iltasyazilim
FD Üye
Parkinson nedir?
Parkinson hastalığı, dopaminerjik nöronların harabiyetinden kaynaklanan progresif, nörolojik bir hastalıktır Hastalık, başta 1817 yılında James Parkinson tarafından tanımlanmıştır Parkinson, daha fazla ileri yaşlarda ortaya çıkmakla birlikte bazen daha genç yetişkinlerde de görülebilmektedir Aradaki fark az olsa da toplumda kadınlara oranla erkeklerde daha artı görülmektedir Bu rahatsızlık sıradan 60 yaş civarında başlamaktadır Yavaş ilerleme bildiren bu hastalığın ortalama bir seyir hızı olmakla birlikte ayrı olarak her hasta için bir ilerleme hızı tahmin etmek mümkün değildir Günümüze kadar tanı ve tedavide büyük gelişimler kaydedilmiştir Daha önceki dönemlere kadar günümüzde Parkinson hastalarının vefat riski genel nüfusunkine yaklaşmış ve yaşam süresi beklentisi artmıştır
A) Klinik Özellikler: Parkinson hastalığının dört önemli bulgusu istem dışı titreme (tremor), kas sertliği (rijidite), hareketlerde yavaşlama (bradikinezi) ve denge kaybıdır En yaygın başlangıç bulgusu asimetrik istirahat tremoru olmakla birlikte hastaların takriben beşte birinde ilk bulgu olarak bir eli kullanmakta zorluk görülmektedir
Öteki klinik özellikler açısından, hastalığın erken dönemlerinde hasta sıklıkla ince koordine hareketlerde zorlandığını fark eder Jurnal işlerin yerine getirilmesi zorlaşabilir (düğme iliklemek, saç taramak gibi) Maske yüz denilen, yüz ifadesinin silinmesi ayrım edilebilir Ses kısılabilir ve monotonlaşabilir Kullanmakta güçlük çekilen kol yürürken bütün olarak sallanmayabilir ve hasta benzer taraftaki ayağını yürürken sürüyebilir Vücudun duruşu giderek bükülür ve adımlar da küçülür; el yazısı küçülebilir ve şekli bozulabilir
Daha sonraki dönemlerinde ağızdan salya akması ve yiyecekleri yutmada zorluklar, koku alma duyusunun kaybedilmesi nedeniyle tat almada değişiklikler görülebilir Bunlara ek olarak buhran ve demans da ortaya çıkabilir Sık idrara çıkma, terleme anormallikleri gibi otonom fonksiyon bozuklukları bulgularına rastlanabildiği gibi aynı zamanda uyku bozuklukları da gözlenebilir
Parkinson hastalığının klinik tanısı, hastanın anamnezinin değerlendirilmesi ve nörolojik muayenenin yapılması ile konulur Belli tanıyı karşılayan laboratuar veya radyoloji yöntemi bulunmamaktadır
B) Hastalığın Evreleri: Hastalığın şiddetini tanımlamanın bir yolu 1960'larda Margaret Hoehn ve Melvin Yahr kadar geliştirilmiş olan Hoehn ve Yahr skalasıdır Bu skalaya tarafından evreleme şu şekildedir:
0: Parkinson hastalığı bulgusu yok
1 Aşama: Tek tarafta Parkinson hastalığı belirtileri (tremor, rijidite ya da bradikinezi) var
2 Evre: Karşılıklı Parkinson hastalığı belirtileri (tremor, rijidite veya bradikinezi) var ve yürüme güçlüğü değil
3 Evre: Müşterek Parkinson hastalığı belirtileri var ve fazla az yürüme güçlüğü var
4 Safha: Karşılıklı Parkinson hastalığı belirtileri var ve orta derecede yürüme güçlüğü var Hasta kimsesiz yaşayamayacak durumdadır
5 Evre: Iki Taraflı Parkinson hastalığı belirtileri var ve hasta yürüyemiyor Hasta tekerlekli iskemle uygulamak zorundadır ya da yatağa bağımlıdır
C) Parkinson Hastalığını Taklit Eden Nörolojik Hastalıklar:
1) Arteriyosklerotik Parkinsonizm
2) HIV Virüsü ve Verem Enfeksiyonları
3) Travma
4) Normal Basınçlı Hidrosefali
5) Tümörler ve Öteki Kitlesel Lezyonlar
D) Çare: Parkinson hastalığı progresif (gelişken) bir hastalıktır Bu sebeple çare yöntemi hastanın bulgularına ve fonksiyonel bozukluğunun derecesine ast olarak değişir Erken dönemdeki olgularda, fonksiyonellik fazla bariz etkilenmiyorsa tedavisiz izlenebilir Bunun yanına gerekirse dağıtılmış ilaçlar da kullanılabilir Tedavinin amacı merkez asap sistemindeki dopamin düzeyini artırmaktır
İlerlemiş seviyedeki hastalıkta, hastanın işlevsel durumunu en uygun olarak tutma ve tedavinin emrindeki etkilerinden uzak durma sağlanmalıdır Rahatsızlık ilerledikçe Parkinson hastalığının tedavisi giderek zorlaşmaktadır *
Parkinson hastalığı, dopaminerjik nöronların harabiyetinden kaynaklanan progresif, nörolojik bir hastalıktır Hastalık, başta 1817 yılında James Parkinson tarafından tanımlanmıştır Parkinson, daha fazla ileri yaşlarda ortaya çıkmakla birlikte bazen daha genç yetişkinlerde de görülebilmektedir Aradaki fark az olsa da toplumda kadınlara oranla erkeklerde daha artı görülmektedir Bu rahatsızlık sıradan 60 yaş civarında başlamaktadır Yavaş ilerleme bildiren bu hastalığın ortalama bir seyir hızı olmakla birlikte ayrı olarak her hasta için bir ilerleme hızı tahmin etmek mümkün değildir Günümüze kadar tanı ve tedavide büyük gelişimler kaydedilmiştir Daha önceki dönemlere kadar günümüzde Parkinson hastalarının vefat riski genel nüfusunkine yaklaşmış ve yaşam süresi beklentisi artmıştır
A) Klinik Özellikler: Parkinson hastalığının dört önemli bulgusu istem dışı titreme (tremor), kas sertliği (rijidite), hareketlerde yavaşlama (bradikinezi) ve denge kaybıdır En yaygın başlangıç bulgusu asimetrik istirahat tremoru olmakla birlikte hastaların takriben beşte birinde ilk bulgu olarak bir eli kullanmakta zorluk görülmektedir
Öteki klinik özellikler açısından, hastalığın erken dönemlerinde hasta sıklıkla ince koordine hareketlerde zorlandığını fark eder Jurnal işlerin yerine getirilmesi zorlaşabilir (düğme iliklemek, saç taramak gibi) Maske yüz denilen, yüz ifadesinin silinmesi ayrım edilebilir Ses kısılabilir ve monotonlaşabilir Kullanmakta güçlük çekilen kol yürürken bütün olarak sallanmayabilir ve hasta benzer taraftaki ayağını yürürken sürüyebilir Vücudun duruşu giderek bükülür ve adımlar da küçülür; el yazısı küçülebilir ve şekli bozulabilir
Daha sonraki dönemlerinde ağızdan salya akması ve yiyecekleri yutmada zorluklar, koku alma duyusunun kaybedilmesi nedeniyle tat almada değişiklikler görülebilir Bunlara ek olarak buhran ve demans da ortaya çıkabilir Sık idrara çıkma, terleme anormallikleri gibi otonom fonksiyon bozuklukları bulgularına rastlanabildiği gibi aynı zamanda uyku bozuklukları da gözlenebilir
Parkinson hastalığının klinik tanısı, hastanın anamnezinin değerlendirilmesi ve nörolojik muayenenin yapılması ile konulur Belli tanıyı karşılayan laboratuar veya radyoloji yöntemi bulunmamaktadır
B) Hastalığın Evreleri: Hastalığın şiddetini tanımlamanın bir yolu 1960'larda Margaret Hoehn ve Melvin Yahr kadar geliştirilmiş olan Hoehn ve Yahr skalasıdır Bu skalaya tarafından evreleme şu şekildedir:
0: Parkinson hastalığı bulgusu yok
1 Aşama: Tek tarafta Parkinson hastalığı belirtileri (tremor, rijidite ya da bradikinezi) var
2 Evre: Karşılıklı Parkinson hastalığı belirtileri (tremor, rijidite veya bradikinezi) var ve yürüme güçlüğü değil
3 Evre: Müşterek Parkinson hastalığı belirtileri var ve fazla az yürüme güçlüğü var
4 Safha: Karşılıklı Parkinson hastalığı belirtileri var ve orta derecede yürüme güçlüğü var Hasta kimsesiz yaşayamayacak durumdadır
5 Evre: Iki Taraflı Parkinson hastalığı belirtileri var ve hasta yürüyemiyor Hasta tekerlekli iskemle uygulamak zorundadır ya da yatağa bağımlıdır
C) Parkinson Hastalığını Taklit Eden Nörolojik Hastalıklar:
1) Arteriyosklerotik Parkinsonizm
2) HIV Virüsü ve Verem Enfeksiyonları
3) Travma
4) Normal Basınçlı Hidrosefali
5) Tümörler ve Öteki Kitlesel Lezyonlar
D) Çare: Parkinson hastalığı progresif (gelişken) bir hastalıktır Bu sebeple çare yöntemi hastanın bulgularına ve fonksiyonel bozukluğunun derecesine ast olarak değişir Erken dönemdeki olgularda, fonksiyonellik fazla bariz etkilenmiyorsa tedavisiz izlenebilir Bunun yanına gerekirse dağıtılmış ilaçlar da kullanılabilir Tedavinin amacı merkez asap sistemindeki dopamin düzeyini artırmaktır
İlerlemiş seviyedeki hastalıkta, hastanın işlevsel durumunu en uygun olarak tutma ve tedavinin emrindeki etkilerinden uzak durma sağlanmalıdır Rahatsızlık ilerledikçe Parkinson hastalığının tedavisi giderek zorlaşmaktadır *