Performans Odevi Besinler

Besinler konu anlatımı
Besinler hakkında bilgi
Besinler proje odevi

Organik Besinler

Karbonhidratlar Sindirilirler
Yağlar Sindirilirler
Proteinler Sindirilirler
Vitaminler Sindirilmezler

İnorganik Besinler
Mineraller Sindirilmezler
Su Sindirilmezler

Enerji vericiler : Karbonhidrat, yağ, protein
Enerji verimi : Yağ, protein, karbonhidrat
Yapıcıonarıcı : Protein, yağ, karbonhidrat
Duzenleyiciler : Protein, vitamin, mineraller, su
Aclık anında kullanım sırası : Karbonhidrat, yağ, protein
Sindirim kolaylığı : Karbonhidrat, protein, yağ


KARBONHİDRATLAR

· C,H ve O 'den meydana gelmiştir3 ceşittir
· İki onemli gorevi vardır1)Enerji kaynağı 2)Yapısal madde(Bitkilerde ceperin yapısına, butun canlı hucrelerde de zarın yapısına katılarak gorev yapar ATP, DNA, RNA, NAD, NADP, FAD da bulunur

1) Monosakkaritler

· Sindirime uğramazlar
· Yalnızca ototroflar tarafından sentezlenir
· İcerdikleri C sayısına gore 2'ye ayrılırlar
a) 5C'lu şekerler : Riboz, Deoksiriboz (Pentozlar)
b) 6C'lu şekerler : Glikoz, Galaktoz, Fruktoz (Hegsozlar)
· Monosakkaritlerin difuzyon hızları şoyledir Galaktoz Glikoz Fruktoz
· Riboz Þ ATP ve RNA'da bulunur Deoksiriboz Þ DNA'da bulunur
· Glikoz Þ Bal, uzum ve incirde bol bulunur Aclık ve koma anında kullanılır
· Fruktoz Þ Bal ve olgun meyvelerde bol bulunur( meyve şekeri)
· Galaktoz Þ Sut ve sut urunlerinde bol bulunur( sut şekeri)Tabiatta az bulunur Hayvansal
bir besin kaynağıdır

2) Disakkaritler

· İki monosakkaritin birleşmesinden meydana gelir
· Glikoz + Glikoz Maltoz (meyve şekeri)
Glikoz + Fruktoz Sakkaroz Sukroz (Cay Pancar şekeri)
Glikoz + Galaktoz Laktoz (sut şekeri)
· Maltoz ve sukroz bitkilerden, laktoz da hayvanlardan ve insanlardan sağlanır
· Disakkaritler arasında glikozit bağı vardır

3) Polisakkaritler

· Cok sayıda monosakkaritin birleşmesinden meydana gelir
· Glikoz + Glikoz + Glikoz ++ Glikoz Nişasta
Glikoz + Glikoz + Glikoz ++ Glikoz Seluloz + (n1) H2O
Glikoz + Glikoz + Glikoz ++ Glikoz Glikojen

n tane
· Son urunlerin farklı olmasının sebebi glikozların bağlanma bicimleridir


A) Nişasta

· Bitkilerde glikozun depo şeklidir
· Duz zincirlidir ve alfa glikozit bağı ile bağlanmışlardır
· Suda az cozunurİyot ile maviye boyanır
· Nişasta,lokoplastta depolanırYumru ve tohumlarda daha cok depolanır


B) Glikojen

· Hayvanlarda glikozun depo şeklidir
· Dallıdır ve alfa glikozit bağı ile bağlanmıştır
· Suda cozunurİyot ile kahverengiye boyanır
· En fazla karaciğer ve kaslarda bulunur,depo edilir


C) Seluloz

· Bitkilerde yapı maddesidirCeperin yapısına katılır
· Duzdur ve beta glikozit bağı ile bağlanmıştır
· Suda cozunmez
· Geviş getirenlerde ve termitlerde sindirilir


YAĞLAR


· C,H ve O'den meydana gelmiştir Yapısındaki oksijen miktarı şekerlerdekinden azdır
· 3 Yağ asidi + Gliserol Yağ + 3 H2O
· Ester bağı ile bağlanırlar
· Yağlarda ceşitliliği yağ asitleri sağlar
· Suda cozunmezler Organik cozucude cozunurler(Alkol, eter gibi)
· Isı ve darbeye karşı koruyucudur
· Yağların enerji verimlerinin cok olmasının sebebi karbon sayılarının cok olmasındandır
· Yağların 2 dereceden enerji verici olarak kullanılmasının sebebi sindiriminin cok zor olmasındandır
· Karbonhidrat ve proteinlerin fazlası yağa donuşturulur Bunun sebebi ise yağların enerji verimlerinin yuksek olması ve uzun sureli kullanılabilmesidir
· Solunumla yıkılmaları sonucunda fazla su acığa cıkarırlar Onun icin ozellikle kış uykusuna yatan, uzun sureli goc eden ve suyun az olduğu ortamlarda yaşayan hayvanlarda iyi bir depo ve enerji maddesidir Aynı zamanda hafif olduğu icin ucmada hayvana avantaj sağlar
· Yağ asitleri en basit lipitler olup, uzun karbon zincirlerinden oluşurlar Karbonlar arasındaki bağlar tek ise doymuş, cift ise doymamış yağ asitleridir Doymamış yağlar bitkiseldir ve sıvıdır Doymuş yağlar ise hayvansaldır ve katıdır Doymamış yağların yuksek sıcaklık ve basıncta hidrojenle doyurulmasıyla margarin yapılır
· Oleik asit zeytinyağında;
Linoleik asit tohumlarda;
Butirik asit tereyağında
Steroid zarların yapısına katılır Aynı zamanda vitamin ve hormon olarak iş gorur
Fosfolipid hucre zarı yapısına katılır


PROTEİNLER

· C,H,O,N ve bazılarında S,P bulunur
· Yapı taşları 20 ceşit aminoasittir
· aa+aa+aa++aa Protein + (n1)H2O

n tane
· Peptit bağı ile bağlanırlar
· DNA şifresi ile sentezlenen tek molekuldur
· Enzim,hormon ve hucre zarı yapısına katılır
· Solunumla ancak zor durumlarda yakılırlarSolunum urunleri H2O , CO2 , H2S , NH3 , ure ve urik asittir
· Aminoasitler anfoter ozellik gosterirler
· Proteinler viruslerden insanlara kadar butun canlılarda yaşamsal rolleri olduğundan hucrelerde en cok bulunan organik molekullerdir
· Proteinler enerjiyi hemen kaybettiklerinden dolayı 3 dereceden enerji kaynağıdır
· Proteinler vucutta enerji kaynağı olarak kullanılırsa vucutta zayıflama ve dengesizlik gorulur
· Proteinler her canlı turune ozgu olup antijen ozellik gosterirler Yani farklı ozelliğe sahip bir canlıya aktarıldığında antikor oluşumuna sebep olur


VİTAMİNLER

· Vucut direncini arttırırlar

· Enzimlerin yapısına katılırlar

· Duzenleştiricidirler, enerji vermezler, sindirilmezler

· Bir kısmı besinde bulunduğu şekliyle vitamin ozelliğinde değildir Bunlar vucuda alındıktan sonra vitamin ozelliği kazanır Bunlara provitamin denir

· Yağda eriyen vitaminler A, D, E, K
Suda eriyen vitaminler B, C 'dir

· İnsan vucudunda A, B, D, K sentezlenir
A karaciğerde
B,K bağırsakta bakteriler tarafından
D deride

· A, D, K karaciğerde depolanır Diğerlerinin fazlası atılır


Hangi Besinlerde Hangi Vitaminler Var?

A vitamini Balık yağı, yumurta sarısı, sut, peynir, karaciğer, yeşil sebzelerde bulunur
Buyume ve gelişmeyi sağlar, vucudu enfeksiyonlara karşı korur, gece korluğunu onler

B vitamini Tahılların kabuklarında, et, sut, karaciğer ve yeşil sebzelerde bulunur
Karbonhidrat, yağ ve proteinlerin vucut icinde kullanılmasında katalizor olarak gorev yapar
Kansızlığı onler

C vitamini Yeşil sebze ve meyvelerde bulunur
Bağ dokusunun oluşması icin gereklidir Skorbit hastalığını onler Vucudu enfeksiyonlara karşı
korur

D vitamini Balık yağı, karaciğer, yumurtada bulunur Ultraviyole ışınlarının etkisi ile deride uretilir
Vucuttaki Ca, P dengesini sağlar Kemiklerin gelişmesini sağlar Cocuklarda raşitizmi onler

E vitamini Yeşil sebze, karaciğer, et ve bitkisel yağlarda bulunur
Ureme organlarının gelişmesini sağlar ve kısırlığı onler

K vitamini Yeşil sebzeler, karaciğer ve yumurtada bulunur Bağırsaktaki bakteriler tarafından sentezlenir
Eksikliğinde kanın pıhtılaşması gecikir


MİNERALLER

· İnorganik maddelerdir Sindirime uğramazlar
· Enzimlerin yapısına katılırlar Duzenleştiricidirler
· Minerallerin vucut icindeki gorevleri şunlardır:
1) Enzimlerin ve hemoglobinin yapısına katılır (Fe,P)
2) Kemiklerin ve dişlerin gelişmesini sağlar (Ca,P,Mg)
3) Vucut ve hucre sıvısının osmatik basıncını ayarlar (Bunlardan hucre ici sıvıda Na,Cl; hucre dışı sıvıda K,Mg ve P bulunur)

SU

· İnorganik maddedir ve sindirime uğramaz

· Enzimlerin calışması ve kimyasal reaksiyonların meydana gelebilmesi icin su şarttır

(ORNEK:Hidroliz )