Parasomniler uyku sırasındaki (REM ve NREM uyku sırasında) oluşan tuhaf davranışlardır Bakalım parasomnilerin turleri neler:
Kabuslar
Kabuslar korkuya, şiddete ve kaygıya neden olabilecek guclu gece olayları Kabus goren bir kişi REM uykusundadır ve uyandığında ruyasını detaylarıyla anlatamaz Bir kabustan sonra tekrar uyumak genellikle zordur Kabusların nedeni hastalıklar, endişeler, sevilen birinin kaybı ve bazı ilaclar olabilir Kabuslar haftada birden fazla goruluyorsa ve iyi bir gece uykusu cekmenizi engelliyorsa bir doktora danışmanız onerilir
Karabasanlar
Karabasanı tecrube edenler korkmuş bir şekilde uyanırlar Kişi uyanmış gorunur fakat kafası karıştığından iletişim kuramaz Sese karşılık veremez ve tam olarak uyanmakta gucluk ceker Karabasan yaklaşık 15 dakika surer Gectikten sonra kişi uykuya geri donebilir Karabasan yaşayan kişiler sabah olduğunda hicbir şey hatırlamazlar Karabasan kabusa benzer Ancak karabasanlar uykuya daldıktan 1 ya da 2 saat sonra yani derin uyku sırasında ortaya cıkar
Karabasan cocuklar arasında epey yaygındır Ozellikle 3 ve 5 yaşları arasındaki cocukların %5’inde gorulur Bu cocuklar genellikle uykularında konuşur ve uyurgezer olurlar Bu uyku bozukluğu aile mirası niteliğindedir ve yetişkinlerde de gorulebilir Guclu duygusal gerginlikler ve alkol kullanımı karabasanları tetikleyebilir
UyurgezerlikUyurgezerlik bir kişinin aslında uyuduğu halde uyanıkmış gibi etrafta gezinmesidir Yaptıkları hareketleri sonradan hatırlamazlar Uyurgezerlik genellikle NREM uykusu sırasında yani derin uykuda ortaya cıkar Ancak REM uykusunda yani uykunun sonlarına doğru da gorulebilir 8 – 12 yaşları arasındaki cocuklarda yaygın olarak gorulur Ancak daha genc cocuklarda ya da yetişkinlerde de gorulme olasılığı vardır
Uyurgezerlik de aileden gelen bir uyku bozukluğu Genel inanışın aksine uyurgezer birini gezdiği sırada uyandırmanın hicbir tehlikesi yok Uyurgezer kişi sadece uyandıktan hemen sonra biraz sersemleyebilir Uyurgezer birini uyandırmak tehlikeli değil ancak uyurgezerliğin kendisi bazen tehlikeli olabilir Bunun nedeni uyurgezer kişinin etrafındaki tehlikelerden habersiz olması Cocukların coğunda uyurgezerlik ergenlik yıllarında son bulur
Uykuda konuşmakUykuda konuşmak da bir uyku bozukluğu olarak sayılabilir Genellikle hicbir zararı yoktur fakat uykuda konuşan birini gormek, tanıklık eden icin biraz sinir bozucu olabilir Kısa kelimeler ya da heceler ya da uzun cumleler uyku sırasında soylenebilecekler arasında Uykusunda konuşan biri kesinlikle konuştuklarını hatırlamaz Ateş, stres ya da başka uyku bozuklukları gibi durumlar uykuda konuşmaya neden olabilir
Gece kramplarıGece krampları gece boyunca ortaya cıkan istemsiz, ozellikle de kaval kemiğinde oluşan kramplardır Kramp hissi birkac saniyeden 10 dakikaya kadar surebilir Kramptan kaynaklanan ağrı her seferinde daha da azalır Orta yaşlı ya da daha yaşlı kişilerde daha sık gorulur Ancak her yaştan insan bacak kramplarını yaşayabilir Gece yaşanan bacak kramplarının nedeni henuz tam olarak bulunabilmiş değil Dehidrasyon, uzun sure oturmak ya da kasların uzun sureli zorlanması krampları tetikleyebilir Yeterli sıvı tuketimi ve duzenli egzersizle bacak kramplarının onune gecilebilir
Uykuya bağlı ağrılı ereksiyonEreksiyon REM uykusunun ayrılmaz bir parcası Nadir olarak ağrıya neden olup kişiyi uyandırabiliyor Bu durumun tedavisi ise REM uykusunu bastıracak antidepresanlar
Uykuda diş gıcırdatmaUykuda diş gıcırdatma bilincsiz olarak yapılır Diğer uyku bozukluklarının etkisiyle ortaya cıkabilir Cene kaslarının rahatsız olması ve dişlerin bozulması diş gıcırdatmanın neden olduğu durumlar arasında Diş gıcırdatmanın dereceleri var Hafif durumlardan ağızda yaralara neden olabilecek ciddi durumlara kadar uzayabilir Diş gıcırdatma ağız icine yerleştirilen bazı aletler yardımıyla engellenebilir
EnureziBu durumda kişiler uyku sırasında idrarlarını kontrol edemez Enurezinin iki turu var: birincil enurezi doğuştan beri var olan idrar kacırmadır İkincil enurezi ise onceden idrarını kontrol edebilen birinin sonradan edememeye başlamasıdır Diyabet, uyku apnesi gibi sorunlar uykuda idrar kacırmaya neden olabilir
Uyku bozuklukları hakkında daha ayrıntılı bilgi ve durumunuza ozel tavsiyeler icin uzmanlarımıza danışabilirsiniz
Kabuslar
Kabuslar korkuya, şiddete ve kaygıya neden olabilecek guclu gece olayları Kabus goren bir kişi REM uykusundadır ve uyandığında ruyasını detaylarıyla anlatamaz Bir kabustan sonra tekrar uyumak genellikle zordur Kabusların nedeni hastalıklar, endişeler, sevilen birinin kaybı ve bazı ilaclar olabilir Kabuslar haftada birden fazla goruluyorsa ve iyi bir gece uykusu cekmenizi engelliyorsa bir doktora danışmanız onerilir
Karabasanlar
Karabasanı tecrube edenler korkmuş bir şekilde uyanırlar Kişi uyanmış gorunur fakat kafası karıştığından iletişim kuramaz Sese karşılık veremez ve tam olarak uyanmakta gucluk ceker Karabasan yaklaşık 15 dakika surer Gectikten sonra kişi uykuya geri donebilir Karabasan yaşayan kişiler sabah olduğunda hicbir şey hatırlamazlar Karabasan kabusa benzer Ancak karabasanlar uykuya daldıktan 1 ya da 2 saat sonra yani derin uyku sırasında ortaya cıkar
Karabasan cocuklar arasında epey yaygındır Ozellikle 3 ve 5 yaşları arasındaki cocukların %5’inde gorulur Bu cocuklar genellikle uykularında konuşur ve uyurgezer olurlar Bu uyku bozukluğu aile mirası niteliğindedir ve yetişkinlerde de gorulebilir Guclu duygusal gerginlikler ve alkol kullanımı karabasanları tetikleyebilir
UyurgezerlikUyurgezerlik bir kişinin aslında uyuduğu halde uyanıkmış gibi etrafta gezinmesidir Yaptıkları hareketleri sonradan hatırlamazlar Uyurgezerlik genellikle NREM uykusu sırasında yani derin uykuda ortaya cıkar Ancak REM uykusunda yani uykunun sonlarına doğru da gorulebilir 8 – 12 yaşları arasındaki cocuklarda yaygın olarak gorulur Ancak daha genc cocuklarda ya da yetişkinlerde de gorulme olasılığı vardır
Uyurgezerlik de aileden gelen bir uyku bozukluğu Genel inanışın aksine uyurgezer birini gezdiği sırada uyandırmanın hicbir tehlikesi yok Uyurgezer kişi sadece uyandıktan hemen sonra biraz sersemleyebilir Uyurgezer birini uyandırmak tehlikeli değil ancak uyurgezerliğin kendisi bazen tehlikeli olabilir Bunun nedeni uyurgezer kişinin etrafındaki tehlikelerden habersiz olması Cocukların coğunda uyurgezerlik ergenlik yıllarında son bulur
Uykuda konuşmakUykuda konuşmak da bir uyku bozukluğu olarak sayılabilir Genellikle hicbir zararı yoktur fakat uykuda konuşan birini gormek, tanıklık eden icin biraz sinir bozucu olabilir Kısa kelimeler ya da heceler ya da uzun cumleler uyku sırasında soylenebilecekler arasında Uykusunda konuşan biri kesinlikle konuştuklarını hatırlamaz Ateş, stres ya da başka uyku bozuklukları gibi durumlar uykuda konuşmaya neden olabilir
Gece kramplarıGece krampları gece boyunca ortaya cıkan istemsiz, ozellikle de kaval kemiğinde oluşan kramplardır Kramp hissi birkac saniyeden 10 dakikaya kadar surebilir Kramptan kaynaklanan ağrı her seferinde daha da azalır Orta yaşlı ya da daha yaşlı kişilerde daha sık gorulur Ancak her yaştan insan bacak kramplarını yaşayabilir Gece yaşanan bacak kramplarının nedeni henuz tam olarak bulunabilmiş değil Dehidrasyon, uzun sure oturmak ya da kasların uzun sureli zorlanması krampları tetikleyebilir Yeterli sıvı tuketimi ve duzenli egzersizle bacak kramplarının onune gecilebilir
Uykuya bağlı ağrılı ereksiyonEreksiyon REM uykusunun ayrılmaz bir parcası Nadir olarak ağrıya neden olup kişiyi uyandırabiliyor Bu durumun tedavisi ise REM uykusunu bastıracak antidepresanlar
Uykuda diş gıcırdatmaUykuda diş gıcırdatma bilincsiz olarak yapılır Diğer uyku bozukluklarının etkisiyle ortaya cıkabilir Cene kaslarının rahatsız olması ve dişlerin bozulması diş gıcırdatmanın neden olduğu durumlar arasında Diş gıcırdatmanın dereceleri var Hafif durumlardan ağızda yaralara neden olabilecek ciddi durumlara kadar uzayabilir Diş gıcırdatma ağız icine yerleştirilen bazı aletler yardımıyla engellenebilir
EnureziBu durumda kişiler uyku sırasında idrarlarını kontrol edemez Enurezinin iki turu var: birincil enurezi doğuştan beri var olan idrar kacırmadır İkincil enurezi ise onceden idrarını kontrol edebilen birinin sonradan edememeye başlamasıdır Diyabet, uyku apnesi gibi sorunlar uykuda idrar kacırmaya neden olabilir
Uyku bozuklukları hakkında daha ayrıntılı bilgi ve durumunuza ozel tavsiyeler icin uzmanlarımıza danışabilirsiniz