dokümanlar ile kurum ve kuruluşlar tarafından gerçek yahut hükmî bireylerden saklı kalması kaydıyla sağlanan ticari ve mali bilgiler bu kanun kapsamı dışındadır' kararı çerçevesinde yanıt verilmemektedir” şekilden karşılık verdiğin iletti.

Maliyetler nasıl hesaplanıyor?



ANKA'nın aktardığına habere nazaran Yalım, kağıt paraların maliyet hesabını şu formda açıkladı:  

“Bununla ilgili çok fazla bir data yok. Bu paraların imalatı ve kâğıt fiyatları tüm dünyada bir sır üzere saklanıyor. Kağıt paralar olağan kağıttan değil, özel bir pamuk ve keten karışımından üretilir. Pamuk, keten ve öbür birtakım özel kimyasalın karışmasıyla elde edilen para kağıdı, her insanın eline aldığında hissettiği ve bu histen büyük keyif aldığı özel bir yapıya sahiptir. Kağıt paraların kağıtlarının maliyetlerini bir halde öğrendim. Tedavüldeki en küçük kağıt para olan 5 Türk lirası kağıdının maliyeti 0,30 sterlin, 10 Türk lirasının 0,35 sterlin, 20 Türk lirasının ve 50 Türk lirasının 0,43 sterlin, 100 Türk lirasının 0,52 sterlin, 200 Türk lirasının ise 0,61 sterlin pahasında sonuçları ortaya çıkıyor. Yalnızca kağıtlarının maliyeti, basım ve mürekkep maliyetleri ise epey kıymetli. Bunlar da paraların bedeline, büyüklüğüne ve renklerine nazaran değişiklikler gösteriyor. Ben, yeniden basım, matbaa, personellik ve elektrik masraflarını farklı tutarak yalnızca kağıt maliyetine nazaran hesapladım. Sterlin son günlerde yaklaşık 20,00 TL’den süreç görmektedir. 

Buna nazaran; 5 Türk lirasının kağıdı 0,30 sterlin, TL cinsinden pahası 6 lira; 10 Türk lirasının kağıdı 0,35 sterlin, TL cinsinden bedeli 7 lira; 20 Türk lirası ve 50 Türk lirasının kağıtları 0,43 sterlin, TL cinsinden bedeli 8 lira 60 kuruş; 100 Türk lirasının kağıdı 0,52 sterlin, TL cinsinden 10 lira 40 kuruş; 200 Türk lirasının kağıdı 0,57 sterlin, TL cinsinden pahası 11 lira 40 kuruşa mal olmaktadır.”