Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
iltasyazilim
FD Üye
Parrhesia, felsefede, sosyal psikolojide, klinik psikoloji ve psikanalizde giderek üzerinde daha çok araştırma yapılan bir kavram Retorikte parrhesia, samimi olarak, çok açık konuşmak ve bu şekilde konuşmanın bağışlanmasını beklemeyi tanımlar Terim, kelimenin tam anlamıyla “her şeyi söylemeyi ve “özgürce konuşmayı, “cesurca konuşmayı kapsar Bu, sadece konuşma özgürlüğünü değil, konuşmayı yapan kişi zarara uğrasa bile, toplumun yararına gerçekleri söyleme zorunluluğunu da beraberinde getirir Bu özelliğiyle de “etkili konuşmadan ve “politik doğruculuktan ayrılır Parrhesia’ya “gözü kara doğruculuk diyebiliriz
Parrhesia, klasik Atina demokrasisinin temel bileşenlerindendir Meclislerde ve mahkemelerde Atinalılar hemen hemen her şeyi söylemekte özgürdü ve örneğin tiyatroda Aristofanes gibi oyun yazarları, seçtikleri her kişilikle alay etme hakkından tam olarak faydalanmıştır Kuşkusuz söylenebilecek şeylerin sınırları vardı; siyaseti, ahlakı, dini tartışmak ya da insanları eleştirme özgürlüğü şartlara bağlıydı Kimin tarafından söylendiği, ne zaman, nerede, neden ve nasıl söylendiği önemliydi Konuşmacı ahlaka aykırı konuşuyor ya da görüşleri halkın görüşlerine aykırı düşüyorsa, Sokrates’in yeni tanrılar uydurduğu ve gençleri kötü etkilediği suçlamasıyla ölüm cezasına çarptırılmasında olduğu gibi, çılgın bir konuşma özgürlüğünden faydalanmakta büyük riskler vardı Parrhesia, Kinizmin temslcisi filozoflar için de temel bir kavramdı Atina’da gündüz vakti elinde fenerle dolaşarak dürüst bir insan aradığını söyleyen, İmparator Büyük İskender’e parmağıyla güneşi göstererek, “Bana veremeyeceğin şeyi benden esirgeme ! diyen Sinop’lu Diyojen’in konuşmalarında en iyi örnekleri görüldü
Michel Foucault, parrhesia kavramını, kişinin retorik, manipülasyon ya da genelleme kullanmaksızın, görüş ve düşüncelerini açık ve gerçekçi bir şekilde söylediği bir söylem biçimi olarak geliştirdi Foucault, günümüzün modern dünyasında, parrhesianın, kanıtçı Kartezyen düşünme biçimiyle sorunu olduğunu söylüyor Descartes için gerçek, yadsınamaz olanla aynı şeydir ve incelenmemiş veya eleştirilmemiş konuşmanın gerçek ile geçerli bir ilişkisi bulunamaz
Klasik parrhesia kavramının dayandığı çeşitli koşullar vardır Konuşmacı, yalnızca (Antik Yunan öğretilerine göre) gerçek ile güvenilir bir ilişki içindeyse, hem kendisine hem de popüler görüş ya da kültüre eleştirel gözle bakabiliyorsa, gerçeği açıklamak onu bir tehlikeye soksa da gerçeği söylemeyi inatla sürdürüyorsa ve bunun ahlaki, toplumsal ve veya politik zorunluluk olduğunu düşünüyorsa parrhesiadan söz edilebilir Dahası, konuşmacının sosyal konumu karşısındaki kişilerden daha aşağıda olmalıdır Bir gerçeği öğretim görevlisine anlatan öğrenci parrhesiaya örnektir
Foucault, parrhesia kavramını şu şekilde özetlemektedir:
“Görüyorsunuz ki, parrhesia risk almak demektir Elbette, bu risk her zaman yaşamsal bir risk değildir Örneğin, bir arkadaşınızın yanlış yaptığı bir şeyi görürsünüz ve öfkeleneceğini bilseniz de bunu söylersiniz Böyle bir durumda hayatınızı tehlikeye atmazsınız, fakat sözleriniz onu kırabilir ve sonuçta dostluğunuz zarar görebilir Siyasi bir tartışma ortamında, bir konuşmacı çoğunluğun görüşlerine aykırı düşünceleri nedeniyle popülaritesini kaybetme ya da siyasi bir skandal riskiyle karşı karşıyadır Parrhesia, tehlike karşısındaki cesaretle bağlantılıdır Tehlikeye rağmen gerçeği söyleyebilmek cesaret gerektirir En uç örneği ise “yaşamak ya da ölmek oyununda kendini gösterir
Özetle, parrhesia, konuşmacının gerçekle olan kişisel ilişkisini ifade eden ve hayatını riske attığı, gerçeği anlatmayı toplumun (ve belki kendisinin de) yararına bir görev olarak kabul ettiği sözlü bir etkinliktir Konuşmacı özgürlüğünü kullanır ve ikna yerine doğruluğu, sahtecilik ya da suskunluk yerine gerçeği, güvenlik ve yaşamak yerine ölüm riskini, çıkar ve yağcılık yerine ahlakı ve eleştirmeyi seçer
Kaynakça:
Michel Foucault,Dire vrai sur soimême : Conférences prononcées à l’Universite Victoria de Toronto, Vrin, 2019
http:wwwacademiaedu25834849PARRHESIAPHAEDRAANDTHEPOLISANTICIPATINGPSYCHOANALYTICFREEASSOCIATIONASDEMOCRATICPRACTICE
:wwwresearchgatenetpublication309226664Theparrhesiaaasaformativeexperiencededicatedtohealthcareprofessionals
*
Parrhesia, klasik Atina demokrasisinin temel bileşenlerindendir Meclislerde ve mahkemelerde Atinalılar hemen hemen her şeyi söylemekte özgürdü ve örneğin tiyatroda Aristofanes gibi oyun yazarları, seçtikleri her kişilikle alay etme hakkından tam olarak faydalanmıştır Kuşkusuz söylenebilecek şeylerin sınırları vardı; siyaseti, ahlakı, dini tartışmak ya da insanları eleştirme özgürlüğü şartlara bağlıydı Kimin tarafından söylendiği, ne zaman, nerede, neden ve nasıl söylendiği önemliydi Konuşmacı ahlaka aykırı konuşuyor ya da görüşleri halkın görüşlerine aykırı düşüyorsa, Sokrates’in yeni tanrılar uydurduğu ve gençleri kötü etkilediği suçlamasıyla ölüm cezasına çarptırılmasında olduğu gibi, çılgın bir konuşma özgürlüğünden faydalanmakta büyük riskler vardı Parrhesia, Kinizmin temslcisi filozoflar için de temel bir kavramdı Atina’da gündüz vakti elinde fenerle dolaşarak dürüst bir insan aradığını söyleyen, İmparator Büyük İskender’e parmağıyla güneşi göstererek, “Bana veremeyeceğin şeyi benden esirgeme ! diyen Sinop’lu Diyojen’in konuşmalarında en iyi örnekleri görüldü
Michel Foucault, parrhesia kavramını, kişinin retorik, manipülasyon ya da genelleme kullanmaksızın, görüş ve düşüncelerini açık ve gerçekçi bir şekilde söylediği bir söylem biçimi olarak geliştirdi Foucault, günümüzün modern dünyasında, parrhesianın, kanıtçı Kartezyen düşünme biçimiyle sorunu olduğunu söylüyor Descartes için gerçek, yadsınamaz olanla aynı şeydir ve incelenmemiş veya eleştirilmemiş konuşmanın gerçek ile geçerli bir ilişkisi bulunamaz
Klasik parrhesia kavramının dayandığı çeşitli koşullar vardır Konuşmacı, yalnızca (Antik Yunan öğretilerine göre) gerçek ile güvenilir bir ilişki içindeyse, hem kendisine hem de popüler görüş ya da kültüre eleştirel gözle bakabiliyorsa, gerçeği açıklamak onu bir tehlikeye soksa da gerçeği söylemeyi inatla sürdürüyorsa ve bunun ahlaki, toplumsal ve veya politik zorunluluk olduğunu düşünüyorsa parrhesiadan söz edilebilir Dahası, konuşmacının sosyal konumu karşısındaki kişilerden daha aşağıda olmalıdır Bir gerçeği öğretim görevlisine anlatan öğrenci parrhesiaya örnektir
Foucault, parrhesia kavramını şu şekilde özetlemektedir:
“Görüyorsunuz ki, parrhesia risk almak demektir Elbette, bu risk her zaman yaşamsal bir risk değildir Örneğin, bir arkadaşınızın yanlış yaptığı bir şeyi görürsünüz ve öfkeleneceğini bilseniz de bunu söylersiniz Böyle bir durumda hayatınızı tehlikeye atmazsınız, fakat sözleriniz onu kırabilir ve sonuçta dostluğunuz zarar görebilir Siyasi bir tartışma ortamında, bir konuşmacı çoğunluğun görüşlerine aykırı düşünceleri nedeniyle popülaritesini kaybetme ya da siyasi bir skandal riskiyle karşı karşıyadır Parrhesia, tehlike karşısındaki cesaretle bağlantılıdır Tehlikeye rağmen gerçeği söyleyebilmek cesaret gerektirir En uç örneği ise “yaşamak ya da ölmek oyununda kendini gösterir
Özetle, parrhesia, konuşmacının gerçekle olan kişisel ilişkisini ifade eden ve hayatını riske attığı, gerçeği anlatmayı toplumun (ve belki kendisinin de) yararına bir görev olarak kabul ettiği sözlü bir etkinliktir Konuşmacı özgürlüğünü kullanır ve ikna yerine doğruluğu, sahtecilik ya da suskunluk yerine gerçeği, güvenlik ve yaşamak yerine ölüm riskini, çıkar ve yağcılık yerine ahlakı ve eleştirmeyi seçer
Kaynakça:
Michel Foucault,Dire vrai sur soimême : Conférences prononcées à l’Universite Victoria de Toronto, Vrin, 2019
http:wwwacademiaedu25834849PARRHESIAPHAEDRAANDTHEPOLISANTICIPATINGPSYCHOANALYTICFREEASSOCIATIONASDEMOCRATICPRACTICE
:wwwresearchgatenetpublication309226664Theparrhesiaaasaformativeexperiencededicatedtohealthcareprofessionals
*
