Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
Dimağ pilleri başta Parkinson Marazı olmak üzere pekçok hareket bozukluğunun cerrahi tedavisinde son yıllarda giderek yaygın olarak kullanılan nispeten karmaşık elektronik cihazlardır.
Bilindiği üzere bütün hareket bozukluklarının başlangıç tedavisi medikal tedavi ile yapılmaya çalışılmaktadır. Gelgelelim artık ilaç tedavisine yanıt vermeyen yahut istem dışı hareketler üzere şiddetli ilaç yan tesirlerinin gözlendiği ileri evrelerdeki Parkinson Hastalarında, spazmotik tortikollis ismi verilen boyun kasılmalarında, şiddetli vücut kasılmaları ile giden distoni hastalıklarında birden fazla hengam tıbbi tedavi yararlı yahut kâfi olamamaktadır. Bu üzere hastalarda alternatif tedavi olarak dimağ cerrahisinin bir alt kolu olan Fonksiyonel ve Stereotaktik Dimağ cerrahisi teşebbüsleri hastalara kıymetli yararlar sağlayabilmektedir.
Bu cerrahi teşebbüslerde hedef dimağ içerisinde birkaç milimetre çaplı anatomik ve fizyolojik amaçların yanını akıllıca tesbit edebilmek ve bu noktalardaki fizyolojik aktiviteyi etraflarındaki hayati değer taşıyan dokuları etkilemeden değiştirebilmektir. Bu değişiklik ya gaye yerin bir çeşit lazere benzeyen usul ile yakılması, bir sair deyişle “destrüktif girişim” yahut bu kesimin bir çeşit elektrik akımı verilerek etkilenmesi, yani “modülatif girişim” ile sağlanabilmektedir.
Dimağ pilleri insan dimağının içerisine yerleştirilen ve ucunda polariteleri değiştirilebilir dört platinium-iridium karışımı kutbu bulunan bir elektrod, bu elektrodu esas pil cihazına bağlayan bir uzatma (extension) ve pilin kendi gövdesinden oluşan elektronik düzeneklerdir. Elektrod kısmı dimağ içerisine yerleştirilmekte, bu elektrod uzantı yardımıyla cilt altından göğüs kafesinin üst kısmına yerleştirilen pile bağlanmaktadır. Pil cihazı dışarıdan bilgisayar aracılığı ile telemetrik programlanabilen hayli karmaşık bir elektronik modüldür. Bu cihaz programlanarak dimağ içersindeki elektrodun ucundaki dört kutubun pozitif/negatif/nötr olarak değiştirilebilmesi ve pek çok değişik kombinasyonlar yaratılabilmesi sağlanmaktadır. Başkaca verilen elektrik akımının şiddeti yani amplitüdü, frekansı yani saniyedeki verilen elektrik dalgası sayısı ve verilen akımın dalga genişliği ayarlanabilmekte, sonunda dimağda etkilenen sahanın mekanı ve büyüklüğü değiştirilebilmektedir.
Dimağ pili takılması operasyonu tümü ile lokal anestezi altında ve hastalar uyanık olarak gerçekleştirilmektedir. Hastalar yalnızca operasyonun son aşamasında son bir saatlik kısımda pilin gövdesi göğüste cilt altına yerleştirilirken acı duymamaları için uyutulmaktadırlar. Piller takıldıktan sonra hastadan hastaya değişmekle birlikte ortalama birkaç haftalık aralıklı ve sık denetimlerle pillerin ince ayarları bilgisayar aracılığı ile yapılmakta ve hastaların en çokça randıman alabilecekleri parametreler ayarlanmaktadır.
Pil takılan hastalara bir mıknatıs verilmekte ve hastalar istek ettikleri takdirde bu mıknatısı göğüslerindeki pil gövdesine yaklaştırıp birkaç saniye üzerinde tutarak pili açıp kapatabilmektedirler. Bu sürecin emeli münasebetli hastalarda geceleri pilleri örtülü tutarak pil batarya ömürlerini uzatabilmektir. Pillerin ömrü uygulanan dimağ nahiyesi ve hastalara nazaran değişmekle birlikte ortalama 7-8 yıl arasında değişmektedir. Pilin bataryası bittiğinde sair bir dimağ operasyonuna gereksinim olmayıp pillerin yalnızca göğüs kesimindeki cilt altına yerleştirilmiş kısmı yaklaşık yarım saatlik bir operasyonla değiştirilmektedir. Daha yüksek elektrik akımı verilmesi gereken distoni marazı olan hastalarda 9 yıl kadar ömrü olan ve dışarıdan şarj edilebilen dimağ pillerini de uygulamak mümkündür.
Pil takılan hastaların sıradan günlük yaşantılarında hiçbir değişiklik olmamaktadır. Hastalar her türlü sportif faaliyeti sürdürebilir ve yüzebilirler. Pil takılan hastalara üzerlerinde elektronik cihaz taşıdıklarına dair bir evrak verilmekte ve hastalar gerektiğinde güvenlik denetimlerinde bu belgeyi göstermektedirler. Pil takılı hastaların pil ayarlarını değiştirebileceğinden MR çektirmelerine müsaade verilmemektedir. Fakat çok gerekli olduğunda yapılacak ayarlamalar ile MR çektirilmesi de mümkündür.
Yukarıda tanımlanan özellikleri nedeni ile dimağ pilleri kişilere takıldıklarında hareket bozukluklarının tedavisinde denetim edilebilir, ayarlanabilir ve yan tesirler görüldüğü takdirde geri dönüşümü olan bir tedavi yolu olarak büyük kolaylıklar sağlamaktadır. 1970’li yılların ahir tek bir kutbu olan birinci versiyonları ile uygulanmaya başlanan dimağ pilleri, 90’lı yılların başından itibaren yeni geliştirilen ve ucunda dört kutbu olan versiyonları ile giderek yaygın olarak kullanılmaya başlanmıştır.
Parkinson hastalarında dimağ pilleri bugün hastaların önde gelen bulgularına nazaran üç başka dimağ kesimine yerleştirilmektedir. Tremor denilen titremenin ön planda olduğu hastalarda beyefendisinin talamus ismi verilen ve titremeden sorumlu hücrelerin daha ağır bulunduğu dimağ yerine, katılık, yavaşlık ve istem dışı hareketler üzere bulguların ön planda olduğu hastalarda beyefendisinin globus pallidus denilen dimağ kesimine, bulguların iki taraflı ve ağır olduğu, yürüme bozukluğunun ön planda olduğu hastalarda beyefendisinin her iki yarım küresinde birer adet bulunan subtalamik nukleus ismi verilen dimağ ortamlarına ve iki taraflı olarak dimağ pilleri yerleştirilmektedir. Pillerin hangi dimağ yerine yerleştirileceğine hastaların önde gelen klinik bulgularına nazaran karar verilmektedir. Bu dimağ çekirdekcikleri arasındaki mesafe her ne kadar birkaç milimetreden çokça değilse de pratiklerin klinik sonuçları arasında değerli ölçüde farklar izlenmektedir. Subtalamik nukleusa takılan dimağ pilleri Parkinson Hastalarında ilaç alınmış hale misal tesir yarattıklarından illetin çabucak bütün bulgularını düzetlmekte, bu özellikleri nedeni ile de giderek daha yaygın olarak kullanılmaktadırlar.
Hareket bozukluklarının tedavisinde amaç oluşum eden hücrelerin ve etraflarındaki hayati oluşumların alanlarının cürüm hissesi olmadan bulunması büyük ehemmiyet taşımaktadır. Son yıllarda geliştirilen Tek hücre seviyesindeMikroelektrod kayıt ve stimülasyon tekniği, insan dimağının içerisine ucu 2 mikron kalınlığında bir elektrod yerleştirilmesi ve bu elektrodun bilgisayar aracılığı ile ilerletilmesi ve epey karmaşık ve pahalı elektronik cihazlara bağlanması sureti ile beyindeki tek bir hücrenin elektriksel aktivitesinin algılanıp dinlenmesini, yahut bu kesime çok düşük elektrik akımı vererek uyanık ameliyat edilen hastaların bu ikaza verdikleri yanıtın incelenmesi sureti ile beyefendisinin fizyolojikharitasının çıkartılmasını sağlayan bir prosedürdür. Bu sistem sayesinde bulundukları yanlar hastadan hastaya en az iki-üç milimetre farklılık gösteren amaç hücrelerin konumları 100 mikrondan daha az bir günah behresi ile bulunabilmektedir. Mikroelektrod kayıt ve stimülasyon tekniği kullanılarak Dr.Ali ZIRH tarafından Mart 1997 başından beri 750’den çokça operasyon muvaffakiyet ile gerçekleştirilmiş, 195 dimağ pili takılmıştır. Kullanılan Tek hücre seviyesinde Mikroelektrod kayıt ve stimülasyon tekniği sayesinde hastalarda son radde başarılı sonuçlar elde edilmiş olup hiçbir komplikasyon ve yan tesir gözlenmemiştir.
Parkinson hastalarındaki cerrahi teşebbüslerde ilgili dimağ nahiyelerinde lazere benzeyen ve Radiofrequency (RF) denilen bir yolla lezyon yaparak (yakarak) da bu yerlerdeki hücrelerdeki haddinden fazla aktiviteyi denetim edebilmek mümkündür. Devletimiz üzere ekonomik koşulların çok uygun olmadığı yahut sıhhat sigortalarının bu tip cerrahi teşebbüsleri karşılamadığı devletlerde hastaların ekonomik koşulları başlangıçta pil takılmasına münasip değil ise birinci cerrahi teşebbüs umum olarak lezyon yapma üslubunda olmaktadır. Bu durumda tek taraflı cerrahi teşebbüslerde lezyon yapma (yakma) süreci nispeten başarılı sonuçlar vermektedir. Bu koşullarda dimağ pilleri ekseriyetle yan tesirlerin görülme risklerinin çokça olduğu iki taraflı cerrahi teşebbüslerde 2. operasyonun tesirlerinin denetim edilebilir olması hedefi ile uygulanırlar. Buna ek olarak son yıllarda beyefendisinin Subtalamik Nukleus ismi verilen kesimine iki taraflı dimağ pili yerleştirme operasyonunun ileri evrelerde Parkinson Hastalarında son aşama çarpıcı düzgünleşme sağladığı, hastaların çabucak hemen ilaç bile almaya gereksinim duymayacak kadar iyileşebildikleri gözlenmiştir. Bu tedavideki zorluk bahsedilen nahiyenin çok küçük olması ve mahallin hakikat tesbit edilmesinin çok güç olmasıdır. Lakin Mikroelektrod kayıt ve stimülasyon tekniği kullanılarak bu kesimlerin kusursuz tesbiti mümkün olmaktadır. Gibisi biçimde farklı maksatlara piller yerleştirilerek Parkinson illeti dışında el titremelerinin, şiddetli boyun kasılmalarının ve boyun eğriliklerinin, denetim edilemeyen ağrıların da bu sistemle tedavisi mümkündür.
Bugün Toplumsal Güvenlik Sistemi münâsib seçilen ve sahih endikasyon ile ameliyat edilen hastalarda operasyonun en pahalı kısmı olan pil parasının tamamını karşılamaktadır. Sonunda son aylarda lezyon cerrahisi mekanına daha muteber ve denetim edilebilir bir prosedür olan Dimağ Pili takılması operasyonlarından çok daha çokça sayıda hastanın faydalanması mümkün olmaktadır. Mikroelektrod kayıt ve stimülasyon tekniği kullanılarak Dr.Ali ZIRH tarafından yekun 195 hastaya dimağ pili takılması operasyonu yapılmış, bu operasyonların 118’i son iki yıl içerisinde hastaların Toplumsal Güvenlik Kurumu kapsamında ameliyat olmasını sağlayan Medikalpark Bahçelievler Hastanesinde gerçekleştirilmiştir.
Hareket bozukluğu illeti olan her hastaya cerrahi teşebbüs uygulamak mümkün olmayabilir. Hastaların ameliyattan yarar görüp göremeyeceklerine yahut bu türlü bir teşebbüse aday olup olmadıklarına ama ayrıntılı klinik kıymetlendirme ve testler sonrasında karar verilmektedir.
Bilindiği üzere bütün hareket bozukluklarının başlangıç tedavisi medikal tedavi ile yapılmaya çalışılmaktadır. Gelgelelim artık ilaç tedavisine yanıt vermeyen yahut istem dışı hareketler üzere şiddetli ilaç yan tesirlerinin gözlendiği ileri evrelerdeki Parkinson Hastalarında, spazmotik tortikollis ismi verilen boyun kasılmalarında, şiddetli vücut kasılmaları ile giden distoni hastalıklarında birden fazla hengam tıbbi tedavi yararlı yahut kâfi olamamaktadır. Bu üzere hastalarda alternatif tedavi olarak dimağ cerrahisinin bir alt kolu olan Fonksiyonel ve Stereotaktik Dimağ cerrahisi teşebbüsleri hastalara kıymetli yararlar sağlayabilmektedir.
Bu cerrahi teşebbüslerde hedef dimağ içerisinde birkaç milimetre çaplı anatomik ve fizyolojik amaçların yanını akıllıca tesbit edebilmek ve bu noktalardaki fizyolojik aktiviteyi etraflarındaki hayati değer taşıyan dokuları etkilemeden değiştirebilmektir. Bu değişiklik ya gaye yerin bir çeşit lazere benzeyen usul ile yakılması, bir sair deyişle “destrüktif girişim” yahut bu kesimin bir çeşit elektrik akımı verilerek etkilenmesi, yani “modülatif girişim” ile sağlanabilmektedir.
Dimağ pilleri insan dimağının içerisine yerleştirilen ve ucunda polariteleri değiştirilebilir dört platinium-iridium karışımı kutbu bulunan bir elektrod, bu elektrodu esas pil cihazına bağlayan bir uzatma (extension) ve pilin kendi gövdesinden oluşan elektronik düzeneklerdir. Elektrod kısmı dimağ içerisine yerleştirilmekte, bu elektrod uzantı yardımıyla cilt altından göğüs kafesinin üst kısmına yerleştirilen pile bağlanmaktadır. Pil cihazı dışarıdan bilgisayar aracılığı ile telemetrik programlanabilen hayli karmaşık bir elektronik modüldür. Bu cihaz programlanarak dimağ içersindeki elektrodun ucundaki dört kutubun pozitif/negatif/nötr olarak değiştirilebilmesi ve pek çok değişik kombinasyonlar yaratılabilmesi sağlanmaktadır. Başkaca verilen elektrik akımının şiddeti yani amplitüdü, frekansı yani saniyedeki verilen elektrik dalgası sayısı ve verilen akımın dalga genişliği ayarlanabilmekte, sonunda dimağda etkilenen sahanın mekanı ve büyüklüğü değiştirilebilmektedir.
Dimağ pili takılması operasyonu tümü ile lokal anestezi altında ve hastalar uyanık olarak gerçekleştirilmektedir. Hastalar yalnızca operasyonun son aşamasında son bir saatlik kısımda pilin gövdesi göğüste cilt altına yerleştirilirken acı duymamaları için uyutulmaktadırlar. Piller takıldıktan sonra hastadan hastaya değişmekle birlikte ortalama birkaç haftalık aralıklı ve sık denetimlerle pillerin ince ayarları bilgisayar aracılığı ile yapılmakta ve hastaların en çokça randıman alabilecekleri parametreler ayarlanmaktadır.
Pil takılan hastalara bir mıknatıs verilmekte ve hastalar istek ettikleri takdirde bu mıknatısı göğüslerindeki pil gövdesine yaklaştırıp birkaç saniye üzerinde tutarak pili açıp kapatabilmektedirler. Bu sürecin emeli münasebetli hastalarda geceleri pilleri örtülü tutarak pil batarya ömürlerini uzatabilmektir. Pillerin ömrü uygulanan dimağ nahiyesi ve hastalara nazaran değişmekle birlikte ortalama 7-8 yıl arasında değişmektedir. Pilin bataryası bittiğinde sair bir dimağ operasyonuna gereksinim olmayıp pillerin yalnızca göğüs kesimindeki cilt altına yerleştirilmiş kısmı yaklaşık yarım saatlik bir operasyonla değiştirilmektedir. Daha yüksek elektrik akımı verilmesi gereken distoni marazı olan hastalarda 9 yıl kadar ömrü olan ve dışarıdan şarj edilebilen dimağ pillerini de uygulamak mümkündür.
Pil takılan hastaların sıradan günlük yaşantılarında hiçbir değişiklik olmamaktadır. Hastalar her türlü sportif faaliyeti sürdürebilir ve yüzebilirler. Pil takılan hastalara üzerlerinde elektronik cihaz taşıdıklarına dair bir evrak verilmekte ve hastalar gerektiğinde güvenlik denetimlerinde bu belgeyi göstermektedirler. Pil takılı hastaların pil ayarlarını değiştirebileceğinden MR çektirmelerine müsaade verilmemektedir. Fakat çok gerekli olduğunda yapılacak ayarlamalar ile MR çektirilmesi de mümkündür.
Yukarıda tanımlanan özellikleri nedeni ile dimağ pilleri kişilere takıldıklarında hareket bozukluklarının tedavisinde denetim edilebilir, ayarlanabilir ve yan tesirler görüldüğü takdirde geri dönüşümü olan bir tedavi yolu olarak büyük kolaylıklar sağlamaktadır. 1970’li yılların ahir tek bir kutbu olan birinci versiyonları ile uygulanmaya başlanan dimağ pilleri, 90’lı yılların başından itibaren yeni geliştirilen ve ucunda dört kutbu olan versiyonları ile giderek yaygın olarak kullanılmaya başlanmıştır.
Parkinson hastalarında dimağ pilleri bugün hastaların önde gelen bulgularına nazaran üç başka dimağ kesimine yerleştirilmektedir. Tremor denilen titremenin ön planda olduğu hastalarda beyefendisinin talamus ismi verilen ve titremeden sorumlu hücrelerin daha ağır bulunduğu dimağ yerine, katılık, yavaşlık ve istem dışı hareketler üzere bulguların ön planda olduğu hastalarda beyefendisinin globus pallidus denilen dimağ kesimine, bulguların iki taraflı ve ağır olduğu, yürüme bozukluğunun ön planda olduğu hastalarda beyefendisinin her iki yarım küresinde birer adet bulunan subtalamik nukleus ismi verilen dimağ ortamlarına ve iki taraflı olarak dimağ pilleri yerleştirilmektedir. Pillerin hangi dimağ yerine yerleştirileceğine hastaların önde gelen klinik bulgularına nazaran karar verilmektedir. Bu dimağ çekirdekcikleri arasındaki mesafe her ne kadar birkaç milimetreden çokça değilse de pratiklerin klinik sonuçları arasında değerli ölçüde farklar izlenmektedir. Subtalamik nukleusa takılan dimağ pilleri Parkinson Hastalarında ilaç alınmış hale misal tesir yarattıklarından illetin çabucak bütün bulgularını düzetlmekte, bu özellikleri nedeni ile de giderek daha yaygın olarak kullanılmaktadırlar.
Hareket bozukluklarının tedavisinde amaç oluşum eden hücrelerin ve etraflarındaki hayati oluşumların alanlarının cürüm hissesi olmadan bulunması büyük ehemmiyet taşımaktadır. Son yıllarda geliştirilen Tek hücre seviyesindeMikroelektrod kayıt ve stimülasyon tekniği, insan dimağının içerisine ucu 2 mikron kalınlığında bir elektrod yerleştirilmesi ve bu elektrodun bilgisayar aracılığı ile ilerletilmesi ve epey karmaşık ve pahalı elektronik cihazlara bağlanması sureti ile beyindeki tek bir hücrenin elektriksel aktivitesinin algılanıp dinlenmesini, yahut bu kesime çok düşük elektrik akımı vererek uyanık ameliyat edilen hastaların bu ikaza verdikleri yanıtın incelenmesi sureti ile beyefendisinin fizyolojikharitasının çıkartılmasını sağlayan bir prosedürdür. Bu sistem sayesinde bulundukları yanlar hastadan hastaya en az iki-üç milimetre farklılık gösteren amaç hücrelerin konumları 100 mikrondan daha az bir günah behresi ile bulunabilmektedir. Mikroelektrod kayıt ve stimülasyon tekniği kullanılarak Dr.Ali ZIRH tarafından Mart 1997 başından beri 750’den çokça operasyon muvaffakiyet ile gerçekleştirilmiş, 195 dimağ pili takılmıştır. Kullanılan Tek hücre seviyesinde Mikroelektrod kayıt ve stimülasyon tekniği sayesinde hastalarda son radde başarılı sonuçlar elde edilmiş olup hiçbir komplikasyon ve yan tesir gözlenmemiştir.
Parkinson hastalarındaki cerrahi teşebbüslerde ilgili dimağ nahiyelerinde lazere benzeyen ve Radiofrequency (RF) denilen bir yolla lezyon yaparak (yakarak) da bu yerlerdeki hücrelerdeki haddinden fazla aktiviteyi denetim edebilmek mümkündür. Devletimiz üzere ekonomik koşulların çok uygun olmadığı yahut sıhhat sigortalarının bu tip cerrahi teşebbüsleri karşılamadığı devletlerde hastaların ekonomik koşulları başlangıçta pil takılmasına münasip değil ise birinci cerrahi teşebbüs umum olarak lezyon yapma üslubunda olmaktadır. Bu durumda tek taraflı cerrahi teşebbüslerde lezyon yapma (yakma) süreci nispeten başarılı sonuçlar vermektedir. Bu koşullarda dimağ pilleri ekseriyetle yan tesirlerin görülme risklerinin çokça olduğu iki taraflı cerrahi teşebbüslerde 2. operasyonun tesirlerinin denetim edilebilir olması hedefi ile uygulanırlar. Buna ek olarak son yıllarda beyefendisinin Subtalamik Nukleus ismi verilen kesimine iki taraflı dimağ pili yerleştirme operasyonunun ileri evrelerde Parkinson Hastalarında son aşama çarpıcı düzgünleşme sağladığı, hastaların çabucak hemen ilaç bile almaya gereksinim duymayacak kadar iyileşebildikleri gözlenmiştir. Bu tedavideki zorluk bahsedilen nahiyenin çok küçük olması ve mahallin hakikat tesbit edilmesinin çok güç olmasıdır. Lakin Mikroelektrod kayıt ve stimülasyon tekniği kullanılarak bu kesimlerin kusursuz tesbiti mümkün olmaktadır. Gibisi biçimde farklı maksatlara piller yerleştirilerek Parkinson illeti dışında el titremelerinin, şiddetli boyun kasılmalarının ve boyun eğriliklerinin, denetim edilemeyen ağrıların da bu sistemle tedavisi mümkündür.
Bugün Toplumsal Güvenlik Sistemi münâsib seçilen ve sahih endikasyon ile ameliyat edilen hastalarda operasyonun en pahalı kısmı olan pil parasının tamamını karşılamaktadır. Sonunda son aylarda lezyon cerrahisi mekanına daha muteber ve denetim edilebilir bir prosedür olan Dimağ Pili takılması operasyonlarından çok daha çokça sayıda hastanın faydalanması mümkün olmaktadır. Mikroelektrod kayıt ve stimülasyon tekniği kullanılarak Dr.Ali ZIRH tarafından yekun 195 hastaya dimağ pili takılması operasyonu yapılmış, bu operasyonların 118’i son iki yıl içerisinde hastaların Toplumsal Güvenlik Kurumu kapsamında ameliyat olmasını sağlayan Medikalpark Bahçelievler Hastanesinde gerçekleştirilmiştir.
Hareket bozukluğu illeti olan her hastaya cerrahi teşebbüs uygulamak mümkün olmayabilir. Hastaların ameliyattan yarar görüp göremeyeceklerine yahut bu türlü bir teşebbüse aday olup olmadıklarına ama ayrıntılı klinik kıymetlendirme ve testler sonrasında karar verilmektedir.
