Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
parmak cıkığı nasıl anlaşılır?
parmak cıkığıya doğrudan doğruya ya, dolaylı bir travma (carpma, vurma) sonucunda, ya da bir hastalığa bağlı olarak normal ilişkilerinin dışına cıkarak yer değiştirmesi Coğu zaman cıkıkla birlikte organın bağları ve bağlara ait kapsuller de parcalanır Govde icindeki organlarda, orneğin bobreklerde, cıkık gorulebilir Fakat, coğunlukla, cıkık deyince kemiklerin oynak eklem noktalarındaki yer değiştirmesi akla gelir Bu yer değiştirmede genellikle bir kemiğin eklem ucu doğal yerinden cıkarak, oteki kemiğin ucuyla olan ilişkisini kaybeder, yatay bir kayma ile ondan uzaklaşır
Cıkık ağırlık derecelerine gore uce ayrılır:
1) Burkulma: Bir kemik ucu, eklemin oteki tarafındaki kemik ucundan ayrılır ve derhal yine yerine oturur Burkulma, hafif ve bir anlık bir cıkık olarak kabul edilir
2) Yarı cıkık: Bunlarda kemik ucu eklemdeki yerinden cıkar, fakat busbutun kopmaz; yani eklemin iki yanındaki iki kemik birbirinden butun butune ayrılmaz
3) Gercek cıkık: Kemik ucunun doğal yerinden dışarı cıkması kesindir ve eklemi meydana getiren kemikler hic bir noktada birbirlerine dokunmazlar
Burkulmaya bir anlık cıkık, yani gecici cıkık denirse, yarı cıkığa surekli fakat bolgesel cıkık denebilir Cunku bu durumda eklemin iki ucu henuz birbirine değmektedir Gercek cıkık ise surekli ve tamdır, Eklemin iki kemik ucu birbiriyle butun temasını kaybetmiştir
Cıkıklar nedenlerine gore doğuştan ve sonradan olma diye ikiye ayrılır Sonradan olma cıkıkları da travma sonucu ve hastalık sonucu olarak iki grupta incelemek gerekir
Doğuştan olan cıkıklar, kemik uclarının kotu veya yetersiz oluşmasından ya da cocuk henuz ana rahmindeyken embriyoda gelişme eksiklikleri olmasından ileri gelir Bunların en başta geleni kalca cıkığıdır Uyluk kemiğinin yuvarlak ucu kendisini icine alan boşluğun, embriyo doneminde yetersiz oluşması sonucunda yerine iyi oturamaz; bu da, kalca cıkığı denen durumu meydana getirir
Cok cetin bir doğumda hırpalanma sonucu meydana gelen cıkıkları da, sonradan edinilen cıkıkların travma kaynaklı olanları arasında saymak gerekir Kaynağı travma olan cıkıklar eklem uzerindeki şiddetli bir carpma veya vurmanın etkisiyle meydana gelir
Kaynağı patolojik olan cıkıklar, eklem uclarının ur veya yangılanma (frengi, verem vb) sonucu hırpalanmasıyla meydana gelen cıkık ceşitleridir İcine fazla miktarda kan veya yangı akmasıyla eklem boşluğu cok fazla genişler; bu da cıkık yapar Bazen de cıkığın nedeni, eklem cevresindeki kasların felce uğramasıdır Bu kaslar gucunu kaybedince, artık eklem cevresindeki koruyucu cit gorevlerini yerine getiremez olurlar Oysa eklemi cevreleyen kaslar eklem mekanizmasının normal işlemini sağlar
Patolojik cıkıklara kendiliğinden olan (spontane) cıkıklar da denir Bunun nedeni, dışarıdan hic bir travma (carpma, vurma) olmaksızın ya da cok hafif travmalar sonucunda meydana gelmeleridir Fakat bu travma, ancak herhangi bir ur veya frengi, kemik veremi gibi bir yangıyla yıpratılmış eklem uzerinde etki yapabilecek kadar hafiftir,
Cıkık, kırıktan cok daha az rastlanan bir durumdur İstatistiklere gore aşağı yukarı her on kırık olayına bir cıkık duşer
Cıkıklar hemen hemen yalnız kolbacak, elayakta olur Cunku vucudun en cok bu kısımlarında eklem vardır ve buraları travmayla en cok karşılaşabilen kısımlardır Cıkık kolda bacaktan, elde ayaktan cok gorulur Sağ ve sol organlar arasında cıkık olması bakımından pek ayrılık yoktur Erkeklerde kadınlardan daha cok cıkık olayı gorulur Bunun nedeni de, erkeğin kadına oranla daha canlı bir yaşantı surdurmesi, daha sert sporlar yapmasıdır Kadında erkekten daha sık gorulen tek cıkık turu cene cıkığıdır
Yaş gruplarına gore dağılım acısından cıkık en fazla 1540 yaşlar arasında gorulur Bunun nedeni, bu yaşlarda cok canlı bir hayat surulmesi, cok spor yapılmasıdır
Eklemler icinde en cok omuz kemiğinde cıkık olur Ancak, dirsek, bilek, koprucuk, parmak (ozellikle başparmak), kalca, dizkapağı, cene cıkıkları da cok rastlanan durumlardır Yuzeye yakın bulunan eklemlerde, cıkık, derinlerdeki eklemlere oranla daha sık gorulur Cunku derindeki eklemi cevresindeki kaslar daha iyi korur Cok işleyen eklemlerde az işleyenlere, kapsulu direncsiz olanlarda direncli olanlara, acılıp kapanma hareketi geniş
olanlarda dar olanlara oranla daha cok cıkık gorulun
Eklemi dışarıdan guclendiren bağlar gevşeyince aynı kemik birkac kez ust uste
cıkabilir Buna yineleyen cıkık ya da usteleyen cıkık denir
Cıkık acı veren bir durumdur Duyulan acı, cıkığın turune gore az veya cok olabilir Hasta, cıkan eklemi oynatamaz Hekim muayenesinde şunlar gorulebilir:
Yerel bicim bozukluğu: Normal yapıda cıkıntı olan yerde cokme, normal yapıda cukur olan yerde cıkıntı gorulur
Şişkinlik: Eklem cevresindeki yumuşak dokular
derin kan damarlarının etkisiyle şişer
Carpma: Cıkık olan organın uzunlamasına ekseni normal doğrultusundan sapar
Boyut değişikliği: Cıkık olan organda cıkığın doğrultusuna gore kısalma veya uzama olur
Cıkık olan eklemin cevresindeki dokularda aynı anda veya birbiri peşi sıra yaralanmalar, zedelenmeler gorulur Bunlar kemik uclarında olabilir, kas liflerinin, kirişlerin arasında gorulebilir; hareket sinirleri hırpalanır, bir ceşit felc olur Duyu sinirleri hırpalanır; cıkık olan
yerin cevresindeki sinirler sıkışır, gerilir, parcalanır Bu da nevralji yapar Kan damarları kopar veya acılır İc organlar yıpranır Bunların coğu doğrudan doğruya dış travmanın
etkisiyle olur Bir kısmı ise kemiğin cıkması sonucu olur Yumuşak bir doku icin, kemiğin cıkması bir travma sayılır
Yukarıdaki klinik belirtilere bakarak cıkığı teşhis etmek zor değildir Bununla beraber, bazen ozellikle derinlerde bir eklemden şuphe ediliyorsa, ic rahatlığı ‘icin rontgen filmini cekmek gerekir
Bir kemiğinin cıkmış olmasından kuşkulanılan kimseye hemen doktor getirilir; bu olamazsa hasta rahat bir aracla doktora goturulur En kucuk bir hareket bile buyuk acı vereceğinden hasta kıpırdatılmaz Doktor olmayan kimsenin cıkığı yerine oturtmaya calışması cok tehlikelidir Yalnız doktor, gerekirse uyuşturarak, cıkığı yerine oturtabilir Narkoz acıyı yok eder Doktorun gerek kansız yerine oturtma, gerek cerrahi girişim calışmalarına engel olan kas kasılmalarını azaltır
Cıkık yerine oturtulduktan sonra eklem bir sure hareketten alıkonulur Bu sure, cıkığın meydana geldiği ekleme gore değişir Hareketsizlik ya duz tahta parcaları ya alcı ya da madensel bir catkı ile sağlanır Hareketsizlik donemi bitince masaj, sıcaklık uygulaması veya elektrik tedavisi yapılarak eklemin normal hareketini bulması sağlanır
parmak cıkığıya doğrudan doğruya ya, dolaylı bir travma (carpma, vurma) sonucunda, ya da bir hastalığa bağlı olarak normal ilişkilerinin dışına cıkarak yer değiştirmesi Coğu zaman cıkıkla birlikte organın bağları ve bağlara ait kapsuller de parcalanır Govde icindeki organlarda, orneğin bobreklerde, cıkık gorulebilir Fakat, coğunlukla, cıkık deyince kemiklerin oynak eklem noktalarındaki yer değiştirmesi akla gelir Bu yer değiştirmede genellikle bir kemiğin eklem ucu doğal yerinden cıkarak, oteki kemiğin ucuyla olan ilişkisini kaybeder, yatay bir kayma ile ondan uzaklaşır
Cıkık ağırlık derecelerine gore uce ayrılır:
1) Burkulma: Bir kemik ucu, eklemin oteki tarafındaki kemik ucundan ayrılır ve derhal yine yerine oturur Burkulma, hafif ve bir anlık bir cıkık olarak kabul edilir
2) Yarı cıkık: Bunlarda kemik ucu eklemdeki yerinden cıkar, fakat busbutun kopmaz; yani eklemin iki yanındaki iki kemik birbirinden butun butune ayrılmaz
3) Gercek cıkık: Kemik ucunun doğal yerinden dışarı cıkması kesindir ve eklemi meydana getiren kemikler hic bir noktada birbirlerine dokunmazlar
Burkulmaya bir anlık cıkık, yani gecici cıkık denirse, yarı cıkığa surekli fakat bolgesel cıkık denebilir Cunku bu durumda eklemin iki ucu henuz birbirine değmektedir Gercek cıkık ise surekli ve tamdır, Eklemin iki kemik ucu birbiriyle butun temasını kaybetmiştir
Cıkıklar nedenlerine gore doğuştan ve sonradan olma diye ikiye ayrılır Sonradan olma cıkıkları da travma sonucu ve hastalık sonucu olarak iki grupta incelemek gerekir
Doğuştan olan cıkıklar, kemik uclarının kotu veya yetersiz oluşmasından ya da cocuk henuz ana rahmindeyken embriyoda gelişme eksiklikleri olmasından ileri gelir Bunların en başta geleni kalca cıkığıdır Uyluk kemiğinin yuvarlak ucu kendisini icine alan boşluğun, embriyo doneminde yetersiz oluşması sonucunda yerine iyi oturamaz; bu da, kalca cıkığı denen durumu meydana getirir
Cok cetin bir doğumda hırpalanma sonucu meydana gelen cıkıkları da, sonradan edinilen cıkıkların travma kaynaklı olanları arasında saymak gerekir Kaynağı travma olan cıkıklar eklem uzerindeki şiddetli bir carpma veya vurmanın etkisiyle meydana gelir
Kaynağı patolojik olan cıkıklar, eklem uclarının ur veya yangılanma (frengi, verem vb) sonucu hırpalanmasıyla meydana gelen cıkık ceşitleridir İcine fazla miktarda kan veya yangı akmasıyla eklem boşluğu cok fazla genişler; bu da cıkık yapar Bazen de cıkığın nedeni, eklem cevresindeki kasların felce uğramasıdır Bu kaslar gucunu kaybedince, artık eklem cevresindeki koruyucu cit gorevlerini yerine getiremez olurlar Oysa eklemi cevreleyen kaslar eklem mekanizmasının normal işlemini sağlar
Patolojik cıkıklara kendiliğinden olan (spontane) cıkıklar da denir Bunun nedeni, dışarıdan hic bir travma (carpma, vurma) olmaksızın ya da cok hafif travmalar sonucunda meydana gelmeleridir Fakat bu travma, ancak herhangi bir ur veya frengi, kemik veremi gibi bir yangıyla yıpratılmış eklem uzerinde etki yapabilecek kadar hafiftir,
Cıkık, kırıktan cok daha az rastlanan bir durumdur İstatistiklere gore aşağı yukarı her on kırık olayına bir cıkık duşer
Cıkıklar hemen hemen yalnız kolbacak, elayakta olur Cunku vucudun en cok bu kısımlarında eklem vardır ve buraları travmayla en cok karşılaşabilen kısımlardır Cıkık kolda bacaktan, elde ayaktan cok gorulur Sağ ve sol organlar arasında cıkık olması bakımından pek ayrılık yoktur Erkeklerde kadınlardan daha cok cıkık olayı gorulur Bunun nedeni de, erkeğin kadına oranla daha canlı bir yaşantı surdurmesi, daha sert sporlar yapmasıdır Kadında erkekten daha sık gorulen tek cıkık turu cene cıkığıdır
Yaş gruplarına gore dağılım acısından cıkık en fazla 1540 yaşlar arasında gorulur Bunun nedeni, bu yaşlarda cok canlı bir hayat surulmesi, cok spor yapılmasıdır
Eklemler icinde en cok omuz kemiğinde cıkık olur Ancak, dirsek, bilek, koprucuk, parmak (ozellikle başparmak), kalca, dizkapağı, cene cıkıkları da cok rastlanan durumlardır Yuzeye yakın bulunan eklemlerde, cıkık, derinlerdeki eklemlere oranla daha sık gorulur Cunku derindeki eklemi cevresindeki kaslar daha iyi korur Cok işleyen eklemlerde az işleyenlere, kapsulu direncsiz olanlarda direncli olanlara, acılıp kapanma hareketi geniş
olanlarda dar olanlara oranla daha cok cıkık gorulun
Eklemi dışarıdan guclendiren bağlar gevşeyince aynı kemik birkac kez ust uste
cıkabilir Buna yineleyen cıkık ya da usteleyen cıkık denir
Cıkık acı veren bir durumdur Duyulan acı, cıkığın turune gore az veya cok olabilir Hasta, cıkan eklemi oynatamaz Hekim muayenesinde şunlar gorulebilir:
Yerel bicim bozukluğu: Normal yapıda cıkıntı olan yerde cokme, normal yapıda cukur olan yerde cıkıntı gorulur
Şişkinlik: Eklem cevresindeki yumuşak dokular
derin kan damarlarının etkisiyle şişer
Carpma: Cıkık olan organın uzunlamasına ekseni normal doğrultusundan sapar
Boyut değişikliği: Cıkık olan organda cıkığın doğrultusuna gore kısalma veya uzama olur
Cıkık olan eklemin cevresindeki dokularda aynı anda veya birbiri peşi sıra yaralanmalar, zedelenmeler gorulur Bunlar kemik uclarında olabilir, kas liflerinin, kirişlerin arasında gorulebilir; hareket sinirleri hırpalanır, bir ceşit felc olur Duyu sinirleri hırpalanır; cıkık olan
yerin cevresindeki sinirler sıkışır, gerilir, parcalanır Bu da nevralji yapar Kan damarları kopar veya acılır İc organlar yıpranır Bunların coğu doğrudan doğruya dış travmanın
etkisiyle olur Bir kısmı ise kemiğin cıkması sonucu olur Yumuşak bir doku icin, kemiğin cıkması bir travma sayılır
Yukarıdaki klinik belirtilere bakarak cıkığı teşhis etmek zor değildir Bununla beraber, bazen ozellikle derinlerde bir eklemden şuphe ediliyorsa, ic rahatlığı ‘icin rontgen filmini cekmek gerekir
Bir kemiğinin cıkmış olmasından kuşkulanılan kimseye hemen doktor getirilir; bu olamazsa hasta rahat bir aracla doktora goturulur En kucuk bir hareket bile buyuk acı vereceğinden hasta kıpırdatılmaz Doktor olmayan kimsenin cıkığı yerine oturtmaya calışması cok tehlikelidir Yalnız doktor, gerekirse uyuşturarak, cıkığı yerine oturtabilir Narkoz acıyı yok eder Doktorun gerek kansız yerine oturtma, gerek cerrahi girişim calışmalarına engel olan kas kasılmalarını azaltır
Cıkık yerine oturtulduktan sonra eklem bir sure hareketten alıkonulur Bu sure, cıkığın meydana geldiği ekleme gore değişir Hareketsizlik ya duz tahta parcaları ya alcı ya da madensel bir catkı ile sağlanır Hareketsizlik donemi bitince masaj, sıcaklık uygulaması veya elektrik tedavisi yapılarak eklemin normal hareketini bulması sağlanır
